دولت در شرایط حساس کنونی کشور قصد پرهیز از حاشیه‌ها را نداشته و به جای توجه به منویات رهبر معظم انقلاب، دلسوزان و نخبگان جامعه به دنبال حاشیه‌سازی، لجاجت و سیاسی‌بازی حتی در امور علمی کشور است.
شهریور ماه امسال بود که وزیر علوم، تحقیقات و فناوری، سعدالله نصیری قیداری را به‌عنوان سرپرست دانشگاه شهید بهشتی منصوب و با استعفای سیدحسن صدوق رئیس‌سابق این دانشگاه موافقت کرد. انتصاب نصیری قیداری از سوی وزیر علوم، موجب تعجب دانشگاهیان شهید بهشتی شد که چرا یک فعال سیاسی به عنوان سرپرستی دانشگاه انتخاب شده است و حتی جمعی از اساتید این دانشگاه در اعتراض به این انتصاب بیانیه دادند.
رئیس‌ جدید
دانشگاه شهید بهشتی کیست؟
نصیری قیداری ۶۰ ساله استاد تمام پایه ۲۹ رشته فیزیک درحالی سرپرست دانشگاه شهید بهشتی شده که پیشتر دبیرکل کمیته ملی یونسکو در ایران، معاون حقوقی و پارلمانی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری و از سال ۸۶ تا ۹۰ نماینده مردم زنجان در مجلس شورای اسلامی و سخنگوی کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس بوده و یکی از اعضای حزب اعتماد ملی است.
وی که یکی از اساتید دانشگاه زنجان بود، در سال ۱۳۹۳ از سوی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری به او گفته شد که برای ادامه خدمت به دانشگاه شهید بهشتی برود. اما به‌عنوان چهره علمی حضور فعالی در این دانشگاه ندارد و او را بیشتر یک شخصیت سیاسی می‌شناسند تا یک چهره علمی و استاد فیزیک!
یونسکو، «برنامه آموزش ۲۰۳۰» را چند سال پیش تصویب کرد و شواهد حاکی از آن است که نصیری قیداری به عنوان نماینده یونسکو در ایران به دنبال اجرای کامل آن بود. وی مدتی این برنامه را با چراغ خاموش اجرا کرد اما سال ۱۳۹۶ رهبر معظم انقلاب نسبت به آن هشدار دادند و از اجرای این سند در جمهوری اسلامی گلایه کردند.
بیانات امام خامنه‌ای درباره سند ۲۰۳۰
رهبر معظم انقلاب در دیدار جمعی از معلمان در ۱۷ اردیبهشت ۱۳۹۶ فرمودند: «این سند ۲۰۳۰ سازمان ملل و یونسکو و این حرف‌ها، این‌ها چیزهایی نیست که جمهوری اسلامی بتواند شانه‌اش را زیر بار اینها بدهد و تسلیم این‌ها بشود. به چه مناسبت یک مجموعه‌ به‌اصطلاح بین‌المللی‌ -که قطعاً تحت نفوذ قدرت‌های بزرگ دنیا است- این حق را داشته باشد که برای کشورهای مختلف، برای ملت‌های گوناگون، با تمدن‌های مختلف، با سوابق تاریخی و فرهنگی گوناگون، تکلیف معین کند که شما باید این‌جوری عمل کنید؟ اصل کار، غلط است. اگر چنانچه با اصل کار شما نمی‌توانید مخالفت بکنید، حداقلش این است که بایستید بگویید جمهوری اسلامی خودش مشی دارد، خطّ ‌و ‌ربط دارد، ما سندهای بالادستی داریم، ما می‌دانیم باید در زمینه‌های آموزش، پرورش، اخلاق، سبک زندگی چه‌کار کنیم؛ احتیاج به این سند وجود ندارد. اینکه ما برویم سند را امضا کنیم و بعد هم بیاییم شروع کنیم بی‌سروصدا اجرایی کردن، نخیر، این اصلاً مطلقاً مجاز نیست؛ ما اعلام هم کرده‌ایم به دستگاه‌های مسئول. بنده از شورای عالی انقلاب فرهنگی هم گله‌مند هستم؛ آنها باید مراقبت می‌کردند، نباید اجازه می‌دادند این ‌کار تا اینجا پیش بیاید که ناچار بشویم ما جلوی آن را بگیریم و ما وارد قضیه بشویم. اینجا جمهوری اسلامی است.»
وقتی رهبر انقلاب نظر خود را به صورت صریح و شفاف در مورد سند ۲۰۳۰ فرمودند، نصیری قیداری به دنبال اصلاح متن سند با کمک همکاران خود پرداخت اما سند جدید با سند قبلی تفاوت چندانی نداشت! وی زمانی که دبیرکل کمیسیون ملی یونسکو بود اجرای نسخه بیگانه ۲۰۳۰ را دنبال می‌کرد که این خود نشان از القای ناکارآمدی، ناتوانی و عدم تکیه به درون بوده و همچنین پیام به بیگانه که برای حل مسائل خود در حوزه‌های پیشرفت و توسعه کشور، مدلی از خود نداریم و شما بیایید برای ما نسخه ارائه دهید!
اگر سند برنامه آموزش ۲۰۳۰ (بیانیه ‌اینچئون) و سند ملی آموزش ۲۰۳۰ جمهوری اسلامی که نصیری قیداری مقدمه آن را نوشته در کنار یکدیگر مطالعه و بررسی شود، سپس متن سند ۲۰۳۰ ایران را با اسناد بالادستی نظام مقایسه کنیم، متوجه خواهیم شد که مغایرت‌هایی با هم دارند!
حذف مفاهیم و واژگان ارزشی و ملی
در مطابقت اسناد و نوشته‌های رسمی و غیررسمی با یکدیگر، رعایت این اصل که باید یک سند اساس و پایه تطبیق قرار گرفته و اسناد دیگر حول آن سند اصلی مورد بررسی و مقایسه قرار گیرد، اقدامی علمی و الزامی است. مطابق با قانون اساسی و با هدف حفظ استقلال علمی و فرهنگی، جمهوری اسلامی ایران در مواجهه با پذیرش اسناد، موافقت‌نامه‌ها و توصیه‌نامه‌های بین‌المللی و تطبیق آنها با اسناد بالادستی ملی، باید اسنادی که محور و پایه تطبیق و مقایسه قرار می‌گیرند، اسناد بالادستی تصویب شده ملی باشند نه اسناد بین‌المللی. به عبارت دیگر مشروعیت و شرط پذیرش یک سند بین‌المللی، همسویی، سازگاری و عدم مغایرت و تعارض با اسناد بالادستی ملی است، نه بالعکس.
تدوین‌کنندگان متن سند آموزش ۲۰۳۰ جمهوری اسلامی ادعا می‌کنند که این سند براساس اسناد بالادستی کشور مانند سند تحول بنیادین آموزش و پرورش، نقشه جامع علمی کشور و سیاست‌های ابلاغی مقام معظم رهبری نوشته شده و مغایرتی با اسناد نظام ندارد. اما مطالعه و بررسی دقیق متن سند ۲۰۳۰، خلاف این ادعا را نشان می‌دهد و در واقع مفاهیم و واژگان ارزشی و ملی به کاررفته در اسناد بالادستی به‌طور گزینشی حذف و تغییر داده شده است.
متن سند ۲۰۳۰ که با هدایت نصیری قیداری تدوین شده است مغایرت‌های فراوانی با اسناد بالادستی دارد که به بخشی از آن‌ها‌ اشاره می‌شود:
در متن سند ۲۰۳۰ تدوین شده توسط نصیری قیداری و همکاران وی، عبارت‌های جمهوری اسلامی، مؤمن آراسته به فضائل اخلاق اسلامی، انقلابی، بصیر و... که در متن سند تحول بنیادین آموزش و پرورش آمده، عامدانه حذف شده است و این خلاف قانون بوده و باید دقیقا عبارت‌های سند تحول بنیادین می‌آمد و مشخص است که جریان نفوذ به دنبال رخنه در مسائل آموزشی کشور است.
در ادامه به موارد دیگری از حذف مفاهیم ارزشی ‌اشاره می‌شود:
در سند آموزش ۲۰۳۰ (ویرایش دوم صفحه ۲۸۶، ویرایش اول صفحه ۲۶۷) آمده است: «در بند چهار سیاست‌های کلی ایجاد تحول در نظام آموزش و پرورش کشور ابلاغی مقام معظم رهبری، ایجاد تحول در نظام برنامه‌ریزی آموزشی و درسی با توجه به روزآمد ساختن محتوای تعلیم و تربیت و تدوین برنامه درسی ملی منطبق بر پیشرفت‌های علمی و فناوری، توسعه فرهنگ تفکر، خلاقیت تحقیق، تقویت آداب و مهارت‌های زندگی و توانایی حل مسئله و عمل به آموخته‌ها برای بهبود زندگی فردی و اجتماعی دانش‌آموزان که زمینه آموزش مادام العمر و همچنین توسعه پایدار را فراهم می‌سازد مورد تأکید بوده و وزارت آموزش و پرورش را ملزم به توجه به این نکات فرموده‌اند.»
در حالی که در اصل بند ۴ سیاست‌های کلی ایجاد تحول در نظام آموزش و پرورش ابلاغی مقام معظم رهبری آمده است: «ایجاد تحول در نظام برنامه ‌ریزی آموزشی و درسی با توجه به: ۱) روزآمد ساختن محتوای تعلیم و تربیت و تدوین برنامه درس ملی مبتنی بر فلسفه تعلیم و تربیت اسلامی و متناسب با نیازهای کشور و انطباق محتوی با پیشرفت­‌های علمی و فناوری و اهتمام به تقویت فرهنگ و هویت اسلامی/ایرانی. ۲) توسعه فرهنگ تفکر، تحقیق، خلاقیت و نوآوری و بهره‌گیری از روش‌های یاددهی و یادگیری متنوع و مطلوب و ایجاد تفکر منطقی و منسجم برای تحلیل و بررسی موضوعی. ۳) تبیین اندیشه دینی/سیاسی امام خمینی(ره)، مبانی جمهوری اسلامی و ولایت فقیه و اصول ثابت قانون اساسی در مقاطع مختلف تحصیلی. ۴) توسعه فرهنگ و معارف اسلامی و یادگیری قرآن (روخوانی، روان‌خوانی و مفاهیم) و تقویت انس دانش‌آموزان با قرآن و سیره پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله) و اهل بیت (علیهم‌السلام) و گسترش فرهنگ اقامه نماز. ۵) تحول بنیادین شیوه‌های ارزشیابی دانش‌آموزان برای شناسایی نقاط قوت و ضعف و پرورش استعدادها و خلاقیت دانش‌آموزان. ۶) رعایت رویکرد فرهنگی و تربیتی در برنامه‌ریزی‌های آموزشی و درسی. ۷) تقویت آداب و مهارت‌های زندگی و توانایی حل مسائل و عمل به آموخته‌ها برای بهبود زندگی فردی و اجتماعی دانش‌آموزان. ۸) تقویت آموزش‌های فنی و حرفه‌ای.»
پرواضح است که عبارت‌های تربیت اسلامی، توسعه فرهنگ و معارف اسلامی و... از متن ابلاغیه رهبر انقلاب حذف شده است.
در سند ۲۰۳۰ جمهوری اسلامی آمده است: «سند تحول بنیادین به عنوان یکی دیگر از اسناد بالادستی نظام آموزش و پرورش نیز با نگاهی جهانی در قالب اقدامات ملی و محلی اهداف توسعه پایدار را مورد توجه قرار داده است. در هدف کلان شماره ۱ این سند، تربیت انسان‌های حقیقت‌جو، عاقل، عدالتخواه، صلح‌جو، ظلم ستیز، شجاع، مهرورز، جهان اندیش و... مورد نظر بوده که از جمله مفاهیم کلیدی مورد توجه در آموزش برای توسعه پایدار است.»
در صورتی که اصل مطلب در سند تحول بنیادین آموزش و پرورش آمده است: «تربیت انسانی موحد، مؤمن و معتقد به معاد و آشنا و متعهد به مسئولیت­‌ها و وظایف در برابر خدا، خود، دیگران و طبیعت، حقیقت جو و عاقل، عدالت‌خواه و صلح­‌جو، ظلم‌­ستیز، جهادگر، شجاع و ایثارگر و وطن دوست، جمع‌­گرا و جهانی اندیش، ولایتمدار و منتظر و تلاش­گر در جهت تحقق حکومت عدل جهانی، با اراده و امیدوار، خودباور و دارای عزت نفس، امانتدار، دانا و توانا، پاکدامن و با حیا، انتخابگر و آزاد منش، متخلق به اخلاق اسلامی، خلاق و کارآفرین و مقتصد و ماهر، سالم و با نشاط، قانون مدار و نظم پذیر و آماده ورود به زندگی شایسته فردی، خانوادگی و اجتماعی براساس نظام معیار اسلامی.»
مشخص است که واژه‌های ارزشی مؤمن و معتقد به معاد و آشنا و متعهد به مسئولیت‌ها و وظایف در برابر خدا، متخلق به اخلاق اسلامی و... از متن سند تحول بنیادین آموزش و پرورش حذف شده و به صورت ناقص در سند ۲۰۳۰ آمده است.
نقش پررنگ نصیری قیداری
 در اجرای سند ۲۰۳۰
کبری خزعلی نماینده شورای عالی انقلاب فرهنگی در شورای زنان و خانواده دراین باره معتقد است: «خداوند در قرآن کریم می‌فرماید «إِنَّ اللهَ يَأمُرُكُم أَن تُؤَدُّوا الأَماناتِ إِلى أَهلِها»، با توجه به ضرورت اهلیت برای تصدی امور اساتید و دانشجویان و اقشار فرهیخته علمی کشور به نظر می‌رسد کسی که در سابقه خود خدمات سیاسی و اجتماعی در راستای تحقق اهداف یونسکو داشته، اینکه به عنوان سرپرست دانشگاه شهید بهشتی معرفی می‌شود، با روحیه استقلال‌طلبی و آزادی‌خواهی دانشگاهیان مغایرت دارد. مقدمه سند ۲۰۳۰ توسط نصیری قیداری نوشته شده است.
نماینده شورای عالی انقلاب فرهنگی در شورای زنان و خانواده در ادامه می‌افزاید: نصیری قیداری در بخشی از مقدمه این سند نوشته است: «از آنجایی که سازمان یونسکو به عنوان یک نهاد بین‌المللی موفق در امر آموزش شناخته می‌شود، اجرای هدف چهارم توسعه پایدار ۲۰۳۰ با عنوان «به سوی آموزش و یادگیری مادام العمر با کیفیت، برابر و فراگیر برای همه» به عهده این سازمان نهاده شده است و سازمان مذکور با ایفای سه نقش هدایت و هماهنگی، نظارت و گزارش‌دهی و ارتقای ظرفیت کارشناسی دولت‌ها، اجرای این هدف مهم را پس از تصویب نهایی چارچوب عمل جهانی آموزش ۲۰۳۰ در سی و هشتمین کنفرانس عمومی یونسکو در نوامبر ۲۰۱۵ آغاز کرده است.»
خزعلی تأکید می‌کند: نصیری قیداری دقیقاً اقرار کرده است که اجرای این سند را خودش از سال ۲۰۱۵ آغاز کرده است و در ادامه مقدمه سند۲۰۳۰ می‌نویسد: «کمیسیون ملی یونسکو ایران که مطابق با بند ۷ اساسنامه سازمان یونسکو، نهاد متولی اجرای چارچوب عمل‌های جهانی در ایران است، از بدو فرآیند تهیه و نهایی‌سازی چارچوب عمل جهانی آموزش ۲۰۳۰ در یونسکو، درخصوص محتوای این سند مشورت‌های گسترده ملی را با نهادهای ذی‌ربط، متخصصان و صاحب‌نظران ارشد و نیز کمیته‌های ملی تخصصی به منظور جمع‌بندی نقطه نظرات جمهوری اسلامی ایران به عمل آورد و بدین ترتیب دیدگاه‌های کشورمان را در زمینه چارچوب عمل جهانی آموزش ۲۰۳۰ از طریق نمایندگی جمهوری اسلامی ایران در یونسکو به دبیرخانه اسپک ارائه کرد.»
نماینده شورای عالی انقلاب فرهنگی در شورای زنان و خانواده گفت: مجری سند ۲۰۳۰ در ادامه به تشکیل کارگروه‌های ذی‌ربط ‌اشاره و تأکید کرده است: «این کارگروه‌ها، براساس راهنمای فنی تهیه چارچوب عمل ملی آموزش ۲۰۳۰ به طور هماهنگ و منسجم، نقشه راه پیشنهادی خود را در زمینه آموزش ۲۰۳۰ مطابق با تجارب عملکردی و اسناد کلان بالادستی در زمان‌بندی مشخص ارائه کردند. در این مرحله، کمیته تلفیق چارچوب عمل تشکیل شد و با نظارت فنی و علمی که انجام داد، زمینه لازم را برای انتشار ویرایش اول چارچوب عمل ملی آموزش ۲۰۳۰ فراهم ساخت. به موازات تهیه چارچوب عمل آموزش ۲۰۳۰ توسط کمیسیون ملی یونسکو، طرح تشکیل کارگروه ملی اجرای آموزش ۲۰۳۰، در سه جلسه متوالی کمیسیون آموزش، تحقیقات و فناوری دولت به ریاست وزیر محترم علوم، تحقیقات و فناوری و با حضور برخی از اعضای محترم دولت و دبیرکل کمیسیون ملی یونسکو مورد بحث و بررسی قرار گرفت و نهایتاً به تصویب هیئت دولت رسید که اسناد و ساختار این کارگروه در صفحات (۱۰۳-۱۰۲) سند آماده است. لازم است ذکر شود که بخشی از این اقدامات انجام گرفته، به عنوان گزارش عملکرد جمهوری اسلامی ایران در طرح پیمایش ظرفیت‌سازی آموزش ۲۰۳۰ که توسط دفتر منطقه‌ای آموزش یونسکو در بانکوک اجرا شد، به یونسکو ارائه گردید و جمهوری اسلامی ایران به عنوان یکی از کشورهای پیشگام در منطقه آسیا و اقیانوسیه در زمینه آمادگی و تمهید تدارکات لازم برای اجرای آموزش ۲۰۳۰ مورد تقدیر قرار گرفت.»
خزعلی در ادامه مدعی است: «وقتی تصویب سند ۲۰۳۰ باعث اعتراض مقام معظم رهبری، مراجع، علما، متخصصان و صاحبنظران قرار گرفت، نصیری قیداری اجرای آن و اصولاً تعهد بودن آن را انکار کرد، چراکه طبق قانون اساسی اسناد ملی نباید با سیاست‌ها و رهنمودهای رهبری مغایر باشد. مفاهیم ارزشی اسناد بالادستی از این سند حذف شده است! همه ارزش‌ها از موحد و مؤمن و معتقد به معاد بودن تا ارزش‌های اخلاقی و مهارت‌های عملی و انسانی و در واقع ۹۰ درصد مصوبه در اسناد بالادستی حذف شده است و صرفاً موارد قابل تطبیق و التقاط با جهانی‌سازی آمده است. متأسفانه بسیار غیراخلاقی و غیرصادقانه اسناد بالادستی با سند ۲۰۳۰ و ملاک سکولاریزم حاکم بر آن، غربال شد و اکثر واژه‌ها و راهبردهای ارزشی آن حذف شد و در حدی، از اسناد بالادستی استفاده ابزاری شده است که بتواند قابل تطبیق و هماهنگی ظاهری با اسناد بین‌المللی باشد در حالی که بعضاً ملاک‌ها و شاخص‌ها در تعارض و تضاد با نظام توحیدی هستند. جالب است که علاوه‌بر حذف اصول، آرمان‌ها و ارزش‌های اسلامی، به جای آن واژه‌هایی دارای بار معنایی متفاوت و بعضاً متضاد و منطبق با سکولاریزم مانند برابری جنسیتی، احترام به تنوع فرهنگی، شهروند جهانی، تحقق توسعه پایدار نوشته شده است که هر کلمه و واژه در اسناد سازمان ملل دارای اسناد پشتیبان است و شاخص‌هایی برای اجرا و سپس نظارت دارد و حتی مجازات‌هایی در صورت عدم اعمال این شاخص‌ها تعیین شده که دولت‌های عضو منطبق با آن شاخص‌ها مورد سؤال قرار می‌گیرند. سندی که برای تحول در کشورهای عقب افتاده آفریقایی آن هم توسط چند NGO نوشته شده، شایسته اجرای آن در جمهوری اسلامی نیست. ایران با ۴۰ سال پیشرفت و داشتن دانشمندانی در عرصه‌های نانوتکنولوژی، بایوتکنولوژی، هوافضا، انرژی هسته‌‌ای و... نیازی به تقلید از اسناد بیگانگان را ندارد و ایرانیان خودشان می‌توانند سند بومی اسلامی/ایرانی تدوین کنند.»
به نقل از آنا؛ حال سؤال این است که چرا نصیری قیداری مجری سند ۲۰۳۰ از سوی وزیر علوم به سمت سرپرستی دانشگاه شهید بهشتی که یکی از دانشگاه‌های بزرگ کشور محسوب می‌شود، انتخاب شده است. آیا با حاشیه داشتن او، شورای عالی انقلاب فرهنگی وی را پس از چند ماه سرپرستی به ریاست دانشگاه شهید بهشتی منصوب می‌کند؟!
با توجه به اظهارات نصیری قیداری به نظر می‌رسد دولت پیش از این، اجرای سند ۲۰۳۰ را پذیرفته و اکنون با انتصاب وی به عنوان رئیس ‌دانشگاه شهید بهشتی می‌خواهد نسبت به اجرای سند به صورت آزمایشی در این دانشگاه اقدام کند. با توجه به اینکه نصیری قیداری مجری و فعال مسئله ۲۰۳۰ و دبیرکل کمیته ملی یونسکو بوده این موضوع محتمل است.
باید منتظر ماند و دید که آیا دانشگاه شهید بهشتی در آینده به جولانگاه سند ۲۰۳۰ تبدیل خواهد شد.