قرآن بصراحت می‌فرماید با فتح مبین مکه، خدا شرایطی را فراهم آورده است که ذنب متقدم و متاخر پیامبر(ص) آمرزیده شد: لِيَغْفِرَ لَكَ اللهُ مَا تَقَدَّمَ مِنْ ذَنْبِكَ و َمَا تَأَخَّرَ.(فتح، آیات 1 و 2)
مراد از این «ذنب» همان دنباله‌ها و تبعات و پیامدهای عمل است. خدا با فتح شرایطی را پیش آورد که هر دو دسته متقدم و متاخر از تبعات برداشته شد.
مراد از «متقدم» اعمال یا تبعاتی است که انسان پیش می‌فرستد و مراد از «متأخر» همان اعمال یا تبعاتی است که پس می‌فرستد. چنانکه خدا می‌فرماید: عَلِمَتْ نَفْسٌ مَا قَدَّمَتْ وَأَخَّرَتْ؛ هر نفسى آنچه را پیش فرستاده و بازپس گذاشته، خواهد دانست. (انفطار، آیه 5)
مراد از «متاخر» را خدا در جایی دیگر این‌گونه بیان می‌کند: نَّا نَحْنُ نُحْیِی الْمَوْتَى و َنَکْتُبُ مَا قَدَّمُوا و َآثَارَهُمْ وَکُلَّ شَیْءٍ أَحْصَیْنَاهُ فِی إِمَامٍ مُبِینٍ؛ آرى ماییم که مردگان را زنده مى‏‌سازیم و آنچه را از پیش فرستاده‏‌اند و با آثارشان می‌نویسم و هر چیزى را در امام روشن برشمرده‌ایم. (یس، آیه 12)
پس«متقدم» خود عمل است که انسان پیش فرستاده و «متاخر» همان «آثار» است که پس می‌فرستد؛ یعنی تبعات و پیامدهایی که برای یک عمل است؛ زیرا عمل و آثارش دائمی ‌است و تا ابد به شکل دایره‌ای می‌ماند و به خود شخص برمی‌گردد.
پس خدا با فتح مکه برای پیامبر(ص) شرایطی را فراهم آورده است که هیچ‌گونه تبعاتی برای عملش که همان جنگ‌ها و جهادهای پیشین و کشتن مشرکان بود، باقی نماند و پیامبر(ص) بتواند مردم مکه را با تألیف قلوب به سوی اسلام بکشاند. این همان فتح روشن است که گشایش همه درهای تبلیغ رسالت را فراهم می‌آورد.
* حسن محمدی