دکتر رضا توکلی دارستانی، متخصص ارتوپدی و دانشیار دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی در گفت وگو با ایسنا، با اشاره به اینکه زانو یکی از مهمترین مفاصل بدن برای راه رفتن و حرکت است، گفت: سلامت این مفصل، امری حیاتی و مهم برای زندگی، انجام حرکات طبیعی و بدون درد است.
وی افزود: عناصر تشکیل‌دهنده زانو شامل قسمت تحتانی استخوان ران، قسمت فوقانی استخوان ساق، استخوان کشکک، کیسه مفصلی، لیکامان‌های نگه‌دارنده، منیسک‌ها و غضروف هیالین است. کل سطح زانو را غضروف هیالین می‌پوشاند و موجب حرکت بدون درد و کم اصطکاک سطوح استخوانی تشکیل‌دهنده زانو می‌شود. در واقع این غضروف اصلی‌ترین عضو تشکیل‌دهنده مفصل زانو به شمار می‌رود.
توکلی با اشاره به اینکه غضروف هیلالین از زمان تولد تا بلوغ رشد می‌کند و به ضخامتی متناسب با جثه فرد می‌رسد، توضیح داد: یکی از خصوصیات منحصر به فرد این نوع غضروف نداشتن جریان خون و ناتوانایی در رشد و تشکیل مجدد است به طوری که با افزایش سن و در اثر استرس‌های فیزیکی، شیمیایی، ضربه و... شکاف‌هایی در این ماده ایجاد می‌شود که منجر به نازک شدن و از دست رفتن عملکرد ویژه آن خواهد شد. در نهایت با از دست رفتن بیش از نیمی از ضخامت آن، غضروف به تدریج عملکرد طبیعی خود را از دست می‌دهد و درد زانو آغاز می‌شود که این بیماری را آرتروز زانو می‌گویند.
عضو هیئت علمی دانشگاه شهید بهشتی در ادامه با بیان اینکه آرتروز می‌تواند اولیه یا ثانویه باشد، در توضیح انواع مختلف آرتروز گفت: آرتروز اولیه در افرادی که استعداد ژنتیکی ابتلا به بیماری را دارند با افزایش سن بروز می‌کند. آرتروز ثانویه در مرحله پایانی هر یک از بیماری‌های دیگر تخریب‌کننده زانو مشاهده می‌شود.
وی درباره نحوه درمان آرتروز زانو، تشریح کرد: درمان به موقع و مناسب آرتروز می‌تواند منجر به از دست نرفتن عملکرد زانو و جلوگیری از انجام عمل تعویض مفصل (مفصل مصنوعی) شود که متاسفانه در مراحل انتهایی این بیماری، تنها روش درمانی موثر است.
توکلی با اشاره به جدیدترین روش درمانی آرتروز زانو در ایران گفت: استفاده از سلول‌های بنیادی خود فرد برای ترمیم شکاف‌های ایجاد شده در غضروف و افزایش ضخامت آن، جدیدترین روش درمانی آرتروز در کشور است. در این روش ابتدا سلول‌های بنیادی و زایای خود فرد را از بافت‌هایی نظیر مغز استخوان یا چربی، استخراج و جداسازی می‌کنند و پس از تکثیر آن‌ها، با انجام عمل جراحی بسته (آرتروسکوپی زانو)، این سلول‌های بنیادی را در محل آسیب خورده قرار می‌دهند.
وی با بیان اینکه در حال حاضر این روش با توجه به اثربخشی فراوان و نداشتن عوارض جانبی به عنوان درمانی موثر برای آرتروز و سایر آسیب‌های غضروفی زانو کاربرد جهانی دارد، گفت: علاوه بر این، با توجه به افزایش سرعت چشمگیر ترمیم ضایعات غضروفی و لیگامانی و بهبود کیفیت درمان در این روش، درمان با سلول‌های بنیادی جایگاه ویژه‌ای در رویکرد نوین درمانی درکشور پیدا کرده است.
این متخصص ارتوپدی،‌ افزود: این روش در طب ورزشی جایگاه خاصی دارد و به ورزشکاران کمک می‌کند هرچه سریع‌تر سلامتی مفصل زانوی خود را به‌دست آوردند.