اخبار ویژه
اعتراف با پنج سال تأخیر؛ برجام، نه توازن داشت و نه ضمانت(!)
یک روزنامه زنجیره‌ای بزک کننده برجام اذعان کرد این توافق از ابتدا متوازن نبوده و فاقد ضمانت اجرایی بوده است.
روزنامه اعتماد با اشاره به شکایت‌های چندباره و بی‌حاصل وزارت خارجه از بدعهدی اروپا و آمریکا می‌نویسد: با تصویب قطعنامه پیشنهادی سه کشور اروپایی در شورای حکام علیه ایران، تهران تصمیم گرفت واکنشی نسبت به این موضوع داشته باشد و به کشورهای اروپایی هشدار دهد که هیچ اقدامی بدون پاسخ نخواهد ماند. نگاهی به مواضع کشورهای اروپایی در شورای امنیت سازمان ملل متحد نشان می‌دهد که هرچند این کشورها حاضر نشدند در موضع حمایت از آمریکا ظاهر شوند و از تلاش ایالات متحده در راستای تمدید تحریم تسلیحاتی ایران حمایت کنند اما در عین حال انتقادات زیادی را نیز نسبت به سیاست‌های موشکی و منطقه‌ای جمهوری اسلامی ایران مطرح کردند و از ایران خواستند تا فورا به تعهدات هسته‌ای خود در چارچوب توافق هسته‌ای بازگردد. به همین دلیل می‌توان تصریح کرد که اقدام ایران مبنی بر فعال‌سازی مکانیسم حل اختلاف اقدامی واکنشی بوده است.
این روزنامه می‌افزاید: زمانی که برجام به امضا رسید، توافقی منعقد شد که در حقوق و تکالیف دو طرف توازن کاملی وجود ندارد. این موضوع به وضوح در تفاوت ضمانت اجرایی که برای ایران در نظر گرفته و ضمانت اجرایی که برای کشورهای ۱+۵ مشخص شده قابل مشاهده است. اینکه از لفظ عدم توازن استفاده می شود به این دلیل است که ایران در صورت عدم پایبندی طرف مقابل به تعهدات، از طریق مواد ۳۶ و ۳۷ توافق هسته‌ای چندان نمی‌تواند به اهداف خود دست پیدا کند و این موضوع را در سال‌های پس از خروج ایالات متحده از برجام به خوبی مشاهده کرده‌ایم اما در مورد طرف مقابل شرایط متفاوت است و آنها می توانند هر زمان که اراده کنند با توسل جستن به مکانیسم ماشه، قطعنامه‌های پیشین و تحریم‌های سازمان ملل علیه ایران را فعال کنند.
بنابر نکاتی که عنوان شد، اقدام ایران برای فعال‌سازی به مکانیسم حل اختلاف را به دو صورت می‌توان تحلیل کرد: اول اینکه ایران خواستار ارسال پیامی سیاسی به اتحادیه اروپا بود که به بی‌عملی‌ها و نقض تعهداتش پایان دهد، در غیر این صورت با واکنش جدی تهران روبه رو خواهد شد. نگاه دوم نیز آن است که ایران تلاش دارد به جامعه جهانی نشان دهد، هنوز به چارچوب توافق هسته‌ای پایبند است و تلاش دارد از طریق مکانیسم های موجود در همین توافق، راهی برای حفظ برجام بیابد.
از این‌رو می‌توان این اقدام را اقدامی سیاسی دانست و مطمئنا تهران نیز توقع ندارد از طریق آن، گشایش خاصی حاصل شود یا تغییری جدی در رفتارهای طرف مقابل ایجاد شود.
اعتماد در این یادداشت البته سعی کرده عدم توازن برجام را به شرایط آن روز کشور در زمینه قطعنامه‌های صادره شورای امنیت نسبت دهد و حال آن که قطعنامه‌های مذکور در قطعنامه 2231 تجمیع و ابقا شد.
اعتراف روزنامه مذکور درباره اینکه برجام از ابتدا فاقد توازن و ضمانت بود، در حالی است که چند روز دیگر که پنجمین سال انعقاد برجام است و دیگر لاشه‌ای بیشتر (به علاوه تعهدات یکطرفه برای ایران) باقی نمانده است.
سیاست اروپا درباره برجام کارشکنی است نه اجرای آن
یک سایت حامی دولت و برجام می‌گوید اروپایی‌ها به هیچ‌وجه به تعهدات خود در توافق هسته‌ای عمل نکردند.
دیپلماسی ایرانی وابسته به صادق خرازی، ضمن برشمردن حداقل یازده مورد عهدشکنی اروپا می‌نویسد: پس از خروج آمریکا از برجام، اتحادیه اروپا به سیاست کج‌دار و مریز و با بی‌عملی، صرفا به حمایت شفاهی و روی کاغذ از برجام اکتفا کرد، اما عملا ضمن تسلیم در برابر تروریسم اقتصادی نامشروع آمریکا، از انجام تکالیف و مسئولیت‌های خود در پنج سال گذشته شانه خالی کرده است. در این باره موارد نقض عهد و بی‌عملی تروئیکای اروپا در قبال برجام را در پنجمین سالگرد این توافق بین‌المللی حداقل در یازده مورد می‌توان بازشمرد:
- عدم تحرک در قبال ضرورت حفظ و ارتقای روابط گسترده‌تر اقتصادی در حوزه‌‌های مختلف با ایران
- بی‌عملی در تشویق سرمایه‌گذاری بیشتر در ایران
- عدم حمایت عملی از تجارت و سرمایه‌گذاری در ایران
- بی‌تحرکی نسبت به حمایت از کنشگران اقتصادی در سرمایه‌گذاری‌ها و دیگر فعالیت‌های تجاری و مالی مرتبط با ایران
- عدم اقدام برای تقویت پوشش‌های اعتبار صادراتی
- بی‌توجهی نسبت به مسئولیت حمایت روشن و موثر از کنشگران اقتصادی که با ایران تجارت می‌کنند، به ویژه شرکت‌های کوچک و متوسط که شاکله اصلی بسیاری از اقتصادها محسوب می‌شوند.
- عدم اقدام نسبت به گرد هم آوردن کارشناسان بخش دولتی و خصوصی از جمله از طریق تقویت شوراهای تجاری
- کاهلی نسبت به تحرک‌بخشی در حوزه روابط حمل و نقل دریایی، زمینی، هوایی و ریلی
- عدم کمک به تداوم صادرات نفت و میعانات گازی و محصولات نفتی و پتروشیمی ایران
- عدم حمایت از شرکت‌ها در برابر آثار فراسرزمینی تحریم‌های آمریکا
- عدم اجرای وظایف در حوزه حفظ و توسعه کانال‌های موثر مالی برای تعامل با ایران به خصوص رونق‌بخشی به کانال مبادلات مالی با نام اینستکس.
تروئیکای اروپا علاوه بر این، تکلیف خود را در قبال وظایفش نسبت به برجام، روشن نمی‌کند و به عنوان بخشی از مشکل و سد راه اجرای این توافق شده است. حتی پا را فراتر گذاشته، فرصت‌طلبانه و با سیاسی‌کاری درخواست‌های نامشروع و خارج از چارچوب توافقات مطالبه کرده و در نتیجه رویه مخربی را در پیش گرفته است. تلاش غیرقابل هضم تروئیکا برای بردن پرونده ایران به شورای حکام با هدف صدور قطعنامه و افزایش فشار تنها نمونه کوچکی از دوگانه‌بازی‌های شرکای بی‌عمل برجام است.
در هر صورت نفس‌های برجام در پنجمین سالگرد آن به سبب خروج یک‌جانبه ترامپ و عدم وظیفه‌شناسی تروئیکا به شماره افتاده است.
به جای اینکه دنبال چاره باشید سر جنازه برجام مویه کردید
یک سایت حامی دولت نوشت: کاش روحانی از خود می‌پرسید «من رئيس‌جمهور خوبی برای مردم بودم؟»
عصر ایران که در سال آخر دولت در حال تغییر ریل تدریجی است، می‌نویسد: «مردم رئیس‌جمهور خوب می‌خواستند. کاش حسن روحانی از خود می‌پرسید من برای مردم رئیس‌جمهور خوبی بودم؟ چقدر به شعارهایی که دادم عمل کردم؟ مردمی که در سال‌های 92 و 96 با تمام وجود به میدان آمدند و من را راهی پاستور کردند از من راضی هستند؟
نمی‌دانم آقای رئيس‌جمهور پاسخ این سوال‌ها را می‌داند یا نه اما ما خوب می‌دانیم. شما رئیس‌جمهور خوبی نبودید! مشکلات اقتصادی و تحریم جای خود. این کار آمریکایی‌هاست اما شما آنچه می‌نمودید نبودید.
شما فرسنگ‌ها با آنچه می‌گفتید فاصله دارید. ما رئیس‌جمهور منفعل نمی‌خواستیم.
مردم در سال 92 رئیس‌جمهور خوب می‌خواستند و این یعنی از احمدی‌نژاد و سیاست‌هایش خسته شده بودند امروز برخی از همان مردم آرزوی احمدی‌نژاد را می‌کنند! چرا؟ دلیل آن را باید در عملکرد شما و دولت‌تان جست‌وجو کرد.
شما امروز فرسنگ‌ها با دولت اول خود فاصله دارید. در دولتی که با شوق آن را آغاز کردید، با هدفی مشخص که مذاکره و توافق هسته‌ای بود. بعد از خروج آمریکا از برجام به عاشقی می‌ماندید که معشوقش را از دست داده و دل از دنیا بریده است.
به جای اینکه به‌دنبال راه چاره باشید و مسیر تازه‌ای را آغاز کنید، سر جنازه برجام نشستید و به امید زنده شدن آن مویه کردید.
واقعا مردم رئيس‌جمهوری می‌خواستند که بی‌تفاوت نباشد.
واقعا می‌شود انتظار داشت نسبت به گرانی دلار، سکه، مسکن و... واکنش نشان دهید؟ کاری کنید؟
رئیس‌جمهور خوب بودن پیشکش حداقل رئیس‌جمهور بد باشید. حداقل کاری کنید که به چشم مردم بیاید که این کشور رئیس‌جمهور دارد که به وضعیت مردم اهمیت می‌دهد. دلار 22 هزار تومان شده است. سفره مردم کوچک شده و شما و تیم‌تان مثل دروازه‌بان‌ها، گل شدن توپ را نگاه می‌کنید بدون هیچ واکنشی.
کاش وقتی که دیدی نمی‌توانی می‌رفتی تا باغ امیدی که مردم به واسطه شما در دلشان ساخته بودند را به آتش نمی‌کشیدند. گاهی بودن و ماندن نشان شجاعت نیست».
یادآور می‌شود سایت مذکور زمانی به سمت دولت احمدی‌نژاد می‌کشید اما پس از روی کار آمدن روحانی، طرفدار روحانی و اصلاح‌طلب شد.
واقعا هم کاری کردید کارستان!
نظر معاون اول رئیس‌جمهور درباره نابسامانی قیمت‌ها با توجه به اظهاراتش در تبلیغات انتخاباتی سال 96 چیست؟
جهان نیوز ضمن مرور بازار نابسامان ارز و سکه و طلا نوشت: آقای جهانگیری در انتخابات ریاست جمهوری دوازدهم بیان می‌کرد: «ما ملت عزیز مشکلات زیادی را حل کردیم. ثبات را به اقتصاد ایران برگرداندیم. مگر یادتان رفت لحظه‌ای نرخ ارز عوض می‌شد. لحظه‌ای قیمت کالاها عوض می‌شد. اصلا مگر سرمایه‌گذار می‌توانست برای تولید و سرمایه‌گذاری فکری بکند.»
او در مناظره دوم یازدهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری که 15 اردیبهشت سال 96 برگزار شد، اظهار داشت: «مردم یادتان هست وضعیت اقتصاد چگونه بود، دارو پیدا نمی‌شد، کره، پنیر و شیر خشک پیدا نمی‌شد. سیلوهای گندم خالی بود؟ یادتان هست برخی شب‌ها در صف بانک‌ها می‌خوابیدید تا صبح چند سکه بخرید؟ اما شما مشکلات را می‌توانید حل کنید. شما هر وقت به صحنه آمدید تهدیدات را برطرف کردید.»
اما امروز شاهد سکوت معنادار او هستیم. وی البته در بخشی از سخنانی که در اسفندماه سال 96 خطاب به منتقدان زد بیان کرد 5 دقیقه‌ای به همه انتقادات پاسخ می‌دهد، اما هنوز در برابر مشکلات اقتصادی کشور خصوصا تغییر لحظه‌ای نرخ ارز و طلا و کالاهای اساسی دیگر سخنی نگفته است. اگر به سال جاری و افزایش سرسام‌آور قیمت‌ها نگاهی بیندازیم از طلا و سکه گرفته تا مواد غذایی مانند مرغ و تخم‌مرغ و برنج این روزها فشار اقتصادی مضاعفی بر گرده مردم وارد شده است.
زمانی که دلار در سال 96 رو به افزایش گذاشت، دولت با سخنان معاول اول خود سعی کرد که قیمت دلار را ثابت نگاه دارد و دلار 4200 تومانی به نام دلار جهانگیری شناخته شد. برخی از روزنامه‌های اصلاح‌طلب از جمله جریده سازندگی که یکی از رسانه‌‌های حزب متبوع آقای جهانگیری یعنی کارگزاران است، تصویری از جهانگیری با لباس سوپرمن را منتشر کرد. سوپرمنی که قرار بود ناجی اقتصاد ایران باشد. جهانگیری وقتی که به طور مجزا به کاندیداهای سال 96 اختصاص داده می‌شد با به کار بردن اصطلاح کلیدی با عنوان کاری کردیم کارستان گفته بود: «کاری شد کارستان. رئیس‌جمهور خودش وقت گذاشت. هفته‌ای دو جلسه اقتصادی گذاشت. رونق شروع شده است. رشد اقتصادی در سال جاری بالا رفته است. فضای بین‌المللی مثبت شده. ما به همه اهداف‌مان در برجام رسیدیم. دنیا عاشق کار کردن با ایران شده است. هجوم کشورهای شرقی و غرب برای کار کردن با ایران آغاز شده است.»
ابتکار: دولت فقط حرف می‌زند بازار مسکن را دلالان اداره می‌کنند
یک روزنامه اصلاح‌طلب معتقد است همه طرح‌های دولت برای مسکن در حد وعده و حرف باقی مانده و عملی نشده است.
روزنامه اعتماد درباره وضعیت نابسامان بازار مسکن نوشت: در گذشته باور بر این بود که خرید خانه برای اکثریت جامعه مسئله‌ای نیست که هر روز اتفاق بیفتد و علت اصلی این امر را قیمت بالای مسکن و متناسب نبودن آن با درآمدها عنوان می‌کردند. بنابراین با توجه به این مشکل پای تسهیلات وام خرید خانه و وام مسکن یکم به میان آمد و زوجینی که به فکر خرید خانه بودند به سراغ این تسهیلات رفتند.
اما اکنون این مسئله کاملا متفاوت از گذشته بوده و دیگر این مقدار تسهیلات با توجه به جهش قیمتی در بخش مسکن نمی‌تواند رویای خانه‌دار شدن را به واقعیت تبدیل کند. چراکه بر اساس جدیدترین آمار منتشرشده قیمت هر متر مربع واحد مسکونی در تهران از مرز 19 میلیون تومان عبور کرده و با 160 میلیون تومان زوجین فقط می‌توانند 8 و نیم متر خانه خریداری کنند. حال در این شرایط حسن روحانی، رئیس جمهور در جلسه ویژه ساماندهی مسکن، تامین مسکن نیازمندان واقعی که در طرح صندوق پس‌انداز مسکن یکم ثبت‌نام کرده‌اند را اولویت اول و اصلی دولت دانست و گفت: «حدود 330 هزار نفر در این طرح سرمایه‌گذاری کرده‌اند که همه تلاش ما این است تا پایان این دولت، آنها صاحب مسکن مناسب شوند.»
باید دید که آیا دولت در این مدت کوتاه می‌تواند با مقدار اندک تسهیلات 330 هزار نفر را صاحب‌خانه کند یا خیر؟ احمدرضا سرحدی، کارشناس بازار مسکن با اشاره به صحبت‌های رئیس جمهور درخصوص تامین مسکن نیازمندان واقعی که در طرح صندوق پس‌انداز مسکن یکم ثبت‌نام و پول واریز کرده‌اند گفت: برای تامین نیاز مسکن و رفع مشکلات در این حوزه، دولت یازدهم و دوازدهم زمان کافی در اختیار داشتند و می‌توانستند اقدامات لازم را در دستور کار قرار دهند. مسئله کاملا روشن است، در این سال‌ها اقداماتی صورت نگرفته است.
وی افزود: به بیان روشن‌تر باید بگویم چنین تصمیماتی تنها تبلیغاتی است که هیچ فایده‌ای برای بازار مسکن نخواهد داشت. وی ادامه داد: این صحبت‌ها تبلیغاتی است و یقینا نمی‌توان این وعده را عملی کرد و مانند صحبت‌ها در خصوص مسکن اجتماعی تنها در حد حرف باقی خواهد ماند.
وی در پاسخ به این پرسش که چگونه می‌توان بازار را به سمت و سوی بهتری سوق داد، گفت: این روزها کمتر دیده می‌شود که نیتی برای ساماندهی بازار مسکن وجود داشته باشد، متاسفانه منفعت عده زیادی سوداگر در این است که بازار مسکن به این شکل تبدیل شود، ما شاهد هستیم که این افراد از آشفتگی بازار سودهای کلانی به جیب می‌زنند.
تمام اجزای ساختمانی در کشور تولید می‌شود و کمبود نیروی کار نداریم اما می‌بینیم که بازار در چه شرایطی قرار دارد. متاسفانه فاجعه بازار مسکن یک خواست از سوی سوداگران است و منافع را با هیچ استدلالی نمی‌توان از سوداگر گرفت. ما باید به دنبال قطع دست منفعت‌طلبان از این بخش باشیم.