رئیس‌جمهور آمریکا ظهر روز سه‌ شنبه به وقت واشنگتن طی مراسمی در حضور «بنیامین نتانیاهو» نخست‌وزیر رژیم صهیونیستی و سفرای کشورهای عمان، امارات و بحرین به طور رسمی از طرح آمریکایی-صهیونیستی موسوم به معامله قرن رونمایی کرد. این طرح قرار است که امتیازات بیشتری به رژیم صهیونیستی دهد و مردم فلسطین را باز هم از حقوق خود محروم کند. البته این اقدام ترامپ بزرگترین حماقت وی در مورد فلسطین است چرا که واکنش گسترده کشورهای جهان باعث شده تا کارشناسان دورنمای این طرح را چندان موفقیت‌آمیز ندانند. ترامپ در حالی از این طرح رونمایی کرده که پیش از این به دلیل هراس از تبعات آن، بارها معامله قرن را به تعویق‌انداخته بود.
جزئیات معامله قرن
آنچه که ترامپ سرانجام پس ازدوسال تبلیغ معامله قرن اعلام کرد، تقریبا همان جزئیاتی بود که در اردیبهشت گذشته توسط رسانه‌های رژیم صهیونیستی اعلام شد. ترامپ در مراسم رونمایی از معامله قرن اعلام کرد:« قدس قابل تقسیم نیست و پایتخت اسرائیل باقی خواهد ماند.» ترامپ با لفاظی‌های تاجرانه و بزرگنمایی‌های معمول خود این طرح را به عنوان کامل‌ترین طرح صلح و پایان بخش به صد سال منازعه اسرائیلی‌ها وفلسطینی‌ها معرفی کرد. برخی از جزئیات مهم این طرح عبارتند از: اول: شهرقدس پایتخت رژیم صهیونیستی خواهدشد و دره اردن به اسرائیل واگذار می‌شود. دوم: فلسطینی‌ها می‌توانند دولت مستقل داشته باشند اما ارتش نخواهند داشت و شروط آن خلع سلاح غزه و حماس است.همچنین فلسطینی‌ها باید اسرائیل را به عنوان «کشور یهود به پایتختی اورشلیم (قدس)» به رسمیت بشناسند. دو نقطه احتمالی ابودیس یا شهرک «شعفاط» واقع در شمال شرقی قدس‌اشغالی پایتخت آینده فلسطین خواهد شد. سوم: پذیرش بازگشت بخش کوچکی از آوارگان فلسطینی بدون پرداخت غرامت به آنها. چهارم: طی ۵ سال یک بندر دریایی و یک فرودگاه برای فلسطین جدید ایجاد می‌شود و تا آن زمان، فلسطینی‌ها از فرودگاه‌ها و بنادر اسرائیل استفاده می‌کنند. پنجم: پرداخت 50 میلیارد دلار به فلسطینی‌ها که احتمالا طی یک بازه 10 ساله صورت می‌گیرد. ششم: پل معلقی با ارتفاع 30 متر از سطح زمین با مشارکت برخی کشورها ایجاد می‌شود تا کرانه باختری و غزه را به عنوان سرزمین فلسطینیان به هم متصل کند.
واکنش‌ها
تنها دقایقی پس از رونمایی رسمی طرح معامله قرن توسط دونالد ترامپ و اظهارات وی در این خصوص، واکنش‌های متعددی به این طرح از سوی کشورها و گروه‌های مختلف صورت گرفت. سیدعباس موسوی،سخنگوی وزارت امور خارجه ایران طرح صلح پیشنهادی آمریکا موسوم به «معامله قرن» را «خیانت قرن» در حق مردم فلسطین و امت اسلامی توصیف کرد. دبیرکل جهاد اسلامی فلسطین نیز در واکنش به اعلام معامله قرن گفت:«این اقدام توطئه انگیز ما را در برابر شرایطی قرار‌داده است که باید روش خود در برخورد با همه چیز را تغییر دهیم.» زیاد النخاله با صدور بیانیه‌ای گفت:« آنها می‌خواهند پس از سال‌های طولانی مبارزه و فداکاری ملت و امت ما، مردم ما را به بردگی صهیونیست‌ها در بیاورند، آنهایی که از کاباره‌ها آمده‌اند فکر می‌کنند که می‌توانند تاریخ و عقاید را همانند تغییر دکور منزلشان تغییر دهند و یا اینکه ملت‌ها فرهنگ خود را به راحتی فراموش کنند.»
محمود عباس، رئیس‌تشکیلات خودگردان فلسطین هم با بیان اینکه قدس و حقوق فلسطینی‌ها فروختنی نیست افزود که این معامله توطئه‌ای است که در مسیر آن پا نخواهیم گذاشت و پیروزی برای ملت فلسطین خواهد بود. مقتدی صدر رهبر جریان صدر عراق، با انتشار آیاتی از سوره مبارکه «اسراء» در صفحه توئیترش، درباره عواقب رونمایی از طرح «معامله قرن» علیه ملت فلسطین، هشدار داد. وی در اقدامی معنادار با منتشر کردن آیات یک تا 10، سوره «اسراء» که نام دیگرش به دلیل پرداختن به داستان‌های قوم ‌اسرائیل به «بنی اسرائیل» است، درباره خطاها و گناهان این قوم و مجازات و عذاب الهی برای آنها هشدار داد و به فساد دوباره این قوم در زمین و سرکشی آنها و کیفری که در انتظار آنها است،‌اشاره کرد.
دفتر آیت‌الله سیستانی مرجعیت عالی عراق هم روز چهارشنبه با صدور بیانیه‌ای اعلام کرد که طرح موسوم به «معامله قرن» محکوم به شکست است. جریان «المستقبل» لبنان نیز با صدور بیانیه‌ای طرح موسوم به «معامله قرن» را مردود دانست و بر همبستگی با ملت فلسطین تأکید کرد. وزارت امور خارجه قطر نیز تاکید کرد، صلح بدون حفاظت از حقوق فلسطینیان از طریق تشکیل یک کشور مستقل در مرزهای ۱۹۶۷ قابل دستیابی نیست.
«رجب طیب اردوغان» رئیس‌جمهور ترکیه نیز در واکنش به طرح آمریکایی-صهیونیستی موسوم به «معامله قرن»، گفت قدس خط قرمز آنکارا است. اردوغان طی سخنرانی در جمع نمایندگان پارلمانی حزب عدالت‌وتوسعه، توضیح داد: «هدف طرح جدید آمریکایی، بلعیدن قدس است و ما به هیچ شکلی آن را نمی‌پذیریم. برای ما، قدس خط قرمز است و هر دستی که به مسجدالاقصی دراز شود را قطع می‌کنیم». به نوشته خبرگزاری «آناتولی» وی با انتقاد از کشورهای عربی که در برابر این طرح آمریکایی سکوت کرده یا حتی از آن استقبال کردند، گفت: «اگر عربستان الان به زبان نیاید، پس کی سخن خواهد گفت؟ دستان خیانت‌کاری که برای طرح ترامپ کف زدند، به حساب اعمالشان رسیدگی خواهد شد.» علاوه‌بر این در کشورهای مختلف از جمله فلسطین و یمن نیز مردم در محکومیت این طرح خائنانه به خیابان‌ها آمدند. شورای علمای فلسطین در لبنان هم از ساکنان کرانه باختری رود اردن و نوار غزه خواست در اعتراض به طرح معامله قرن « انتفاضه سوم فلسطین» را آغاز کنند.
اما در شرایطی که بیشتر دولت‌های جهان با طرح یکجانبه ترامپ مخالفت کرده‌اند عربستان در موضعی خیانت‌آمیز به فلسطینیان به اعلام حمایت از طرح معامله قرن پرداخت. وزارت خارجه عربستان روز چهارشنبه که این بیانیه را در صفحه توئیتر خود منتشر کرد، نوشت:« عربستان بار دیگر بر حمایت خود از همه تلاش‌ها برای دست یابی به راه‌حل عادلانه و فراگیر درباره مسئله فلسطین تاکید می‌کند». این بیانیه افزود:« عربستان ضمن قدردانی از تلاش‌های دولت ترامپ برای پیشبرد طرح فراگیر صلح میان دو طرف فلسطینی و اسرائیل، آنها را به آغاز مذاکرات مستقیم تحت نظارت آمریکا فراخواند.» همچنین 133 نماینده پارلمان انگلیس با صدور بیانیه‌ای ضمن مخالفت با طرح موسوم به معامله قرن، از «بوریس جانسون» نخست‌وزیر این کشور خواستند طرح مذکور را رد کند.
واکنش معمار پیمان کمپ دیوید
جیمی کارتر رئیس‌جمهور اسبق آمریکا نیزدر بیانیه‌ای به انتقاد از طرح سازش دونالد ترامپ موسوم به «معامله قرن» پرداخت و از سازمان ملل خواست تا مانع الحاق اراضی فلسطینی‌ها به رژیم صهیونیستی شود. او در بیانیه‌ای که روز پنج‌شنبه صادر کرد، آورده است: «برنامه جدید آمریکا، فرصت صلح عادلانه میان اسرائیلی‌ها و فلسطینی‌ها را از بین می‌برد.» جیمی کارتر که معمار قرارداد «کمپ دیوید» است تأکید کرد که در صورت اجرای معامله قرن، تنها راه پایان این بحران که به عقیده وی، همان راه‌حل دو دولتی است، از بین می‌رود. جیمی کارتر در بیانیه خود افزود: «برنامه ترامپ قوانین بین‌المللی درخصوص حق تعیین سرنوشت و ممنوعیت تصاحب زمین و الحاق اراضی‌اشغالی به وسیله زور را نقض می‌کند.» نشریه «اینترنشنال پالیتیکس‌اند سوسایتی» هم روز جمعه در مقاله‌ای به نقد طرح پیشنهادی دولت آمریکا برای ایجاد سازش بین فلسطین و خاورمیانه پرداخته و نوشت این طرح، هر چیزی به‌جز صلح را می‌تواند به همراه داشته باشد.
چالش‌های معامله قرن
طرح معامله قرن بیشتر به یک شوخی شبیه است. چرا که عملا تمام امتیازات را به اسرائیل داده و فلسطین را به عنوان بازنده بزرگ معرفی کرده است. این مسئله نشان داد که اسرائیل و آمریکا با زبان مذاکره هیچ امتیازی به مردم فلسطین نخواهند داد و تداوم مقاومت مهم‌ترین عامل عقب‌نشینی آنها خواهد بود. مهم‌ترین ایرادهای طرح معامله قرن نادیده گرفتن قطعنامه‌های سازمان ملل از جمله قطعنامه 242 در نوامبر 1967 که بخش شرقی بیت المقدس را متعلق به فلسطینیان می‌داند. اما در طرح ترامپ ابهامات جدی وجود دارد ازیک سو بیت المقدس را تقسیم ناپذیر و متعلق به رژیم صهیونیستی می‌داند و از سوی دیگر برای جلب نظر فلسطینی‌ها وعده‌های غیردقیقی برای بخش‌های کوچکی از بیت المقدس شرقی می‌دهد. از سوی دیگر پیمان اسلو و مرزهای قبل از 1967 نیز نادیده گرفته شده و قرار است کمیته‌ای مشترک بین رژیم صهیونیستی و آمریکا برای تعیین دقیق مرزها تشکیل شود که خبری از حضور نماینده‌های فلسطین در آن نیست. هیچ وعده و توافقی برای بازگشت رژیم صهیونیستی به مرزهای قبل از ژوئن 1967 وجود ندارد.
از سوی دیگر با عدم بازگشت رژیم صهیونیستی به مرزهای 1967 و الحاق دره اردن و 30 درصد از کرانه باختری و از سوی دیگر انتخاب شهرک شعفاط به عنوان پایتخت کشور فلسطین، عملا کشور فلسطین به شکل دو جزیره پراکنده و جدا از هم در نظر گرفته می‌شود که با یک پل معلق مصنوعی متصل می‌شوند. در این صورت شهرک‌های «بسغات زئیف»، «رمات شلومو» و «التله الفرنسیه» که در اختیار رژیم صهیونیستی است پایتخت فلسطین را محصور می‌کنند.
با توجه به بندهای معامله قرن و همچنین واکنش‌های گسترده در محکومیت آن این گونه انتظار می‌رود که ترامپ بزرگترین حماقت قرن را درمورد فلسطین مرتکب شده و همین مسئله می‌تواند مردم فلسطین را علیه اسرائیل در یک صف واحد قرار دهد.