پرسش:
بر اساس روایتی از امام صادق(ع) که در آن هر قیام و خروجی را قبل از ظهور امام زمان‌(عج) مایه بلا و اندوه ائمه(ع) و شیعیان می‌داند، چگونه با انقلاب اسلامی قابل توجیه است؟
پاسخ:
در دو بخش قبلی پاسخ به این سوال به مباحثی همچون: روایات نفی قیام قبل از ظهور و دسته‌بندی روایات و بررسی سندیت و دلالت آنها شامل: 1- نفی مطلق هر نوع قیام 2- شکست و به ثمر نرسیدن قیام‌ها 3- تاکید بر انتظار ظهور 4- جلوگیری از تعجیل در قیام پرداختیم، اینک در ادامه دنباله مطلب را پی می‌گیریم.
5- نهی از همراهی با قیام‌کنندگان
این دسته از روایات وظیفه شیعیان را در برخورد با قیام‌کنندگان در زمان غیبت امام عصر(عج) معین می‌کند و آنان را از همراهی با قیام‌کنندگان قبل از ظهور نشانه‌های قیام قائم نهی می‌کند. «عمرو ابن‌ حنظله» از امام صادق(ع) نقل می‌کند که آن حضرت می‌فرمودند: پنج نشانه قبل از قیام حضرت قائم وجود دارد: صیحه (ندای آسمانی)، سفیانی (خروج سفیانی)، فرو رفتن در زمین (فرو رفتن لشکر سفیانی در زمینی در مکانی به نام بیدا)، کشته شدن نفس زکیه (شخصی به نام نفس زکیه، یا انسانی با تقوا که دارای نفس زکیه است)، یمانی (خروج یمانی)، عرض کردم: فدایت شوم! اگر یکی از اهل‌بیت شما قبل از ظهور این نشانه‌‌ها خروج کند آیا وی را همراهی کنیم؟ حضرت فرمودند: نه (وسائل‌الشیعه، ج 11، ص37)
در احادیث دیگری از این دست، قیام و تلاش برای کنار زدن حاکمان ستمگر متوقف به فرا رسیدن زمان آن شده است. زمان آن هم نه به تعیین وقت زوال، بلکه به بیان نشانه‌های ظهور واگذار شده است.
الف) سندیت
«عمرو ابن‌ حنظله» راوی این روایت توثیق رجالی نشده است و لذا از برخی روایات ایشان مقبوله نام می‌برند،‌ ولی در کل با وجود همه اختلاف‌ها فقهای ما به روایات ایشان استناد می‌کنند.
ب) دلالت
امام صادق(ع) در این روایت همراهی با خروج و قیام یکی از سادات را نهی فرموده است که اگر قبل از ظهور این پنج نشانه قیام کند و ادعای مهدویت نماید، نباید با او همراهی کرد و ادعای او کاذب است. بنابراین، حدیث نمی‌گوید اگر مسلمانان بتوانند ظالم و طاغوت را در هم بشکنند باز هم اقدام نکنند. در واقع این‌گونه احادیث قیامی را نکوهش می‌کند که با هدف انجام وظیفه امر به معروف و نهی از منکر و دفاع از کیان اسلام صورت نگرفته باشد.
روایات تایید قیام قبل از ظهور
در مقابل روایاتی که نهی از قیام قبل از ظهور امام زمان‌(عج) می‌کند، روایات زیادی داریم که از قیام قبل از ظهور حضرت مهدی‌(عج) خبر داده و آنها را مورد تایید قرار می‌دهد. در اینجا به برخی از اهم آنها اشاره می‌کنیم:
1- پیامبراکرم(ص) فرمودند: مردمانی از مشرق قیام می‌کنند، و زمینه حکومت مهدی(عج) را فراهم می‌سازند (بحارالانوار، ج 51، ص87)
2- انقلاب‌ها و قیام‌هایی قبل از ظهور حضرت مهدی(عج) صورت گرفته و مورد تایید ائمه‌اطهار(ع) قرار گرفته است. مانند قیام «زید بن‌ علی» پسر امام سجاد(ع)، و قیام حسین‌بن علی شهید فخ از نوادگان امام حسن مجتبی(ع)، و قیام مختار که امام سجاد (ع) در حقش فرمود: شکر خدا را که انتقام خون ما را از دشمنان ما گرفت، و به مختار جزای خیر عنایت فرماید.
قیام توابین به رهبری سلیمان بن صردخزاعی و... (همان، ج 45، ص345)
3- در اسلام اصلی وجود دارد به نام امر به معروف و نهی از منکر که در شرایط خاصی بر همه افراد در هر زمان و مکانی واجب می‌شود. لازمه چنین اصلی مقابله با منکرات و انواع ظلم و جور ستمکاران است که به طور طبیعی منجر به درگیری و قیام می‌شود.
ادامه دارد