سرویس اقتصادی -

چند هفته‌ای است که نوسانات بازار ارز دوباره جان گرفته و نرخ‌های مختلف روند صعودی پیدا کرده‌اند. دیروز قیمت دلار برای فروش در بازار متشکل ارزی 18 هزار و 890 تومان و صرافی‌های بانکی 18 هزار و 990 تومان اعلام شد. عوامل متعددی برای این وضعیت بیان می‌شود که یکی از آن‌ها، کاهش عرضه دلار حاصل از صادرات در سامانه نیما است. همزمان با افزایش نرخ دلار، سکه بهار آزادی طرح جدید هم به مرز 9 میلیون تومان رسیده است.
به گزارش خبرگزاری فارس، فروش ارز حاصل از صادرات در سه ماه و پنج روز اول سال جاری نسبت به دوره مشابه سال قبل 36/3 درصد و میزان تخصیص ارز برای واردات 55 درصد کاهش یافته، اما میزان فروش و تخصیص ارز در نیما در چند هفته اخیر روند افزایشی داشته است.
بازارساز هم با ادامه عرضه سنگین در بازار ارز، دیروز ۱۰۰ میلیون دلار دیگر وارد بازار کرد که از این میزان، ۲/۲ میلیون دلار فروش رفته است. به گزارش خبرگزاری تسنیم، عرضه‌های سنگین بانک مرکزی درحالی همچنان ادامه دارد که از هفته قبل تا کنون بیش از 600 میلیون دلار وارد بازار کرده است و احتمالا در روزهای آینده این عرضه‌ها را ادامه دهد.
بررسی‌های صورت‌گرفته از معاملات ارزی در بازار ارز تهران حاکی از آن است که با استمرار این عرضه‌ها، تقاضای خرید به‌طور چشم‌گیری در نرخ‌های اعلامی در فضای مجازی به‌شدت کاهش یافته است و نرخ معاملات در بازار رسمی به‌مراتب پایین‌تر است.
به این ترتیب بعد از ثبت رکوردهای بالا در بازار و عبور دلار از کانال 20 هزار و 500 تومان، به نظر می‌رسد با ورود بازارساز به بازار قیمت‌ها تغییر جهت داد و با سیر نزولی همراه شده است.
صرافی‌ها و فعالان بازار پیش‌بینی می‌کنند عرضه‌های ارز از سوی بازارساز در روزهای آینده نیز ادامه داشته باشد. در همین رابطه، احسان قمری، مدیر کل دفتر توسعه خدمات بازرگانی سازمان توسعه تجارت پیش‌بینی کرده است که تا پایان تیر ماه امسال، ۳۵ میلیارد یورو دیگر ارز حاصل از صادرات به کشور بازگردد که می‌تواند دست بازارساز را برای مدیریت بازار باز نگه دارد.
گفتنی است همتی، رئیس‌بانک مرکزی، پیش از این گفته بود که از این به بعد برای کنترل بازار «ارزپاشی نمی‌کنیم» ولی چند روز بعد درباره این اظهارنظر خود توضیح داد که «برخی این برداشت ‌اشتباه را کرده‌اند که گویا مداخله ارزی نمی‌کنیم. برعکس، بدین مفهوم است که مداخله ما در بازار با تدبیر و هدفمند خواهد بود».
هر چند ظاهر بازار نشان می‌دهد بانک مرکزی در حال هدایت بازار به نرخ‌های پایین‌تر است و شاید بازگشت دلار به کانال‌های 19 و حتی 18 هزار تومان در هفته‌های آینده دور از ذهن نباشد، اما نباید فراموش کرد که ثبت محدوده روانی 20 هزار تومان در ذهن بازار می‌تواند خطرناک باشد.
از سوی دیگر، بررسی دلایل بنیادی رشد نرخ ارز نشان می‌دهد این مخاطرات همچنان پابرجا هستند و می‌تواند باز هم دلار را به نرخ‌های بالای 20 هزار تومان بکشاند.
دولت و بانک مرکزی اگر فکری به حال خلق پول و افزایش پایه پولی به عنوان محور کلیدی تورم انتظاری نکنند، کاهش ارزش ریال و افزایش نرخ دلار با این ارزپاشی‌ها قابل کنترل نخواهد بود. پایه پولی در سه ماه نخست امسال 8/8 درصد افزایش یافته و به بیش از 380 هزار میلیارد تومان رسیده که اصلا خبر خوبی نیست چرا که ادامه این روند به تورم انتظاری دامن خواهد زد.
نیازی به تأکید نیست که افزایش پایه پولی، تورم و نرخ دلار، به معنی تأمین بسیاری از اقلام مصرفی ضروری مردم با هزینه تمام شده بالاتر و کوچک شدن سفره مردم طبقات متوسط و ضعیف خواهد بود.