در همایشی با حضور صاحب نظران بررسی شد
چالش‌های سند ۲۰۳۰ برای ایران و نحوه تحقق تحول بنیادین آموزش و پرورش
همایش علمی «چالش‌های سند ۲۰۳۰ برای ایران و نحوه تحقق تحول بنیادین آموزش و پرورش»، هفته گذشته با سخنرانی آیت‌الله اعرافی مدیر حوزه‌های علمیه کشور، حجت‌الاسلام علی ذوعلم دبیر علمی همایش و عضو هیئت علمی پژوهشگاه، حجت‌الاسلام سعید عاملی دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی دکتر حسین رمضانی رئیس‌مرکز مطالعات پیشرفت و تمدن، دکتر محمود مهام از دیگر اعضای هیئت علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی و حضور اندیشمندان و صاحبنظران، در سالن علامه جعفری(ره) پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی برگزار شد، با توجه به اهمیت موضوع و اشاره دوباره رهبر انقلاب در روزهای گذشته به برخی تلاش‌ها برای اجرای سند 2030 در کشور، به گزارش مشروح این همایش می‌پردازیم.
***
استکبار به جای جنگ سخت به تدوین برنامه‌هایی چون سند 2030 روی آورده است
در ابتدای این همایش علمی حجت‌الاسلام علی ذوعلم با‌اشاره به نفوذ فرهنگی استعمار جهانی در کشورهای جهان اظهار داشت: چرا دشمنان اصرار بر نفوذ در آموزش و پرورش کشور دارند؟ این پرسش بعد از انقلاب مطرح شد و مسئله نفوذ دشمن در لایه‌های سیستم‌های مختلف کشور و به خصوص در نهادهای فرهنگی مورد بررسی قرار گرفت.
دبیر علمی همایش «چالش‌های سند ۲۰۳۰ برای ایران و نحوه تحقق تحول بنیادین آموزش و پرورش» ادامه داد: این نفوذ در جهت سبک زندگی غربی و اهداف غربی‌ها می‌باشد. جامعه فرهنگی و علمی ما نسبت به این نفوذ باید حساسیت داشته باشد، چرا که دشمنان با اصرار بر نفوذ سعی می‌کنند که اهداف شوم و سلطه‌گری خود را عملیاتی کنند و نتیجه این هدف دشمنان غارت ملت‌ها است.
ذوعلم افزود: جای تاسف است که با وجود تاکیدات مقام معظم رهبری درخصوص این سند استعماری، عده‌ای در داخل دنباله رو سیاست‌های کشورهای استعماری غرب هستند و در حال حاضر نیز به صورت چراغ خاموش پیگیر اجرای این سند ننگین استعماری هستند.
وی اظهارداشت: استکبار با دانستن این مطلب که دیگر نمی‌تواند به صورت جنگ سخت به مقابله با انقلاب اسلامی اقدام کند به تدوین و برنامه‌ریزی‌هایی روی آورده است تا بتواند به صورت ریشه‌ای تفکر استعماری خود را در کشورهای هدف پیاده‌سازی کند و متاسفانه با عدم توجه مسئولان وقت دولتی این سند بدون تصویب در شورای عالی انقلاب فرهنگی در کشور به اجراء در آمد.
عضو هیئت علمی گروه فرهنگ پژوهی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی تاکید کرد: برای روشنفکران و مسئولان ما به خصوص در نیم قرن اخیر روشن شد آنچه که غرب ما را به سمت فرهنگ وتمدن غربی می‌خواند برای دستیابی انسان‌ها به تعالی نیست و به تعبیر استاد فقید علامه جعفری که ایشان در کتاب شریفشان فرمودند غارت ملت‌ها از طریق لذت گرایی
است.
ذوعلم ادامه داد: فرهنگ و دین اسلام همیشه از راه کارهای اصلاحی استقبال کرده است و فرهنگ ما روش‌ها و ابتکاراتی که به نتیجه خوبی رسیده را تایید کرده است، لذا ما در پی این امر نیستیم که اگر روش خوب و کاربردی در جوامع مختلف بود آن را بدون کار کارشناسی نفی و سلب کنیم، ولی سند ۲۰۳۰ برنامه‌ای است با تفکر اومانیستی و سکولاریزم که با این فکر و هدف به مرحله اجراء در آمده است.
وی با بیان اینکه استکبار با روش جدید وارد شده است، افزود: استکبار جهانی با امضا گرفتن به صورت رسمی از کشورها یک حق مدیریتی را برای قدرت‌های سرمایه‌داری ایجاد می‌کند که متاسفانه مورد استقبال کشورها قرار می‌گیرد. به خصوص در بعد فرهنگی یک نسخه ایرانی ارائه می‌شود و به دور از چشم مراکز سیاست گذاری و قانونی و بدون بررسی به مرحله اجراء در آموزش و پرورش می‌آید.
دبیر علمی همایش «چالش‌های سند ۲۰۳۰ برای ایران و نحوه تحقق تحول بنیادین آموزش و پرورش» اظهار داشت: استکبار در دهه‌های گذشته نیز دست به تغییر فرهنگ در جای جای دنیا زده است و متاسفانه توانسته است در بعضی کشورها به هدف خود برسد و ما نیز اگر در این زمینه کوتاهی داشته باشیم دچار بدبختی‌هایی خواهیم شد که این کشورها به آن مبتلا شده‌اند.
سند ۲۰۳۰ در لایه‌های پنهان خود دارای سلطه فکری سکولاریسم است
در ادامه این همایش مدیر حوزه‌های علمیه کشور که به صورت مجازی در این همایش شرکت بود اظهار داشت: جریان اسناد بین‌المللی یک جریان مهم است که در سند ۲۰۳۰ مورد توجه قرار گرفت و این اسناد باید در مجامع دانشگاهی مورد توجه و نقد و بررسی قرار بگیرد.
آیت‌الله علیرضا اعرافی افزود: کشورهای تجاوزگر در دوران رنسانس از ابزارهای مختلفی استفاده کردند و یکی از این ابزارها جنگ بود که یکصد سال در جهان شاهد آن بودیم و نمونه‌های آن جنگ افروزی آمریکا در نقاط مختلف جهان است. نوع دیگری از ابزارهای دقیق را جنگ نرم باید گفت که در بعضی موارد گاهی پناه تدوین و اجراء می‌شود.
اعرافی در مورد اثرگذاری این اسناد در جامعه، گفت: عمق ابزار نرم آن است که اثر این نوع جنگ به مراتب بیشتر از جنگ سخت است، چرا که جنگ سخت فقط امکانات مادی را درگیر می‌کند، ولی اسنادی مثل سند ۲۰۳۰ روح و تفکر افراد در هر نقطه‌ای از جهان را می‌رباید و به تاراج فرهنگ و تمدن کشورها اقدام می‌کند.
وی توضیح داد: این نوع اسناد و قوانین بین‌المللی که به صورت طبقه بندهای مختلف بر کشورهای جهان تحمیل و اجراء می‌شود، در لایه‌های پنهان خود دارای سلطه فکری است که روح سکولاریسم و غیر الهی را در نهادهای فرهنگی جهان نهادینه می‌کند.
عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی ادامه داد: ما اسناد بین‌المللی را به طور کلی رد نمی‌کنیم، سخن چیز دیگری است، چرا که در لایه‌های مختلف این اسناد تفکرات پنهانی غیر الهی و انسانی وجود دارد که برخلاف فطرت بشر است و در وهله اول دیدن این نوع تفکرات در لایه‌های پنهان از دید عموم مردم خارج است و باید دانشمندان حوزه‌های علوم انسانی برای افراد جامعه تحقیق و تبیین کنند که دشمن چگونه برای سلطه‌گری این اسناد را تدوین کرده است. عمده این نوع اسناد مبتنی بر یک نگرش و رویکرد فلسفی است و این کار اندیشمندان است تا برای عموم شفاف سازی کنند تا آحاد جامعه بدانند که دشمن با چه ابزارهای نرم و پنهانی می‌خواهد فرهنگ و تمدن را برباید.
اعرافی با بیان اینکه تفکر غیرالهی و مادی گرایانه، نگاه سکولاری و لیبرالی، سلطه جویی، انحصارطلبی، نادیده گرایی دیدگاه‌های دیگران و... برخی از لایه‌های پنهان موجود در اسناد تعریف شده از سوی کشورهای غربی است، گفت: از‌اشکالات این اسناد می‌توان به مغایرت آن با فرهنگ دینی و ناعادلانه بودن‌اشاره کرد که لازم است فلسفه نهانی و لایه پنهان این اسناد به صورت موشکافانه بررسی شود.
وی، مجامع بین‌المللی را به دلیل تخلفات بسیار در دیدگاه‌های آنان و نحوه برخورد آنها با مسائل کلان کشورها قابل اعتماد ندانست و اظهارداشت: این مجامع در مقابل کشورهای غربی از جمله آمریکا که بر استقلال کشورهای مختلف می‌تازند و اموال و فرهنگ آنها را به تاراج می‌برند، منفعلانه عمل می‌کنند.
مدیر حوزه‌های علمیه کشور افزود: ما معتقدیم بشر نیازمند اسناد کلان و جامع است، ولی این اسناد باید استوار بر یک جامعیت فکری و فلسفی باشد، به طوری که فرهنگ ملت‌ها را مورد هجمه قرار ندهد.
آیت‌الله اعرافی با‌اشاره به اسناد بالادستی ایران اسلامی که در پرتو تفکر انقلابی و مبتنی بر رویکرد عمیق انقلابی و فرهنگی تهیه و تنظیم شده است، گفت: این اسناد قابل بازخوانی است و می‌شود اسناد به شکل یک منظومه در آورد و آنها را تکمیل کرد.
وی با تأکید بر اینکه نقش نهادهایی همچون حوزه، دانشگاه، آموزش و پرورش، دستگاه‌های تقنینی، اجرایی و قضائی و به ویژه دستگاه‌های فرهنگی در اسناد باید برجسته‌تر شود، بیان داشت: سه محور بازسازی، عمق بخشی و عرضه به جهانیان باید در تنظیم اسناد مورد توجه و اهتمام قرار بگیرد و برش‌هایی از اسناد برای سطوح ملی، بین‌المللی و جهانی به صورت عام تنظیم و عرضه شود.
سند تحول آموزش و پرورش دارای پیشینه
بسیار قوی است
عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی در بخش دیگری از سخنان خود با‌اشاره به سند تحول آموزش و پرورش گفت: این سند دارای پیشینه بسیار قوی است و با تفکر جامعی نوشته شده که جا دارد هر چه سریع‌تر برای اجرا مورد بررسی قرار بگیرد.
اعرافی، «رویکرد عمیق اسلامی و وحیانی»، «رویکرد تمدنی اسلامی»، «رویکرد اجتهادی پایدار، اصیل، فعال و پویا»، «رویکرد بوم ایرانی»، «رویکرد نوین انقلابی و خلاقانه»، «رویکرد جامع و نظام‌مند به تربیت»، «رویکرد بین‌المللی اسلامی»، «رویکرد مشارکت و انسجام داخلی»، «رویکرد هم افزایی و همکاری بیرونی» و «رویکرد سبک زندگی اسلامی» را از جمله رویکردهای مهم سند تحول آموزش و پرورش عنوان کرد.
وی خاطرنشان کرد: مضامین مهم و کلیدواژه‌های سند نیز شامل عدالت، قسط، استقلال، آزادی، پیشرفت، معنویت و اخلاق، توانایی و افزایش مهارت‌های نسل جدید و خانواده محوری است.
مدیر حوزه‌های علمیه کشور با بیان اینکه پیگیری و نظارت بر اجرای سند دارای مشکلاتی است و پشتیبانی علمی سند نیز با کاستی‌هایی مواجه بوده است، افزود: برای پیشبرد سند نیازمند تولید ادبیات، گفتمان و نظریات پیشران هستیم که حوزه، دانشگاه و آموزش و پرورش باید به این موضوع توجه داشته باشند.
اعرافی، تربیت و به کارگیری نیروی انسانی سالم را از دیگر نیازهای پیشبرد سند تحول عنوان کرد و گفت: نیرویی نیاز داریم که بتواند در تراز سند حرکت کند و پیش آهنگ تحول در آموزش و پرورش باشد.
وی اظهارداشت: برای پیشبرد سند تحول بنیادین آموزش و پرورش همچنین نیازمند برنامه درسی مدون، متون جامع، نظام اجرایی پرورش فرهنگی، نظام مدیریتی، قوانین و مقررات، معماری و هنر و پشتیبانی از این موارد هستیم.
نگاه لیبرال در بن مایه سند 2030 کاملا مشخص است
در ادامه این همایش، دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی اظهار داشت: سازمان ملل با این هدف تشکیل شد که بتواند صلح پایدار را در جهان نهادینه کند، ولی متاسفانه خیلی زود کشته شدن بیش از صد میلیون انسان در جنگ جهانی اول و دوم را به فراموشی سپرد و فلسفه وجودی نهاد بین‌المللی را فراموش کرد. وجود شورای امنیت در ساختار سازمان بین‌الملل ناقض حقوق بشر در موقع تاسیس این نهاد بود.
حجت‌الاسلام سعید رضا عاملی ادامه داد: وجود شورای امنیت در تصمیم گیری کشورهای جهان یک بی‌عدالتی آشکار است که متاسفانه با شعارهای این سازمان در تضاد است و همین شورا به عنوان یک واحد نقض‌کننده در مورد تصمیمات کشورهای عضو این سازمان تلقی می‌شود.
عاملی افزود: بعد از جنگ جهانی دکترین آمریکا به سوی مدیریت چند نهادی دنیا رفت. سیاست مدیریت چند نهادی جهانی سیاستی بود که جهان را در عمل مدیریت می‌کرد و به عنوان یک نگرش نبود، بلکه به عنوان ساز و کارهای حقوقی بود که می‌توانست مسائلی را برای جهان ایجاد کند.
وی اظهارداشت: سازمان‌های بین‌المللی با تصمیم‌های استکبار جهانی، مدیریت می‌شوند و همگان ملاحظه می‌کنند که ظالمانه‌ترین تحریم‌ها را نه نسبت به دولت‌ها بلکه بر ملت‌ها اعمال می‌کنند و این برخلاف تمام پروتکل‌های و آیین نامه‌های سازمان ملل است.
این استاد دانشگاه گفت: اسناد بین‌المللی طوری تدوین شده‌اند که می‌توانند در جهت و مسیر مدیریت چند نهادی شکل بگیرد و اجراء شود. سند ۲۰۳۰ دارای اهداف استعماری است که جنبه مداخله‌کننده سیاسی نظام حکمرانی کشور را دارد و می‌تواند چالش‌های بزرگی برای کشورهای جهان ایجاد کند و استقلال و قوانین کشورهای جهان را مورد خدشه قرار می‌دهد.
عاملی با توضیح چهار چالش از سند ۲۰۳۰ بیان داشت: چالش اول در این سند چالش جهان‌بینی است. سند، مبتنی بر یک جهان بینی لیبرال طراحی شده است و لذا در این سند هیچ سخنی از احترام ادیان به میان نیامده است و نگاه لیبرال در بن مایه سند کاملا مشخص است.
وی افرود: ما با این سند، چالش نگاه جهان‌بینی داریم که با اندیشه الهی اسلامی در تضاد است. نگاه اسلامی، نگاه تک بعدی نیست بلکه همه‌جانبه است. نگاه الهی سعی می‌کند سعادت بشر را هم در این دنیا هم در آخرت رقم بزند، ولی آیا نگاه لیبرالی که در این سند است می‌تواند این گونه باشد؟
عمل به سند ۲۰۳۰ چیزی جز نقض قانون اساسی کشور را در پی نخواهد داشت
عضو هیئت علمی دانشگاه تهران ادامه داد: نکته دوم چالش حکمرانی است که در سند به چشم می‌خورد. اصل اول تا پنجم قانون اساسی تاکید بر استقلال نظام جمهوری اسلامی دارند و حکمرانی کشور را بر مبنای نظام جمهوری اسلامی تعریف می‌کند.
حجت‌الاسلام عاملی با بیان اصولی از قانون اساسی ایران تاکید کرد: نظام جمهوری اسلامی بر پایه ایمان به خدای یکتا، وحی الهی و معاد است. عدل خدا در خلقت و تشریع و امامت رهبری مستمر و تداوم آن و آزادی انسان در برابر خداوند تاکید شده است و آیا ما بر اساس یک مداخله‌کننده به نام توسعه پایدار ۲۰۳۰ می‌توانیم این اصول را زیر پا بگذاریم؟
وی افزود: شورای عالی انقلاب فرهنگی در جلسه ۷۹۶ خود در سال ۹۶ به صراحت این قانون را لغو کرد و بر طبق این تصمیم، نهادها موظف هستند این حکم را مورد اجراء قرار دهند.
دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی بیان داشت: چالش سوم سند ۲۰۳۰ چالش فرهنگی است. واقعیت آن است که آن فرهنگی که در سیره اهل بیت(ع) رشد پیدا می‌کند با آن فرهنگی که با سنت و دکترین فرهنگ لیبرال غربی است دو فرهنگ کاملا متفاوت است.
عاملی در بیان چالش چهارم سند ۲۰۳۰ اظهار داشت: نگاه آخرتی که این سند فاقد آن است یک عامل اساسی در تربیت جامعه به شمار می‌رود. اگر در تک تک برنامه‌هایی که در کشور تصویب می‌شود، توجه به معاد و سعادت ابدی در نظر گرفته شود سلامت دنیا و آخرت محقق خواهد شد.
ضرورت مواجهه تمدنی با سند ۲۰۳۰
رئیس‌مرکز مطالعات پیشرفت و تمدن نیز در این جلسه مفهوم توسعه انسانی را مورد توجه قرار داد و با‌اشاره به اهداف ۱۷ گانه سند ۲۰۳۰، خاطرنشان کرد: دستور کار توسعه جهانی، به لحاظ سیاسی یک معاهده حقوقی و نزاکتی – اخلاقی محسوب می‌شود و این سند شامل تبعات سیاسی همچون سازوکار گزارش‌دهی است و ما باید به آن توجه داشته باشیم.
حسین رمضانی تأکید کرد: سند ۲۰۳۰ بدنه نهادی گسترده‌ای دارد، یعنی به نوعی همه حوزه‌های توسعه‌ای در دستور کار این سند قرار گرفته‌اند و همه نهادهای سازمان‌های بین‌المللی پشتوانه نهادی آن هستند؛ حدود ۳۰ نهاد بین‌المللی برای پشتیبانی از این سند تعهد دارند، از این رو باید دانست امضای سند ۲۰۳۰ تنها امضای یک سند نیست، بلکه به مثابه امضای مجموعه‌ای از اسناد تلقی می‌شود.
رمضانی با بیان اینکه غربی‌ها همه نهادهای بین‌المللی را با همدیگر پیوند داده‌اند تا اسناد خود را اجرایی کنند و ما باید این موضوع را در نظر داشته باشیم، گفت: ما باید سند نویسی و پیاده سازی و اجرای آنها را فرابگیریم؛ امروز بر اساس فرموده رهبر معظم انقلاب مهم‌ترین وجه مواجهه با سند ۲۰۳۰، مواجهه تمدنی است، زیرا ما در یک مواجهه تمدنی با غرب قرار داریم و مدرنیته می‌خواهد لایه‌های معرفتی مدرنیسم خود را از طریق اسناد بین‌المللی به درون ملت‌ها نفوذ دهد، بنابراین ما برای شکست آن چاره‌ای جز مواجهه تمدنی نداریم.
سند ۲۰۳۰ به جای علت‌یابی به معلول‌ها پرداخته است
همچنین عضو هیئت علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی نیز در این همایش علمی گفت: سند ۲۰۳۰ گزارش جهانی توسعه پایدار بوده که مبتنی بر داده‌های جهانی است، بنابراین نگاه سیاست‌گذارانه دارد و می‌کوشند دیدگاه‌های جوامع علمی در سراسر جهان را احصا کرده و مسیری را برای توسعه پایدار در آینده ترسیم کنند.
محمود مهام با‌اشاره به پیشینه طولانی سند ۲۰۳۰ افزود: امروز وارد دوره جدیدی از برنامه‌ریزی جهانی شده‌ایم که لازم است در گام دوم انقلاب به آن توجه جدی داشته باشیم.
وی با بیان اینکه سند ۲۰۳۰ مخالف راهبرد ایران قوی است، اظهارداشت: مجادلات فراوانی در زمینه سند ۲۰۳۰ وجود داشته و سابقه بحث‌هایی که در این زمینه شده، بسیار جدی است؛ شعار جذاب سند ۲۰۳۰، دگرگون ساختن جهان است، اما در حقیقت این سند عمدتاً به معلول‌ها پرداخته و به علت‌ها توجهی ندارد، در حالی که برای دگرگون سازی نیازمند ریشه‌یابی و علت‌یابی داریم.
حجت‌الاسلام علی ذوعلم، عضو هیئت علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی: جای تاسف است که با وجود تاکیدات رهبر معظم انقلاب درخصوص سند 2030، عده‌ای در داخل دنباله‌رو سیاست‌های کشورهای استعماری غرب هستند و در حال حاضر نیز به صورت چراغ خاموش پیگیر اجرای این سند ننگین استعماری می‌باشند.
آیت‌الله اعرافی، مدیر حوزه‌های علمیه کشور: اسنادی مثل سند ۲۰۳۰ روح و تفکر افراد در هر نقطه‌ای از جهان را می‌رباید و به تاراج فرهنگ و تمدن کشورها اقدام می‌کند. این نوع اسناد و قوانین بین‌المللی که به صورت طبقه‌بندیهای مختلف بر کشورهای جهان تحمیل و اجرا می‌شود، در لایه‌های پنهان خود دارای سلطه فکری است که روح سکولاریسم و غیر الهی را در نهادهای فرهنگی جهان نهادینه می‌کند.
محمود مهام، عضو هیئت علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی: سند ۲۰۳۰ مخالف راهبرد ایران قوی است. شعار جذاب سند ۲۰۳۰، دگرگون ساختن جهان است، اما در حقیقت این سند عمدتاً به معلول‌ها پرداخته و به علت‌ها توجهی ندارد، در حالی که برای دگرگون‌سازی نیازمند ریشه‌یابی و علت‌یابی هستیم.
حسین رمضانی، رئیس مرکز مطالعات پیشرفت و تمدن: ما باید سندنویسی و پیاده‌سازی و اجرای آنها را فرا بگیریم؛ امروز بر اساس فرموده رهبر معظم انقلاب مهم‌ترین وجه مواجهه با سند ۲۰۳۰، مواجهه تمدنی است، زیرا ما در یک مواجهه تمدنی با غرب قرار داریم و مدرنیته می‌خواهد لایه‌های معرفتی مدرنیسم خود را از طریق اسناد بین‌المللی به درون ملت‌ها نفوذ دهد، بنابراین ما برای شکست آن چاره‌ای جز مواجهه تمدنی نداریم.
حجت‌الاسلام سعیدرضا عاملی، دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی: سند ۲۰۳۰ مبتنی بر یک جهان‌بینی لیبرال طراحی شده است و لذا در این سند هیچ سخنی از احترام ادیان به میان نیامده است و نگاه لیبرال در بن‌مایه سند کاملا مشخص است. شورای عالی انقلاب فرهنگی در جلسه ۷۹۶ خود در سال ۹۶ به صراحت این قانون را لغو کرد و بر طبق این تصمیم، نهادها موظف هستند این حکم را مورد اجرا قرار دهند.