محرم و عزاداری‌های این ماه در اردبیل حال و هوای دیگری دارد. اردبیلی‌ها عشق به حسین را از نیاکان خود به ارث برده‌اند. سنت‌های دهه‌ اول ماه محرم در اردبیل سنت‌هایی بی‌نظیر و در نوع خود مثال‌زدنی است. برخی از مراسم و روش‌های عزاداری اردبیل منحصر به فرد است و مشابه آن را نمی‌توان در شهر و یا دیار دیگری از ایران اسلامی مشاهده کرد.
در همه سنت‌های پسندیده این مردم حسینی، پیام‌های اخلاقی،‌ رعایت اصول سفارش شده اسلام، شور و نشاط مثال‌زدنی، بزرگداشت شعائر اسلامی، روحیه فداکاری و ایثار، صبر و خویشتن‌داری و اتحاد عاطفی کاملا قابل احساس و درک است.
مردم اردبیل با عزاداری‌های باشکوه، شور و شعور را در کنار یکدیگر قرار می‌دهند و بر ابلاغ مظلومیت حسین(ع) و آل‌ علی(ع) به گوش جهانیان تلاش می‌کنند. حرکت دستجات عزاداری با نظم خاص در سطح شهر، حرمت محلات ششگانه، بیرق‌های اختصاصی محلات، برنامه استقبال و بدرقه دسته‌های عزاداری محلات میهمان توسط محله میزبان، حفظ حرمت دستجات و احترام بزرگان و پیشکسوتان و همکاری همه جانبه مردم از ویژگی‌هایی است که نمونه آن‌ها را کمتر در مناطق دیگر می‌توان مشاهده کرد.
اردبیلی‌ها از مادران خود حسینی و عاشق حسین به دنیا می‌آیند. مرحوم منزوی بزرگ مرثیه‌سرای آذربایجان چه زیبا گفته است:
آنام دیل اورگدنی گونده یا حسین دیرم
محرم و صفری اینمه قرا گیرم
امسال به دلیل شرایط خاص حاصل از ویروس کرونا و شیوع بیماری کووید19 اردبیلی‌ها در شیوه‌های عزاداری تغییراتی را می‌دهند تا بتوانند ضمن انجام عزاداری و به نمایش گذاشتن ارادت خالصانه به شهدای کربلا از شیوع بیشتر این بیماری جلوگیری کنند و با رعایت دستورات بهداشتی پیام شهدای کربلا را زنده نگه دارند.
مردم اردبیل در دهه اول محرم چنان اقدام خواهند کرد تا سلامت مردم و فرزندان این دیار را در اولویت قرار بدهند و از تصمیمات ستاد کرونا تبعیت کنند. مردم اردبیل در سخت‌ترین شرایط حاکم بر جامعه در رژیم گذشته با تحمل شدیدترین فشارها اقامه عزای حسینی را ترک‌ نکرده‌اند و بر برگزاری سنتی عزاداری‌ها اقدام کرده‌اند ولی امسال شرایط ضرورت تغییر موقت در روش‌ها را درک و با آغوش باز از آن استقبال کرده‌اند. در سال 57 و در جریان انقلاب مردم مسلمان وقتی حرکت دستجات عزاداری با سنگ‌اندازی‌ها و ممانعت ماموران رژیم مواجه می‌شد در مراسم طشت‌گذاری محله اوچدکان، شاعر دلسوخته و عاشق صادق امام حسین(ع) مرحوم منزوی با دسته‌محله پیرمادر شعر زیبا و پرمحتوایی قرائت کرد:
تسلیموک اگر قویما سالار دسته چیخار داق
اوده اوتوروب آغلار عزاداری حسینون
در آن سال می‌گفتند اگر مجبور شویم در خانه‌ها مراسم عزا بر پا می‌کنیم ولی امسال حسینیان اردبیل با طیب‌خاطر و برای حفظ سلامتی مردم در جهت لبیک گفتن به فرمان مقام معظم رهبری و با به کار بستن توصیه‌های ستاد کرونا هر خانه را به یک حسینیه تبدیل می‌کنند و بدین‌وسیله با گرامیداشت یاد و خاطره بزرگ‌ترین قیام تاریخ،‌ عشق و ارادت به اهل‌بیت(ع) را به نمایش می‌گذارند.
اردبیل- نادر پرستار