منطق قدرت (12)(پرسش و پاسخ)
پرسش:
از منظر آموزه‌های وحیانی قدرت در منظومه فکری و عملی فرد مسلمان و جامعه اسلامی از چه جایگاه و پشتوانه منطقی برخوردار است؟
پاسخ:
آموزه‌های وحیانی اسلام منطق قدرت را جامع معرفی می‌کند و منطق قدرت تک ساحتی و یک بعدی را ناقص و ناکافی دانسته و آن را برای رشد و تعالی فرد و جامعه اسلامی شرط لازم می‌داند نه شرط کافی. از این رو در آیات قرآن کریم و روایات بر این جامعیت تاکید فراوان شده است.
قرآن کریم در سوره بقره آیه 247 طالوت را به عنوان انتخاب برتر که از ویژگی‌های قدرت جسمی و معنوی برخوردار است معرفی کرده و برمی‌گزیند و می‌فرماید: «ان‌الله اصطفاه علیکم وزاده بسطه فی‌العلم و الجسم» یعنی خداوند او (طالوت) را بر شما برگزیده و او را در (قدرت) علم و (قدرت) جسم وسعت (و برتری) بخشیده است.
پیامبر گرامی اسلام(ص) می‌فرماید: «اشجع الناس من غلب هواه» شجاعترین مردم کسی است که بر هوا و هوس خود غلبه کند. (نهج‌الفصاحه، ص 299)
همچنین امام علی(ع) در این رابطه می‌فرماید: «اقوی‌الناس اعظمهم سلطانا علی نفسه» قوی‌ترین مردم کسی است که بر نفس خویش مسلط‌تر باشد. (میزان‌الحکمه، ج 1، ص 526)
در اینجا به برخی از مصادیق قدرت معنوی و روحی مورد نظر اسلام در بحث منطق قدرت اشاره می‌کنیم.
قدرت روحی
در کتب حدیث آمده است که رسول اکرم(ص) هنگامی که در مدینه از مکانی عبور می‌کردند، جمعی از جوانان مسلمان را دیدند، در حالی که سنگی را به علامت وزنه‌برداری و آزمایش زور بر می‌داشتند و با این قلوه سنگ بزرگ زورآزمایی می‌کردند (مثل اینهایی که امروز وزنه بر می‌دارند) یکی، یک مقدار از زمین بلند می‌کرد و دیگری اندکی بیشتر و... هرکس تلاش می‌کرد که سنگ را بالاتر ببرد. پیغمبر‌اکرم(ص) آنجا ایستادند و فرمودند: آیا دلتان می‌خواهد که من داور این مسابقه باشم؟ همه خوشحال شدند و گفتند: چه از این بهتر، یا رسول‌الله؟ شما داور مسابقه باشید و حکم کنید که کدام یک از ما قوی‌تر و زورمندتریم. فرمود: بسیار خوب، من داور می‌شوم. احتیاج ندارد که سنگ را بردارید؟ هنوز سنگ را برنداشته‌اید، من معیاری به دست شما می‌دهم که کدام یک از شما قوی‌تر هستید. پرسیدند: کدام یک قوی‌تر هستیم؟ فرمود: آن کسی که نفسش او را به سوی معصیتی ترغیب کند و در او میل یک معصیت باشد و در مقابل این میل ایستادگی کند؛ اینکه انسان از چیزی خوشش بیاید و گناه و معصیت باشد، ولی در مقابل نفس خود ایستادگی کند.
پیغمبر(ص) در اینجا قدرت اراده را در مقابل میل نفسانی مطرح کردند. زور فقط این نیست که انسان سنگی را از زمین بردارد و قدرت فقط این نیست که وزنه بسیار سنگینی را به دوش کشد. این یک نوع قدرت است که قدرت عضلانی است، قدرتی است که در عضلات حیوان‌ها هم وجود دارد و وجه مشترک انسان و حیوان است. نه اینکه بخواهم بگویم که این نوع قدرت کمال نیست، زور هم برای انسان یک کمال است. ولی بالاتر از قدرت عضلانی- که در بازو و عضلات انسان هست- قدرت اراده است. قدرت اراده این است که انسان بتواند در مقابل مشتهیئت نفسانی خود ایستادگی و مقاومت کند. (تجلی پیام،ص538)
ادامه دارد