نگاهی به سریال «شارپ»
سربازان انگلیسیِ همیشه حاضر در صحنه!
فاطمه قاسمآبادی
در طول تاریخ پر از استعمار و چپاولگری انگلستان، همیشه در ادبیات عام و ادبیات استراتژیک این کشور، تصویر سربازان آماده به خدمت به پادشاه یا ملکه وقت، به بهترین وجه ممکن به تصویر کشیده شده است. این سربازان که فرقی نمی کند شوالیههای قدیمی باشند یا سربازان نیروی دریایی و حتی جاسوسان مدرن، همگی یک هدف بیشتر ندارند و آن حفاظت از برتریت طلبی انگلستان است.
در سینما و تلویزیون اما این تصویر، با توجه به نیازهای روز، در هر زمان تغییراتی کرده است. برای مثال بعد از جنگ جهانی دوم و با قدرت گرفتن آمریکا و پله پله پایین آمدن انگلستان به عنوان قدرت برتر، انگلستان دیگر نمی توانست تصویر قهرمان انگلیسی را مانند گذشته حفظ کند چراکه قهرمانان تازه نفس آمریکایی با ادعاهای بزرگتر، بر پرده سینما جایگزین شدند و دیگر جای آنچنانی برای عرض اندام قهرمانان گذشته باقی نگذاشتند. به خاطر همین هم انگلستان دست به دامن گذشته به اصطلاح با شکوهش شد و با ساخت فیلم ها و سریالهایی با درون مایه های سربازان قدیمی و جانبرکف گذشتهاش، سعی کرد تا این تحقیر را در قاب سینما و بخصوص تلویزیون، در حد توانش جبران کند.
البته با توجه به از دست رفتن بخش زیادی از قدرت گذشته این کشور، در حال حاضر ادامه تصویر سرباز انگلیسی با افتخار، تقریبا بیشتر به منظور مشروعیت بخشیدن به سلطنت و تحت تاثیر قرار دادن افکار عمومی است تا ملکه و خاندانش بتوانند چند صباحی بیشتر در جایگاهی که در حال حاضر دارند، باقی بمانند و همچنان از حماقت مردم عام، سود ببرند.
فیلم های دنباله داری مانند مجموعه «شارپ» هم دقیقا به همین منظور ساخته شدند و با نشان دادن تصویری از یک سرباز فداکار و شجاع انگلیسی سعی داشتند تا لزوم وفاداری به تاج و تخت و برتریتطلبی انگلستان را برای مخاطب خود یادآوری کنند.مجموعه شارپ یا (sharpe) نام مجموعهای تلویزیونی است که در سال 1993 اولین قسمتش از شبکه ITV انگلستان پخش شد و با استقبال مردم انگلستان این مجموعه تا سال 2008 ادامه پیدا کرد.
شروع داستان
داستان مجموعه شارپ که در ایران خیلی شناخته شده نیست و در مورد یک سرباز انگلیسی ارتش بریتانیا است به نام «ریچارد شارپ» ( با بازی «شان بین» که مخاطب ایرانی او را در نقش «برومیر» در قسمت اول ارباب حلقه ها میشناسد) . افسر شارپ، مردی جسور، فداکار و ماجراجوست که برای حفظ مستعمرات کشورش از هیچ کوششی دریغ نمی کند.
در مجموعه شارپ، داستان در گذشته اتفاق می افتد و به صورت کلی زندگی و مشکلاتی را که سربازی انگلیسی به نام ریچارد شارپ مجبور است با آن روبرو شود را به تصویر میکشد.
قهرمانان ظالم!
شخصیت ریچارد شارپ در مجموعه شارپ، به عنوان یک افسر بریتانیایی در بیشتر کشورهای مستعمره انگلستان یا کشورهایی که ارتش انگلستان در آن مستقر شده، حضور دارد و نمادی از سربازی جان بر کف است که از منافع بر حق کشور خود دفاع می کند!
ریچارد شارپ در بیشتر ماجراجویی های خود سعی در بهبود اوضاع دارد و با انتخاب زیردستانی شجاع که به کارش بیایند، برای اهدافی که به نفع بریتانیای کبیر است، می جنگد.
این شخصیت که از نظر خصلت های انسانی نیز سرآمد است، بدون در نظر گرفتن سختیهایی
که در راهش وجود دارد، به جنگ با مشکلات می رود و به مخاطب نشان می دهد که ما سربازان انگلیسی اینطور از مستعمرات کشور خود دفاع کردیم... .
بزرگ کردن و بازسازی شخصیت سرباز انگلیسی آن هم درست در زمانی که بیشتر کشورهای دنیا از زیر سلطه این کشور خلاص شده اند، به نوعی خاطرات تحقیرآمیز و تلخ را برای بیشتر مردم در دنیا یادآور می شود و شاید دلیل محبوب نبودن و عدم استقبال از این مجموعه در بیشتر کشورها جز انگلستان، همین امر بوده باشد.
ریچارد شارپ به عنوان یک افسر وظیفهشناس، تمام سعی خود را می کند تا در ماموریتهای خود شکست نخورد ولی این زحمات هرگز به طمع مال و یا حتی به خاطر به دست آوردن نام، شهرت و عنوان دهانپرکن، نبوده است بلکه تمام این رشادتها تنها و تنها به خاطر وظیفهای که برایش تعیین کرده اند، بوده و در این مجموعه نشان داده می شود که شارپ همه رشادتها
را به خاطر کشورش و حس وطن پرستی اش به خرج داده است.
البته شخصیت ریچارد شارپ با بازی بسیار روان و باورپذیرشان بین، خیلی خوب توانسته هدف نویسنده اش را مبنی بر نشان دادن تمام فداکاری های سربازان این کشور برای نگه داشتن شکوه نامشروع انگلستان در دنیا، نشان بدهد اما این تلاش به خاطر محوریت موضوعش، نتوانست خیلی بر مردم کشورهای دنیا تاثیر گذار باشد و در این مورد ناکام ماند.
قهرمان انگلیسی در قلم نویسندگان
معمولا انگلستان در ادبیات کلاسیک خود و آن قسمت که قرار است به توصیف قهرمانان خود بپردازد، همیشه اغراقهای فراوانی دارد. این مساله شامل تمام زیرشاخههای موضوعی نیز
میشود و به خاطر همین هم وقتی اسم قهرمان انگلیسی به میان می آید، فرقی نمیکند که این قهرمان شخصیت اصلی در داستانی عاشقانه باشد یا کارآگاهی هوشمند در رمانی جنایی و یا حتی سربازی فدارکار در داستانی حماسی، در تمام این شخصیت ها یک چیز مشترک است و آن صفات بسیار بارز انسانی است و در حقیقت قهرمان انگلیسی در این رمان ها موجودی بی عیب و نقص توصیف می شود که به شدت به اخلاق وفادار است و قابل اعتماد... این صفات بر عکس واقعیتی است که مردم عام کشورهایی که قبلا زیر سلطه انگلستان بوده اند از مردان انگلیسی بهیاد دارند و باعث می شود که مخاطب جدید از این همه خصایص عالی حیرت زده بشود و مخاطب قدیمی هم دچار سردرگمی شود که آیا واقعا این جنتلمنهای بی عیب و نقص، همانهایی هستند که جیب شان را زده اند و سرزمین شان را غارت کرده اند!
داستان مجموعه شارپ هم تقریبا با همان هدف قدیمی ولی در قالبی به روزتر نوشته شده است. مجموعه شارپ بر اساس رمان هایی از نویسنده مشهور انگلیسی «رنارد کورن ول» ساخته شده است. این نویسنده که علاقه عجیبی به تاریخ کشورش بریتانیا دارد، همیشه بخش اعظمی از تخیل خود را با با قسمت کوچکی از واقعیت همراه میکند تا خوانندگان را پای داستانهای خود بکشاند.
کورن ول، که در انگلستان محبوبیت فراوانی بین مخاطبین خود دارد، توانست داستان قهرمان خود ریچارد شارپ، را به تلویزیون بیاورد و هر چند که داستان های شارپ خیلی در سطح بین الملل
موفق نبود اما کورن ول، با نوشتن مجموعه جدیدش به نام «داستانهای ساکسون» که سریال بسیار پر سر و صدای «آخرین پادشاهی» بر اساس آن، ساختش ادامه دارد، توانست بر محبوبیت خود بیفزاید و از طریق بازگو کردن قسمتی از تاریخ انگلستان که به دوران حمله وایکینگها بر میگردد، دوباره شکوه بریتانیا و قدرتش را در راندن دشمنانش و تسلط بر دیگر قومیتها با چاشنی خون، خشونت، مکر و بی رحمی به تصویر بکشد.
در مجموعه شارپ اما خبری از خون و خشونت افراطیِ آخرین پادشاهی نیست چرا که در زمان ساخت این مجموعه، تلویزیون و مخاطبین از چنین مساله ای استقبال نمیکردند ولی داستان این سرباز جان بر کف انگلیسی در مستعمرات قدیم انگلستان، در بستری از فداکاری ها و شخصیت های از جان گذشته، توانست برای سالهای متوالی در تلویزیون این کشور
ادامه پیدا کند.