گالیا توانگر
مسئولین شرکت مخابرات بر این باورند که هر مصوبه‌ای در نهایت به نفع مشترکین بوده و مبالغ دریافتی از مشترکین صرف تقویت زیرساخت‌های مخابراتی می‌شود.
با این حال بسیاری از مشترکین هم اکنون‌گریبانگیر پیامدهای مصوباتی چون مصوبه 207  این شرکت هستند. اینکه تنها در قبال بدهی ناچیزی و آن هم بدون اطلاع‌رسانی دقیق و شفاف، تلفن ثابت بسیاری از مشترکان تخلیه و پای آنها را به صف‌های طویل شرکت مخابرات منطقه - آن هم در شرایط کرونا بکشانیم-  به‌نظر نمی‌رسد، عادلانه باشد.   
از سوی دیگر اپراتورهای این شرکت هم نمی‌توانند با راهنمایی منسجم، مشکل مشترک را بدون ارجاع دادن او به شرکت مخابرات منطقه محل سکونتش و مراجعه حضوری حل و فصل کنند.
تلفن ثابتمان  ده روز است که علی‌رغم پرداخت بدهی با شماره 2000 و نیز مراجعه حضوری، پُر کردن فرم‌های مربوطه، واریز 207 هزار تومان و خرید مجدد همان خط ثابت، وصل نشده است!
دو دل هستم که باز هم در این شرایط سخت کرونایی به شرکت مخابرات منطقه محل سکونتمان مراجعه کرده و در صف‌های طویل برای دریافت پاسخی بایستم یا نه؟
به اپراتور مخابرات زنگ می‌زنم و مشکلم را توضیح می‌دهم. وی خونسردانه می‌گوید: «مشکل شما قبلاً هم طی تماسی ثبت شده و پیگیری می‌شود.»
می‌گویم: «ده روز است که اقدام به خرید خط تخلیه شده‌ام، کرده‌ام اما وصل نشده. واقعاً چه کار کنیم؟»
با تندی می‌گوید: «نمی‌دانم، به اداره منطقه‌تان بروید.»
-  در این شرایط کرونایی؟! چرا درست راهنمایی نمی‌کنید. وظیفه شما چیست؟
-  من هیچ کاره ام. قطع کن!
تخلیه تلفن با بدهی20 هزار تومان!
مهین سپهری یک شهروند تهرانی که از صبح علی الطلوع در صف شرکت مخابرات منطقه شان پیگیر وصل مجدد تلفن ثابت تخلیه شده منزلشان است، می‌پرسم: «اصطلاح تخلیه شده به چه معناست؟»
وی با گله مندی توضیح می‌دهد: «مریض بودم و شهرستان نزد دخترم سه ماهی ماندم. وقتی برگشتم، تلفن خانه‌مان قطع دو طرفه شده بود. مراجعه کردم، می‌گویند؛ یک‌سال است که پولی پرداخت نکرده‌اید.
گفتم؛ پیامکی برایم نفرستادید. حتی پیام اخطار هم دریافت نکرده‌ام. گفتند؛ به فلان شماره موبایل فرستاده ایم که  اصلا آن شماره برای من و اعضای خانواده‌ام نیست. حالا باید هم با شماره 2000 بدهی‌ام را بپردازم و هم فرم پر کنم و خطم را با واریز کردن 207 هزار تومان دوباره خریداری کنم.»
در سؤال دیگری از وی می‌پرسم: «مبلغ بدهی‌تان چقدر بوده است؟» پاسخ می‌دهد: «۲۰ هزار تومان!»
با تعجب تکرار می‌کنم: «۲۰ هزار تومان!»
وی توضیح می‌دهد: «به من گفته‌اند بدهی20 هزار تومان باشد، بعد یک‌سال پرداخت نکردن تلفن ثابت تخلیه می‌شود. حالا شانس آورده ایم که شماره تلفن ثابتمان رند نیست، وگرنه اگر چند میلیون می‌ارزید، گرفتاری بزرگی داشتیم!»
این شهروند در پایان به سوی دیگر چالش پیش روی خود‌ اشاره کرده و می‌گوید: «درمتن مصوبه 207 آمده، در صورت عدم استفاده و در مرحله بعد قطع دو طرفه و در مرحله آخر تخليه و حراج خط صورت می‌پذیرد؛ در حالی که ما از خطمان استفاده کرده‌ایم و تنها 20 هزار تومان بدهی داشته‌ایم. هیچ اخطاری هم به ما ندادند، چرا با شماره خطمان تماس اخطار نگرفته اند؟ چون خط بدون اخطار و به‌صورت ناگهانی قطع شده، به‌نظر می‌رسد بدون رعایت سلسله مراتب مصوبه 207 به یک‌ باره وارد مرحله قطع کلی و مصادره شده‌اند که این خلاف قانون است.»
فرآیند قطع بدهی خطوط تلفن ثابت اعلام شد
محمدرضا بیدخام مدیر روابط عمومی شرکت مخابرات ایران با بیان اینکه مدت‌زمان عدم پرداخت بدهی خطوط تلفن ثابت تا قطع یک‌طرفه، دوطرفه و در نهایت واگذاری خط به غیر، فرآیندی با زمان حداکثر یک سال و ۱۵ روز است، می‌گوید: «طی این مدت به روش‌های مختلف از درگاه‌های اطلاع‌رسانی شرکت مخابرات ایران به مشترکان درباره میزان بدهی‌ اطلاع‌رسانی می‌شود.
هرگاه مشترک مشمول قطع خط تلفن به‌دلیل بدهکاری شود، پس از سپری شدن مهلت پرداخت، شرکت مخابرات می‌تواند خط تلفن مشترک بدهکار را ابتدا به مدت حداقل دو هفته یک ‌طرفه کند؛ درصورت عدم پرداخت بدهی ظرف مهلت مقرر، ضمن اطلاع‌رسانی به مشترک، نسبت به قطع خط تلفن وی به طور کامل (دوطرفه) اقدام می‌کند.»
مدیر روابط عمومی شرکت مخابرات ایران تأکید می‌کند: «خطوط با میزان بدهی بالای ۲۰ هزار تومان، پس از عدم پرداخت در یک دوره، به‌صورت یک طرفه قطع شده و پس از گذشت ۱۵ روز در صورت عدم پرداخت مجدد، خط به‌صورت دو طرفه قطع می‌شود. همچنین در مورد دیگر خطوط با بدهی کمتر از ۲۰ هزار تومان، اگر در دو دوره متوالی فارغ از مبلغ بدهی، صورتحساب پرداخت نشود، خط مذکور نیز به‌صورت یکطرفه قطع می‌شود.»
وی می‌افزاید: «البته در میان دوره، برای مشتریان پس پرداخت تا به ۸۰ درصد ودیعه نرسد، ارتباط قطع نمی‌شود و برای مشتریان اعتباری و کسانی که ودیعه ندارند در ۲۰ هزارتومان، قطع ارتباط انجام می‌شود.»
مدیرکل ارتباطات و اموربین‌الملل شرکت مخابرات ایران در تکمیل صحبت‌هایش می‌گوید: «در این مورد، مشترکانی که به حدنصاب کارکرد می‌رسند و یا در پرداخت میان دوره با رسیدن میزان بدهی مشترک به بالاتر از ۱۰۰ هزار تومان، خط به‌صورت یک طرفه قطع می‌شود که پس از پرداخت مبلغ بدهی، مجدداً وصل می‌شود.
درصورت عدم پرداخت بدهی توسط مشترک بدهکار در مهلت مقرر که شامل یک سال و ۱۵ روز است، شرکت مخابرات ایران مجاز به جمع‌آوری و تخلیه خط تلفن مشترک و سلب امتیاز است؛ البته در طول این یک سال به‌طور مرتب به مشترک اطلاع‌رسانی می‌شود که بدهی خود را پرداخت کند که در غیراین صورت، خط تخلیه خواهد شد.»
بیدخام با بیان اینکه تمام این مطالب صرفا در مورد افرادی است که قبض خود را پرداخت نمی‌کنند، اضافه می‌کند: «مصوبه ۲۰۷ کمیسیون تنظیم مقررات ارتباطات در این مورد است که برای همه کشور یکسان اجرا می‌شود؛ بر این اساس اگر مشترک تلفن ثابت مشمول قطع خط تلفن به دلیل بدهکاری شود، پس از سپری شدن مهلت پرداخت، شرکت مخابرات ضمن اطلاع‌رسانی به مشترک می‌تواند نسبت به قطع و در ادامه جمع‌آوری و تخلیه خط تلفن اقدام کند. در صورت تخلیه خط، مشترک موظف به ارائه درخواست جدید و پرداخت هزینه اتصال بر طبق مقررات است و شرکت مخابرات، در صورت امکان تلاش دارد تا شماره سابق را در اختیار مشترک قرار دهد.»
مدیرکل ارتباطات و امور بین‌الملل شرکت مخابرات ایران اظهار می‌دارد: «درحال حاضر با توجه به شیوع ویروس کرونا و در راستای حفظ سلامت شهروندان و عمل به مسئولیت اجتماعی، تمام مراحل دریافت خدمات مخابراتی از جمله تلفن ثابت، دیتا و دیگر خدمات بدون حضور مشتریان در مراکز مخابراتی صورت می‌گیرد که می‌تواند نقش مهمی‌در کاهش‌تردد و پیشگیری از شیوع بیماری داشته باشد.»
وی با بیان اینکه اغلب خدمات شرکت مخابرات ایران به‌صورت غیرحضوری در دسترس مشتریان قرار دارد، می‌گوید: «مشتریان با استفاده از این درگاه‌ها حتی الامکان از مراجعه حضوری به مراکز مخابراتی خودداری کرده و با استفاده از خدمات الکترونیکی نیازهای مخابراتی خود را برطرف کنند.»
بیدخام با تأکید بر پرداخت غیرحضوری هزینه‌های تلفن و با بیان اینکه مشتریان می‌توانند برای اطلاع از مبلغ صورتحساب هزینه تلفن با شماره ۲۰۰۰ تماس بگیرند و از همان طریق نیز بدهی خود را پرداخت کنند، خاطرنشان می‌کند: «وب‌سایت شرکت مخابرات ایران به نشانی www.tci.ir و کد ussd ستاره ۲۰۲۰ مربع در اختیار تمام مشتریان قرار دارد و مخاطبان در سراسر کشور می‌توانند ضمن دریافت کارکرد تلفن ثابت خود به‌صورت لحظه‌ای، از همان طریق نسبت به پرداخت اقدام کنند.»
خطوط رند میلیونی!
اما داستان خط‌های ثابت تخلیه شده چند میلیونی بسیار تلخ‌تر است.
محمدرضا بید خام مدیر روابط عمومی شرکت مخابرات ایران می‌گوید: «در صورتی که مشترکی به دلیل نپرداختن بدهکاری خود خطش را از دست بدهد، پس از آنکه مبلغ آن را پرداخت کند، می‌تواند خط خود را پس بگیرد. البته این در صورتی است که خط به شخص دیگری واگذار نشده باشد، زیرا اگر خط قطع شده رند باشد و یک سال و سه ماه از عدم پرداخت آن بگذرد، مشمول آیین‌نامه خطوط رند می‌شود.»
با مراجعه به یک سایت خرید و فروش شماره‌های رند ثابت سرم از رقم‌های نجومی سوت
می‌کشد.
شماره رند ثابت هشت رقمی به شماره‌هایی گفته می‌شود که به‌صورت پله‌ای و یا از اول و آخر ارقامشان دو به دو تکرار می‌شوند. قیمت این شماره‌ها از کف 2 میلیون تومان آغاز می‌شود. اما اگر سه یا چهار رقم آخر یکی باشد-  مثل این نمونه که در سایت فروش دیدم 33824000-  به‌ویژه برای استفاده تجاری قیمت به 170 میلیون هم می‌رسد!
شماره رند ثابت چهار و یا پنج رقمی نیز موجود و بسیار گرانند. این شماره‌ها هرچه رندتر باشند، ممکن است به ارزش بالای 200 میلیون نیز برسند.
در تحقیقات خود درباره شماره‌های رند متوجه شدم 39 مدل و تعریف از شماره‌های رند تلفن ثابت و همراه وجود دارد: رند آیینه ای، رند پله‌ای از اول، رند پله‌ای از آخر، رند سه پله، رند‌ترازویی، رند تاریخ تولدی، رند‌ترتیبی از اول، رند‌ترتیبی از آخر،رند تکرار پیش شماره، رند میلیونی و...
البته قیمت  خط بر اساس صفر یا کار کرده و یا کاربری تجاری و مسکونی متفاوت اعلام می‌شود.
به هر جهت بماند که بساط خرید و فروش و نرخ گذاری
این رندهای لاکچری چگونه اند؟ و آیا نظارتی وجود دارد یا خیر؟
اما تصور کنید که یک روز از خواب بیدار شوید و تلفن رندتان تخلیه شده باشد. برگرداندن این خطوط به این راحتی‌ها نخواهد بود.
گلایه از زمانبندی
ارائه خدمات مخابراتی
علی رغم اینکه دامنه مصوبات شرکت مخابرات وسیع و اجرایشان سفت و سخت است، به‌نظر می‌رسد شهروندان همواره در زمانبندی ارائه خدمات بسیار گله مند هستند.
هادی منیری یک شهروند اصفهانی به گزارشگر روزنامه کیهان می‌گوید:«شش سال است که برای تلفن ثابت در روستای هفتشویه اصفهان ثبت‌نام کرده‌ام. پیگیری‌ها از اداره مخابرات شهر و استان و فرمانداری متأسفانه تا به حال نتیجه‌ای نداده است. چرا با این همه کاغذ بازی به درخواست‌های حداقلی ما بی‌توجهی می‌شود؟»
علی پرنیان یک شهروند ساکن استان البرز به گزارشگر کیهان می‌گوید: «چرا مخابرات منطقه البرز و مرکز تلفن شهید رجایی گوهردشت کرج درخواست جابه‌جایی تلفن ثابت مشترکان در همان محدوده را انجام نمی‌دهد؟ و چرا توسعه فیبر نوری در برنامه کاری آنها نیست؟»