ضرورت‌های شناخت عاشورا
پیام عاشورا: بهترین عمل؛ احیای دین، خدمت به مردم و اصلاح جامعه
محمدسعید مدنی
وجوب احیای دین و اصلاح امت
حاکمیت رژیم اموی و به خلافت رسیدن شخصیتی پلید و فاسد چون یزید، ماهیت و حقیقت اسلام و سرنوشت امت پیامبر(ص) را با خطر جدی مواجه ساخته بود، در چنین وضعیتی امام حسین بن علی(ع)، برای انجام مسئولیت خویش به عنوان «امام»، از میان راه‌های مختلفی که وجود داشت و از سوی دوست و دشمن به ایشان توصیه می‌شد و پیش پای ایشان می‌گذاشتند، بهترین راه و کارسازترین اقدام را انتخاب کرد. دعوت به صلح و سازش، پذیرش ذلت و تسلیم، کناره‌گیری از متن جامعه فارغ از دردها و گرفتاری‌های مردم و ستم حاکمان، حرکت در راهی غیر از مسیر کوفه و فرار از مهلکه و... راه‌هایی بود که امام حسین(ع)، می‌توانست در پیش بگیرد و کارهایی بود که اختیار داشت انتخاب کند. راه‌هایی که همگی رو به سلامت و عافیت و حفظ زندگی و ادامه حیات داشت. اما، امام حسین(ع)، به عنوان یک الگو و یک امام که عینیت قرآن و عامل محض به آموزه‌های کتاب آسمانی است، از میان همه این کارها، «احسن عمل» را انجام داد. یعنی راهی را در پیش گرفت که خواست و رضایت خداوند متعال در آن بود و احیای دین و اصلاح امت در گروی پیمودن آن با همه سختی‌ها و رنج‌ها و تحمل آسیب و آزارهایی که داشت، بود. پیروی از امام حسین(ع)، یعنی کاری که ایشان کرد. انتخاب بهترین راه و احسن عمل، که در آن زمان و آن شرایط برپایی آن قیام تاریخی و... در نهایت شهادت و شهید شدن بود. نکته مهم هم اینجاست که در نزد حضرت اباعبدالله(ع) و دیگر ائمه معصومین(ع)، حکومت و شهادت و هجرت و سکوت و جهاد و... هیچکدام هدف نیست، بلکه اینها تاکتیک و ابزارهایی هستند که آن بزرگواران در اختیار می‌گیرند تا «احسن عمل» را انجام دهند.
حمایت الهی برای انجام بهترین عمل
نکته دیگری که باید به آن توجه داشت این است که خدایی که ما را به «احسن عمل» فرا خوانده است، خود نیز آن عمل و عامل به آن عمل را یاری می‌کند و به هدف و اجابت می‌رساند و بزرگ‌ترین موانع و مهیب‌ترین و خطرناک و خبیثانه‌ترین دشمنی‌ها را خنثی و رسوا می‌سازد. داستان کربلا، واقعیتی است تاریخی که اثباتگر این اصل است. بر تاریخ و هستی قانون حکومت می‌کند و این قوانین هم که در فرهنگ قرآنی از آن به «سنت‌الله» تعبیر می‌شود، تغییرناپذیر است و در همه عصر‌ها و بر همه نسل‌ها و در سراسر تاریخ و هستی حکومت می‌کند. پایان کار و سرنوشت مشابه نمرودها و فرعون‌ها و نرون‌ها و سایر طواغیت تاریخ با همه دبدبه و کبکبه ظاهری، حکایت از حاکمیت قانون بر نظام آفرینش و همچنین تاریخ دارد. باری، خداوند، احسن عمل را هم برای جهاد کنندگان و کوشندگان می‌نمایاند. الذین جاهدوا فینالنهدینهم سبلنا» (عنکبوت، 69) یعنی: کسانی که در راه ما مجاهدت می‌کنند ما راه‌های هدایت را به آنها می‌نمایانیم. و هم آن را به نتیجه می‌رساند، چون وعده داده است که «نحن نزلنا الذکر انا له لحافظون» (حجر، 9) یعنی: همانا ما خود قرآن را نازل کردیم و قطعاً خود آن را حفظ می‌کنیم، دین خداوند همواره با احسن عمل و به وسیله بهترین بندگان خدا حفظ شده است.
انبیاء الهی و ائمه اطهار(ع)، در هر دوره و زمانه‌ای با انتخاب بهترین روش و دست زدن به احسن عمل، یعنی عمل مبتنی بر عقل و وحی و فطرت و پاسخگویی به نیازها و دردهای مردم و جامعه، «وسیله‌ای» بوده‌اند که خدا به وسیله آنان، دین خدا را حفظ کرده است. «ابی الله ان یجری الامور الا باسبها» امام صادق(ع) می‌فرماید خداوند ابا دارد از اینکه جریان امور هستی را بدون علل و اسباب آن جاری سازد. مصداق بهترین عمل در هر زمان. همچنین پیشروان کاروان بشریت و این الگوهای راستین انسانیت، با مشی و مرام خود، به پیروان واقعی و مؤمنان و دینداران اهل عمل، در طول تاریخ می‌آموزند و پیام می‌دهند که چگونه باید زیست و به چه شیوه و روشی باید رفتار و عمل کرد.
البته هیچکدام از آن الگوهای بشری از ما نخواسته‌اند و توقع نداشته و ندارند که ما عینا مانند آنها باشیم. این کاری است که از «ما» ساخته نیست، اما خواسته‌اند در مسیر و همسو با آنها حرکت کنیم و به انحراف و گمراهی دچار نشویم. آن بزرگواران به ما آموخته و توصیه کرده‌اند، که هر عمل خیری، گامی است در جهت حفظ و حراست از دین خدا و کسب رضایت خالق و حرکت در مسیر طبیعی و تعیین شده خلقت. هر کار و قدمی در این جهت ولو کوچک به نظر برسد، چون مورد رضای خداوند تبارک و تعالی قرار می‌گیرد، حتما مبارک و باارزش است و به حساب ما ثبت می‌شود و در دنیا و آخرت اجر آن محفوظ خواهد بود... و البته برعکس! قرآن کریم به این امر چنین تاکید می‌کند: «من جاء بالحسنه فله خیر منها و هم من فزع یومئذ امنون و...» (کسانی که در قیامت کار نیکو آورند، پاداش بهتر از آن می‌یابند و در آن روز از هول و هراس ایمن باشند). (النمل-89) بدون تردید یکی از بهترین اعمال در هر عصر و زمانه‌ای «خدمت به خلق خدا» و «اصلاح جامعه» است برای این هم هست که بزرگ‌ترین معلمان تاریخ و خدمتگزاران بشریت پیامبران و برگزیدگان خداوند بوده‌اند.
حسینی شدن و حرکت در مسیر ایشان و شیعه و عزادار واقعی امام حسین(ع)، تنها با پوشیدن پیراهن مشکی در ایام محرم و شرکت در مراسم عزاداری و نوحه‌سرایی و اشک ریختن بر مصائب آن حضرت و... (که بنا بر توصیه بزرگان دین و شخص امام حسین(ع)، کاری است که حتما هر ساله و همیشه باید به بهترین وجه انجام شود)، میسر نمی‌شود، هیچ بعید نیست بعضی از کسانی که همین امروز به جرم فساد و اختلاس و... در چنگال قانون اسیر هستند و در دادگاه‌ها باید پاسخگو باشند، سال‌های پیش در این مراسم شرکت می‌کرده و سینه می‌زده و حتی خرج می‌داده و.... اما چون «عمل» و رفتار آنها حسینی نبوده، به چنین سرنوشتی دچار شده‌اند و در مقابل عالمان بزرگواری چون علامه طباطبایی، استاد مطهری، علامه جعفری و.... و مجاهدان، شهیدان والامقامی چون چمران، حججی، همت و... و قاسم سلیمانی و... چون همواره و در آنات زندگی خود و نه فقط در ایامی خاص- حسینی(ع) بوده‌اند و خود را بامرام و خصلت‌های ایشان آموزش و تربیت می‌کردند وسعی می‌کردند در مسیر شهید بزرگوار عالم بشریت حرکت کنند، به این مقام و جایگاه رسیده‌اند و....!