احسان رشیدی
در سال‌های اخیر مستندهای زیادی از دیدگاه معارضین و معاندین دولت سوریه ساخته شده که مستند «برای سما» از اهمیت و جایگاه مهم‌تری برخوردار است، چون کاندید اسکار در بخش مستند نیز شد و جایزه مستند بفتا را هم دریافت کرد.
خلاصه مستند
مستند «برای سما»، داستان زندگی وعد الخطیب از اهالی حلب سوریه است که با وجود سختی‌های زندگی در شرایط جنگ سوریه باز هم در حلب می‌ماند وسعی دارد کشور خود را از نو بسازد و با همسرش حمزه که پزشک است برای نجات حلب تلاش می‌کنند و زندگی را در حلب به مهاجرت ‌ترجیح
می‌دهند.
حضور در جشنواره‌های خارجی و نگاه شبکه‌های معاند
ژولی برتوچلی، بنیانگذار جایزه چشم‌ طلایی جشنواره کن، درباره این فیلم می‌گوید: «برای سما مانند خنجر در قلب آدم فرو می‌رود، شاید خیلی‌ها با دیدن این فیلم بگویند که نباید چنین تصاویر دلخراشی را نشان داد، اما من این‌طور فکر نمی‌کنم، با دیدن این فیلم منقلب شدم و تمام مدت ‌اشک ریختم، با این فیلم احساسات متفاوتی را تجربه کردم، لحظه‌های خوشبختی و عشق میان این زوج را تجربه کردم و گاهی ‌اشک شادی ریختم، مرگ و زندگی در تار‌ و‌ پود این فیلم به هم گره خورده‌اند، این فیلم روی دیگری از جنگ را به ما نشان می‌دهد، فیلم‌برداری خطیب در این شرایط مثل مقاومت است، او ظاهرا این فیلم را برای دخترش سما می‌گیرد، اما از این فراتر می‌رود، او این فیلم را می‌گیرد که زنده‌ بماند، به زندگی ادامه دهد و حتی در تاریخ ثبت کند، فیلمی‌ است برای کمک به سوری‌ها، فیلمی ‌که نشان می‌دهد باید برای حمایت و نجات این مردم کاری کرد، به‌نظر می‌رسد فاجعه‌ای خیلی دور از ما دارد اتفاق می‌افتد اما در واقع، در همین نزدیکی است.»
در جشنواره‌های خارجی جایی برای بیان واقعیت‌ها نیست و باید هم مستند داستانی، برای سما دیده شود و مستندهای ایرانی درباره سوریه دیده نشوند، حتی ارزش‌گذاری مناسبی برای این مستندها قائل نیستند و یک مستند سطح پایین که جذابیت خاصی هم ندارد را نامزد اسکار و برنده جایزه چشم طلایی جشنواره کن می‌کنند، جشنواره کن از اتفاقات منطقه در جهت منافع آمریکا و رژیم صهیونیستی استفاده سیاسی می‌کند و با دروغ پردازی اهداف خود را در قالب فیلم و مستند به مخاطب دنبال می‌کند.
نقد مستند
مستند «برای سما» یک مستند متوسط است که احساسات مخاطب را نشانه گرفته تا به‌وسیله تحریک عواطف آنان دولت قانونی سوریه را ضد مردم خود قلمداد کند. پشت پرده این مستند عربستان سعودی است، که در شبکه‌های معاند فارسی‌زبان خود به ستایش از این مستند پرداخت و آن را روزشمار یک مادر سوری نامید. این مستند برای اثبات حرف‌های خود از صحنه‌های دلخراشی استفاده می‌کند تا خود را بر حق نشان دهد و همراهی و دلسوزی بیننده را برانگیزد! در بعضی صحنه‌ها دوربین کارگردان از حالت مستند و بی‌طرف بودن خارج می‌شود و  یک فیلم داستانی تدوین شده را به نمایش می‌گذارد که علی‌رغم ریخته شدن خون هزاران انسان بی‌گناه در اثر اشتباه افرادی مانند قهرمانان این مستند و تسلط داعش و سایر ‌تروریست‌ها بر قسمت‌های وسیعی از خاک سوریه، ‌ترمیم چهره‌های ضد وطن و تخریب قهرمانان مقاومت در دستور کار این فیلم قرار دارد؛ از نکات قوت داستان دوربین مستند است که بیننده را با خود همراه می‌سازد.
اهداف مستند برای سما
درمستند «برای سما» محور اصلی، حمله به دولت بشار اسد است و از جامعه جهانی می‌خواهد با مداخله نظامی به کمک آنها که یک اقلیت بسیار کوچک از کشور سوریه هستند بیایند، این بی‌بصیرتی به جایی می‌رسد که بشار اسد را بدتر از داعش می‌نامد و می‌گوید گروهی تندرو وارد انقلاب عربی شدند و نگذاشتند مسیر اصلی طی شود ولی آنها از بشار اسد بدتر نبودند؛ به همین دلیل هم این مستند مورد استقبال جشنواره‌های جهانی قرار گرفت. اما عجیب اینکه پلتفرم‌های وی‌او‌دی در ایران نیز به ستایش از این مستند پرداختند و آن را یکی از بهترین مستندهای قرن 21 نامیدند و مخاطب خود را به دیدن این مستند بدون هیچ پیش‌زمینه‌ای مانند حمایت شبکه‌های معاند فارسی‌زبان ‌ترغیب کردند.
دمیدن در آتش جنگ سوریه و اختلافات بین مردم
مستند «برای سما» انقلاب عربی را راه‌حل می‌داند و هیچ تفاهم و مصالحه‌ای با دولت را به صلاح نمی‌داند، در صورتی ‌که بشار اسد رئیس‌جمهور سوریه عفو عمومی اعلام کرد و مردم حلب را در سال 2016 مورد عفو عمومی قرار داد و مردم با شادی از ارتش استقبال کردند، آنها حضور گروه خونخواری مانند داعش و ناامنی مطلق را تجربه کرده بودند، با توجه به حمایت‌های گسترده مردمی از بشار اسد این‌گونه مستندها سعی در دمیدن آتش اختلافات بین حلب و دولت سوریه دارد، از طرفی تفاهمات ایران، سوریه، روسیه، ‌ترکیه باعث ایجاد آرامش نسبی در این مناطق شده و مردم بخش‌های وسیعی از سوریه می‌توانند بدون هراس از داعش و ‌تروریست‌های دیگر زندگی عادی داشته باشند، پنهان کردن پشیمانی مردم از همراهی با معترضین که منجر به سوءاستفاده ‌تروریست‌ها شد کاملاً در فیلم مشهود است، نا امنی، نارضایتی و... با هدف باز کردن پای کشورهای بیگانه و‌ اشغال کامل سوریه و تسلط مزدوران سعودی نیز از محورهای مهم فیلم هستند.
 رسالت مستندسازان
زمانی که واقعیت‌ها در مقابل دیدگان نسل حاضر تحریف می‌شود و هنر، ابزار تأثیرگذار وارونه جلوه دادن تاریخ می‌شود، این مستندسازان هستند که با بهره‌گیری از حجم انبوه فیلم‌های مستند موجود و ندامت مردم از همراهی با عناصر جدایی‌طلب و به تصویر کشیدن خسارات جبران‌ناپذیری که اقدامات نسنجیده آنها به مردم سوریه وارد کرد، می‌توانند در این میدان نبرد ورود پیدا کنند و راه یک‌سویه‌نگری را بر این‌گونه آثار سفارشی عربی عبری
بست.
جمع‌بندی
مستندسازان این عرصه نیاز به حمایت و پشتیبانی دارند تا سرمایه‌گذاری کلان امپریالیسم و شبکه‌های سعودی را با شکست مواجه سازند، امروزه مستند داستانی از مهم‌ترین شاخه‌های سینما محسوب می‌شود و می‌توانیم واقعیات جذاب مکتوم جبهه مقاومت را به جهانیان نشان دهیم.