هفت اصل در مواجهه با کرونا(یادداشت روز)
مسئله اول این روزهای کشور و حتی همه دنیا کروناست. ویروسی که با همه کوچکی دنیا را کاملاًً به خود مشغول کرده است. این بیماری پا را از مرزهای پزشکی نیز فراتر گذاشته و تبعات اجتماعی و سیاسی نیز یافته است. در چنین شرایطی عاقلانه‌ترین برخورد با این وضعیت چیست و چه می‌توان و باید کرد؟
سخنان سه‌شنبه هفته گذشته رهبر معظم انقلاب اسلامی در روز درختکاری که پس از غرس دو اصله نهال میوه ایراد شد، دربر دارنده نکات مهمی است که می‌تواند به سؤالات فوق پاسخ دهد. نخست آنکه این بیماری را نباید بیش از آنچه هست بزرگ کرد. اغراق و بزرگنمایی درباره این مسئله نه تنها کمکی به جامعه نمی‌کند، بلکه با افزایش اضطراب و استرس میان مردم، اولاً سلامت روح و روان آنان را به خطر می‌اندازد و ثانیاً آنان را در برابر بیماری آسیب‌پذیرتر کرده و مبتلایان را در مبارزه با آن، دچار چالش بیشتری می‌کند. ثالثاً اغراق و بزرگنمایی منجر به‌ترس عمومی می‌شود که نتیجه آن را در برخی از کشورها به‌صورت هجوم به فروشگاه‌ها و خالی کردن آنها می‌بینیم.
نکته دوم و مهم، عمل همگانی به دستورات و توصیه‌های علمی و پزشکی است. عدم بزرگنمایی ماجرا، به معنای بی‌توجهی به نکات بهداشتی و پیشگیرانه نیست. این بیماری واگیردار است و همان‌طور که مراجع درمانی و بهداشتی کشور مکرراً تأکید می‌کنند عملکرد مردم نقش اصلی و تعیین‌کننده‌ای در ریشه‌کنی آن دارد. این قضیه چنان واجد اهمیت است که رهبر معظم انقلاب اسلامی تأکید کردند؛ «یقیناً هر چیزی که کمک کند به سلامت جامعه و عدم شیوع این بیماری، یک حسنه است؛ در نقطه مقابل هر چیزی که کمک کند به شیوع این بیماری، یک سیّئه است.»
چند روزی است که مسئولان به کرات درباره خطرات سفر به مردم هشدار داده و تأکید دارند همه از سفرهای غیرضروری خودداری کرده و سلامت خود و دیگران را در معرض تهدید قرار ندهند. توصیه‌ای که متأسفانه از سوی برخی جدی گرفته نشده و به بهانه‌های مختلف راهی سفر می‌شوند. شاید برخی از آنان بگویند مسائل بهداشتی را کاملاًً رعایت می‌کنند و ریسک این اقدام را پذیرفته‌اند اما این اقدام فقط برای خود آنها خطرناک نیست بلکه جامعه میزبان را نیز تهدید می‌کند، چرا که بیماری هم دوره نهفتگی دارد و هم ممکن است بدون علامت یا با علائم بسیار خفیف همراه باشد. ممنوعیت سفر در این روزها مشمول قاعده «لاضرر و لاضرار» است؛ کسی نه حق دارد به خود ضرر بزند و نه به دیگران ضرر برساند.
سوم به دوگانه‌ای بازمی‌گردد که برخی این روزها در پی دامن زدن به آن هستند. دوگانه‌ای عاری از حقیقت که دین را در برابر عقل قرار می‌دهد. بر اساس این دوگانه یا باید فقط به دستورات پزشکی و بهداشتی عمل کرد یا این دستورات را نادیده گرفت و برای ریشه‌کنی بیماری و عدم ابتلا، دست به توسل زد و به عنایت الهی چشم دوخت! این دوگانه از سوی رسانه‌های ضدانقلاب به‌شدت دنبال می‌شود و برخی افراد جاهل که به‌نظر می‌رسد عامل نیز باشند با حرکاتی مانند لیس زدن حرم‌های متبرکه، این پازل را تکمیل می‌کنند. اما همان‌طور که در بیانات رهبری به صراحت مشهود است رعایت اصول بهداشتی و پزشکی هیچ منافاتی با دعا و توسل ندارد.
چهارم آنکه دعا و توسل نه تنها در تقابل و نافی اصول بهداشتی و درمانی نیست بلکه می‌تواند در این زمینه نیز نقش‌آفرین باشد. در حالی که افراد دچار اضطراب و نگرانی هستند و همه امور نیز در ید قدرت خدای مهربان است، چه چیزی بهتر از سخن گفتن و راز و نیاز با خدای سمیع و قادر می‌تواند، دل‌ها را آرام سازد؟ به‌نظر می‌رسد توصیه رهبر انقلاب به قرائت دعای زیبای هفتم صحیفه سجادیه از همین نکته ریشه می‌گیرد. دعایی ژرف و زیبا که در فرازهایی از آن می‌خوانیم؛ «ای کسی که گره هر سختی به دست تو گشوده شود و ای که تندی شدائد به عنایتت می‌شکند، ای که راه بیرون‌شدن از تنگی و رفتن به سوی آسایش از تو خواسته شود، دشواری‌ها به لطف تو آسان گردد و وسایل زندگی و اسباب حیات به رحمت تو فراهم آید و قضا به قدرتت جریان گیرد و همه چیز به اراده تو روان شود، تنها به خواست تو بی‌آنکه فرمان دهی، همه چیز فرمان برد، و هر چیز محض اراده‌ات بی‌آنکه نهی کنی از کار بایستد، در تمام دشواری‌ها تو را می‌خوانند و در بلیات و گرفتاری‌ها به تو پناه جویند، غیر از بلایی که تو دفع کنی بلایی برطرف نگردد و گرهی نگشاید مگر تواش بگشایی...»
نکته پنجم آنکه همان‌طور که رهبر معظم انقلاب تأکید کردند، وزارت بهداشت، فرمانده و محور مبارزه با این بیماری است. همه بخش‌ها و نهادها و تک‌تک افراد جامعه باید این فرماندهی را پذیرفته و به توصیه‌ها و دستورات آن عمل کنند. اطاعت از فرماندهی و پا به کار بودن، از شروط اصلی پیروزی در نبرد است. همه دستگاه‌ها باید در این مسیر امکانات خود را بسیج کنند تا با همراهی و همکاری مردم، ان‌شاءالله هرچه زودتر شر این ویروس کنده شود.
نکته ششم به شفافیت ایران در خبررسانی بازمی‌گردد. در حالی که بسیاری از کشورها به دلایل مختلف سیاست سکوت و سانسور را در پیش گرفته‌اند، جمهوری اسلامی ایران با کشف اولین مورد قطعی کرونا، اقدام به اطلاع‌رسانی کرده و به‌صورت روزانه در مورد مبتلایان قطعی، بهبودیافتگان و جانباختگان اطلاع‌رسانی رسمی و شفاف می‌کند. علی‌رغم همه جوسازی‌های رسانه‌ای و سیاسی از سوی آمریکا و معاندین در این زمینه، هفته گذشته تدروس ادهانوم، مدیرکل سازمان جهانی بهداشت در گفت‌وگو با شبکه خبری سی‌ان‌بی‌سی آمریکا گفت: این سازمان شواهدی مبنی بر اشکال در آمار ارائه شده از سوی ایران پیرامون مبتلایان و قربانیان کرونا مشاهده نکرده است.
این در حالی است که اغلب کشورهای منطقه - به‌خصوص پادشاهی‌های حاشیه خلیج فارس- تا زمانی که آمریکا و کشورهای اروپایی به‌طور رسمی شیوع کرونا در کشورهای خود را تایید نکردند، حاضر به اطلاع‌رسانی در این مورد نشدند تا نشان دهند حتی در بیمار شدن یا نشدن نیز تابع اربابان خود هستند!
نکته هفتم و پایانی، قدردانی از مجاهدت‌های شبانه‌روزی کادر درمانی کشور در مقابله با این بیماری است. نکته‌ای که در صدر بیانات هفته گذشته رهبر انقلاب قرار داشت و پیش از آن نیز، ایشان در پیامی تصویری و به‌طور اختصاصی از این زحمات تشکر و قدردانی کردند. زحماتی که از دید ناظران جهانی نیز مخفی نمانده است، چنانکه ریچارد برنان، یکی از نمایندگان هیئت اعزامی سازمان جهانی بهداشت به ایران در نشست خبری روز شنبه این هیئت در تهران گفت: «درس‌های زیادی از کادر پزشکی ایران آموختیم همچنین از سختکوشی ایران برای شکست ویروس نیز شگفت‌زده شدیم.»
محمد صرفی