درس‌های رها کردن فضای مجازی که جدی گرفته نمی‌شود
اعتراف دشمنان به استفاده از «تلگرام» برای آموزش اغتشاشگران
سرویس اجتماعی-
رخدادها و حوادث اخیر کشور اگرچه با رویکرد و ظاهر اقتصادی اتفاق افتاد اما ابعاد دیگری نیز دارد؛ آنچه تاکنون به اثبات رسیده حضور گروهک‌های معاند و میدانداری اراذل و اوباش در اغتشاشات به بهانه اعتراض به تصمیم افزایش قیمت بنزین بوده است.
این اولین مرتبه نیست که گروهک‌های وابسته به معاندین و جریان‌های معلوم‌الحال و دشمن مردم و کشور به بهانه اعتراض اقدام به آشوب، تخریب اموال عمومی و به شهادت رساندن نیروهای انقلابی و حافظ امنیت کشور کرده‌اند. مرور آشوب‌ها و اغتشاش‌های سال‌های 88 و دی ماه 96 نشان می‌دهد دشمنان این مرز و بوم از هر فرصتی برای ناامن کردن فضای کشور بهره برده‌اند. اما نکته‌ای که در آشوب‌های اخیر نسبت به سایر حوادث گذشته بیشتر جلب توجه می‌کرد نحوه فعالیت گروهک‌های اغتشاشگر بود؛ بررسی‌ها نشان می‌دهد این اراذل و اوباش هدفشان نه اعتراض، بلکه ملتهب و ناامن کردن فضای جامعه به صورت سازماندهی شده بوده است.
تخریب خودروهای شخصی، به آتش کشیدن صدها شعبه بانک، غارت ده‌ها فروشگاه زنجیره‌ای، سوزاندن قرآن و کتب ادعیه و حتی شلیک مستقیم به سمت مردم و آتش زدن برخی منازل مسکونی از جمله فعالیت‌های گروهک‌های آشوبگر در روزهای اخیر بوده است.
از دیگر سو طبق اسناد موجود، اراذل و اوباش آشوب‌های اخیر در اکثر موارد با چهره پوشانده و با استفاده از سلاح سرد و گرم اقدام به فعالیت کرده‌اند. هرچند نمونه‌هایی از اقدامات اخیر در حوادث مشابه گذشته نیز مشاهده می‌شد، اما مقایسه این قبیل اقدام‌ها با سایر اغتشاش‌های گذشته چه در سال 96 و چه در سال 88 و حتی سال 78 پرده از یک واقعیت مهم برمی‌دارد؛ برنامه‌ریزی گسترده‌تر از پیش و آموزش به افراد آشوبگر واقعیتی است که از زبان حامیان همیشگی آنها و کارشناسان غربی بیان شده است.
اما سوال اصلی اینجاست که با توجه به رصد نهادهای امنیتی این افراد چطور آموزش دیده‌اند؟
پاسخ این سوال در گفت‌وگوی کارشناس به اصطلاح علوم اطلاعات سپاه با شبکه کلمه وابسته به وهابیت مشخص می‌شود، جایی که وی با اشاره به آموزش این اوباش به نقش شبکه اجتماعی «تلگرام» در پیشبرد اهدافشان اشاره می‌کند؛ وی عنوان کرده است که از دو سال پیش با استفاده از تلگرام و ایجاد کانال‌های تلگرامی آموزش‌های لازم را به اوباش داده‌اند و حتی تاکید می‌کند که آتش‌سوزی‌های انجام شده که کار ساده‌ای هم نیست براساس همین آموزش‌ها انجام شده است. شبکه اجتماعی «تلگرام» پیش از این علاوه بر مواردی همچون فراهم نمودن بستر طراحی و عملیاتی نمودن اقدام تروریستی حمله داعش به مجلس شورای اسلامی و حرم مطهر امام(ره)، نقش سازماندهی و هدایت گروهک‌های آشوبگر در اغتشاش‌های دی ماه 96 و التهاب‌آفرینی و دامن زدن غیر واقعی به قیمت سکه و ارز در اواخر سال 96 و اوایل سال 97 را نیز بر عهده داشت که همین مسئله منجر به فیلتر شدن این پیام‌رسان با حکم قضایی در اردیبهشت ماه سال 97 شد. با این حال تصور می‌شد با فیلتر شدن «تلگرام» فرصتی برای حمایت و رشد پیام‌رسان‌های بومی و ایجاد فضای مجازی امن فراهم شده که متاسفانه انتشار دو پوسته به ظاهر داخلی تلگرام سبب شد پیام‌رسان‌های داخلی که طی مدتی کوتاه پس از فیلتر شدن تلگرام مورد استقبال گسترده مردم قرار گرفته بودند، علی‌رغم کیفیت مطلوب و امنیت بالا، دوباره از میدان رقابت خارج شوند و موج بازگشت مردم به تلگرام به کمک پوسته‌های مورد حمایت دولت آغاز شود تا «تلگرام» از اوج افتاده جایگاه از دست رفته‌اش را باز پس گیرد. پس از وقت‌کشی دولت در حمایت و رونق‌بخشی به پیام‌رسان‌های داخلی و تنفس مصنوعی به تلگرام، در نهایت با حذف دو پوسته غیر رسمی تلگرام (و البته مورد حمایت دولت) توسط گوگل از یک سو بازار نسخه‌های عجیب و غریب و نامطمئن تلگرام گرم شد و از سوی دیگر بازار فیلترشکن و پراکسی!
در واقع با تعلل شاید عامدانه دولت، فیلتر شدن «تلگرام» نه تنها جایگاه این پیام‌رسان را در بین کاربران شبکه‌های اجتماعی تغییری نداد بلکه چند پیامد دیگر را همراه خود داشت؛ نخست ترویج استفاده از فیلترشکن و پراکسی در بین کاربران حرفه‌ای و عادی و البته باز شدن سایر اپلیکیشن‌های فیلتر شده و مخرب، دوم رشد چشمگیر کاربران پیام‌رسان غیربومی واتس آپ و شبکه اینستاگرام و سوم افزایش هزینه مصرف اینترنت از جمله مهمترین پیامدهای فیلتر شدن این پیام‌رسان تاکنون بوده است.
با اینکه تامین امنیت و جلوگیری از اغتشاش و آشوب از مهمترین اهداف فیلتر شدن «تلگرام» بود اما اغتشاش‌های اخیر بار دیگر نقش برجسته این ابزار کاربردی را برای به آشوب کشیدن فضای کشور نمایان کرد.
همانطور که پیش از نیز اشاره کردیم رهبر معظم انقلاب که بدون شک دغدغه‌مندترین فرد در حوزه فضای مجازی هستند هشدارها و تاکیدهای فراوانی را تاکنون درباره شبکه‌های اجتماعی و لزوم بومی‌سازی شدن این فضا از جمله نهایی شدن شبکه ملی اطلاعات داشته‌اند؛ بیانات اخیر ایشان در مراسم دانش‌آموختگی دانشجویان دانشگاه امام‌حسین(ع) آخرین نمونه از این تاکیدها است؛ ایشان فضای مجازی را یک ابزار مهم عنوان کرده‌اند، ابزاری که متأسفانه با غفلت یا خوشبینی برخی از مسئولان دولتی توانست بازهم وظیفه آموزش و هدایت جریان‌های آشوبگر را به عهده بگیرد تا جایی که شورای امنیت کشور دستور به قطع شبکه اینترنت کشور داد. حالا این چندمین مرتبه است که نقش شبکه‌های اجتماعی غیربومی در ایجاد التهاب، اغتشاش و ناامن کردن فضای کشور مشخص و مسجل و خلأ طرحی برای ساماندهی پیام‌رسان‌های اجتماعی بیش از پیش احساس می‌شود، طرحی که پیش از این توسط برخی از نمایندگان مجلس مطرح شد اما رای نیاورد! با این حال تنها تدبیر برای جلوگیری از این اثرات نامطلوب شبکه‌های اجتماعی غیربومی تا به حال فیلترینگ و قطع سراسری اینترنت بوده است، در جایی که می‌توان به جرأت گفت تکمیل شبکه ملی اطلاعات و حمایت به موقع از پیام‌رسان‌های بومی در کنار ایجاد قوانین سختگیرانه برای فعالیت پیام‌رسان‌های غیربومی همچون انتقال سرور و تعهد به مبارزه با جریان معاند و آشوبگر از جمله اقدام‌هایی است که می‌توان در جهت ایجاد فضای مجازی امن انجام داد. از این رو انتظار می‌رود نهادها و سازمان‌های مسئول از جمله وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات، شورای عالی فضای مجازی و مجلس شورای اسلامی تصمیم‌های به موقع و لازم را در این راستا اتخاذ نمایند تا بار دیگر شاهد چنین خسارت‌هایی نباشیم.
لازم به یادآوری است آسیب‌ها و خسارات شبکه‌های اجتماعی غیربومی تنها بعد امنیتی نداشته و در سایر حوزه‌ها از جمله فرهنگی، اقتصادی، اجتماعی و... نیز تاکنون اثرات نامطلوبی را بر جامعه گذاشته است!
رخدادها و حوادث اخیر کشور اگرچه با رویکرد و ظاهر اقتصادی اتفاق افتاد اما ابعاد دیگری نیز دارد؛ آنچه تاکنون به اثبات رسیده حضور گروهک‌های معاند و میدانداری اراذل و اوباش در اغتشاشات به بهانه اعتراض به تصمیم افزایش قیمت بنزین بوده است.
این اولین مرتبه نیست که گروهک‌های وابسته به معاندین و جریان‌های معلوم‌الحال و دشمن مردم و کشور به بهانه اعتراض اقدام به آشوب، تخریب اموال عمومی و به شهادت رساندن نیروهای انقلابی و حافظ امنیت کشور کرده‌اند. مرور آشوب‌ها و اغتشاش‌های سال‌های 88 و دی ماه 96 نشان می‌دهد دشمنان این مرز و بوم از هر فرصتی برای ناامن کردن فضای کشور بهره برده‌اند. اما نکته‌ای که در آشوب‌های اخیر نسبت به سایر حوادث گذشته بیشتر جلب توجه می‌کرد نحوه فعالیت گروهک‌های اغتشاشگر بود؛ بررسی‌ها نشان می‌دهد این اراذل و اوباش هدفشان نه اعتراض، بلکه ملتهب و ناامن کردن فضای جامعه به صورت سازماندهی شده بوده است.
تخریب خودروهای شخصی، به آتش کشیدن صدها شعبه بانک، غارت ده‌ها فروشگاه زنجیره‌ای، سوزاندن قرآن و کتب ادعیه و حتی شلیک مستقیم به سمت مردم و آتش زدن برخی منازل مسکونی از جمله فعالیت‌های گروهک‌های آشوبگر در روزهای اخیر بوده است.
از دیگر سو طبق اسناد موجود، اراذل و اوباش آشوب‌های اخیر در اکثر موارد با چهره پوشانده و با استفاده از سلاح سرد و گرم اقدام به فعالیت کرده‌اند. هرچند نمونه‌هایی از اقدامات اخیر در حوادث مشابه گذشته نیز مشاهده می‌شد، اما مقایسه این قبیل اقدام‌ها با سایر اغتشاش‌های گذشته چه در سال 96 و چه در سال 88 و حتی سال 78 پرده از یک واقعیت مهم برمی‌دارد؛ برنامه‌ریزی گسترده‌تر از پیش و آموزش به افراد آشوبگر واقعیتی است که از زبان حامیان همیشگی آنها و کارشناسان غربی بیان شده است.
اما سوال اصلی اینجاست که با توجه به رصد نهادهای امنیتی این افراد چطور آموزش دیده‌اند؟
پاسخ این سوال در گفت‌وگوی کارشناس به اصطلاح علوم اطلاعات سپاه با شبکه کلمه وابسته به وهابیت مشخص می‌شود، جایی که وی با اشاره به آموزش این اوباش به نقش شبکه اجتماعی «تلگرام» در پیشبرد اهدافشان اشاره می‌کند؛ وی عنوان کرده است که از دو سال پیش با استفاده از تلگرام و ایجاد کانال‌های تلگرامی آموزش‌های لازم را به اوباش داده‌اند و حتی تاکید می‌کند که آتش‌سوزی‌های انجام شده که کار ساده‌ای هم نیست براساس همین آموزش‌ها انجام شده است. شبکه اجتماعی «تلگرام» پیش از این علاوه بر مواردی همچون فراهم نمودن بستر طراحی و عملیاتی نمودن اقدام تروریستی حمله داعش به مجلس شورای اسلامی و حرم مطهر امام(ره)، نقش سازماندهی و هدایت گروهک‌های آشوبگر در اغتشاش‌های دی ماه 96 و التهاب‌آفرینی و دامن زدن غیر واقعی به قیمت سکه و ارز در اواخر سال 96 و اوایل سال 97 را نیز بر عهده داشت که همین مسئله منجر به فیلتر شدن این پیام‌رسان با حکم قضایی در اردیبهشت ماه سال 97 شد. با این حال تصور می‌شد با فیلتر شدن «تلگرام» فرصتی برای حمایت و رشد پیام‌رسان‌های بومی و ایجاد فضای مجازی امن فراهم شده که متاسفانه انتشار دو پوسته به ظاهر داخلی تلگرام سبب شد پیام‌رسان‌های داخلی که طی مدتی کوتاه پس از فیلتر شدن تلگرام مورد استقبال گسترده مردم قرار گرفته بودند، علی‌رغم کیفیت مطلوب و امنیت بالا، دوباره از میدان رقابت خارج شوند و موج بازگشت مردم به تلگرام به کمک پوسته‌های مورد حمایت دولت آغاز شود تا «تلگرام» از اوج افتاده جایگاه از دست رفته‌اش را باز پس گیرد. پس از وقت‌کشی دولت در حمایت و رونق‌بخشی به پیام‌رسان‌های داخلی و تنفس مصنوعی به تلگرام، در نهایت با حذف دو پوسته غیر رسمی تلگرام (و البته مورد حمایت دولت) توسط گوگل از یک سو بازار نسخه‌های عجیب و غریب و نامطمئن تلگرام گرم شد و از سوی دیگر بازار فیلترشکن و پراکسی!
در واقع با تعلل شاید عامدانه دولت، فیلتر شدن «تلگرام» نه تنها جایگاه این پیام‌رسان را در بین کاربران شبکه‌های اجتماعی تغییری نداد بلکه چند پیامد دیگر را همراه خود داشت؛ نخست ترویج استفاده از فیلترشکن و پراکسی در بین کاربران حرفه‌ای و عادی و البته باز شدن سایر اپلیکیشن‌های فیلتر شده و مخرب، دوم رشد چشمگیر کاربران پیام‌رسان غیربومی واتس آپ و شبکه اینستاگرام و سوم افزایش هزینه مصرف اینترنت از جمله مهمترین پیامدهای فیلتر شدن این پیام‌رسان تاکنون بوده است.
با اینکه تامین امنیت و جلوگیری از اغتشاش و آشوب از مهمترین اهداف فیلتر شدن «تلگرام» بود اما اغتشاش‌های اخیر بار دیگر نقش برجسته این ابزار کاربردی را برای به آشوب کشیدن فضای کشور نمایان کرد.
همانطور که پیش از نیز اشاره کردیم رهبر معظم انقلاب که بدون شک دغدغه‌مندترین فرد در حوزه فضای مجازی هستند هشدارها و تاکیدهای فراوانی را تاکنون درباره شبکه‌های اجتماعی و لزوم بومی‌سازی شدن این فضا از جمله نهایی شدن شبکه ملی اطلاعات داشته‌اند؛ بیانات اخیر ایشان در مراسم دانش‌آموختگی دانشجویان دانشگاه امام‌حسین(ع) آخرین نمونه از این تاکیدها است؛ ایشان فضای مجازی را یک ابزار مهم عنوان کرده‌اند، ابزاری که متأسفانه با غفلت یا خوشبینی برخی از مسئولان دولتی توانست بازهم وظیفه آموزش و هدایت جریان‌های آشوبگر را به عهده بگیرد تا جایی که شورای امنیت کشور دستور به قطع شبکه اینترنت کشور داد. حالا این چندمین مرتبه است که نقش شبکه‌های اجتماعی غیربومی در ایجاد التهاب، اغتشاش و ناامن کردن فضای کشور مشخص و مسجل و خلأ طرحی برای ساماندهی پیام‌رسان‌های اجتماعی بیش از پیش احساس می‌شود، طرحی که پیش از این توسط برخی از نمایندگان مجلس مطرح شد اما رای نیاورد! با این حال تنها تدبیر برای جلوگیری از این اثرات نامطلوب شبکه‌های اجتماعی غیربومی تا به حال فیلترینگ و قطع سراسری اینترنت بوده است، در جایی که می‌توان به جرأت گفت تکمیل شبکه ملی اطلاعات و حمایت به موقع از پیام‌رسان‌های بومی در کنار ایجاد قوانین سختگیرانه برای فعالیت پیام‌رسان‌های غیربومی همچون انتقال سرور و تعهد به مبارزه با جریان معاند و آشوبگر از جمله اقدام‌هایی است که می‌توان در جهت ایجاد فضای مجازی امن انجام داد. از این رو انتظار می‌رود نهادها و سازمان‌های مسئول از جمله وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات، شورای عالی فضای مجازی و مجلس شورای اسلامی تصمیم‌های به موقع و لازم را در این راستا اتخاذ نمایند تا بار دیگر شاهد چنین خسارت‌هایی نباشیم.
لازم به یادآوری است آسیب‌ها و خسارات شبکه‌های اجتماعی غیربومی تنها بعد امنیتی نداشته و در سایر حوزه‌ها از جمله فرهنگی، اقتصادی، اجتماعی و... نیز تاکنون اثرات نامطلوبی را بر جامعه گذاشته است!