گزارش خبری تحلیلی کیهان
مقاومت یمن تلافی کرد بازار نفت به‌هم ریخت
حمله پهپادی ارتش و انقلابیون یمن به پالایشگاه بزرگ نفت شرکت آرامکو در غرب عربستان، ثبات قیمت نفت در بازارهای جهانی را بر هم زد و حتی بر شاخص‌های دیگر اقتصادی نیز اثر منفی گذاشت و شرایط را به‌گونه‌ای کرد که کشورهای اروپایی و آمریکا را که تا کنون با خونسردی نظاره‌گر و حامی قتل‌عام روزانه مردم یمن بوده‌اند، به دست و پا افتادند و با ابراز نگرانی‌های خود در قبال واقعه آرامکو، عملا به همه نشان دادند که نفت عربستان از خون مردم بی‌دفاع یمن، برای آنها با ارزش‌تر است.
واقعه حمله اخیر یمنی‌ها به پالایشگاه «بقیق» عربستان، تبدیل به یک رسوایی بزرگ برای غرب شد، تا آنجا که خود رسانه‌های اروپایی و آمریکایی هم به آن اشاره می‌کنند. بر اساس گزارش‌هایی که این روزها و پس از حادثه بقیق، از آمریکا، انگلیس، فرانسه، آلمان و دیگر کشورهای غربی مدعی حقوق بشر مخابره می‌شود، سران این کشورها به شدت دستپاچه شده و مثل افراد کاملا پریشان، به دست و پا افتادند، تا بلکه برای جلوگیری از فاجعه بیشتر، چاره ای اندیشیده شود!
رسانه‌های بی‌طرف نیز با اشاره این دستپاچگی گسترده اروپایی‌ها و آمریکایی‌ها، از آن به عنوان یک رسوایی بزرگ یاد می‌کنند و می‌گویند که غرب عملا به همه نشان داده است که ارزش نفت عربستان از همه ارزش‌هایی که سنگ آن را به سینه می‌زده، بیشتر است.
پیامدهای حمله انصارالله
ضربه مهلک انصارالله یمن به صنعت نفتی عربستان باعث افزایش 19 درصدی قیمت جهانی نفت شد. همزمان انصارالله به شرکت‌های خارجی مستقر در عربستان هشدار داده از تیررس انقلابیون خارج شوند.
همان‌طور که پیش‌بینی می‌شد حمله انصارالله به دو میدان نفتی بقیق و خریص در شرق عربستان که منجر به کاهش 50 درصدی تولید نفت عربستان یعنی حدود 5 میلیون و 700 هزار بشکه در روز شد باعث افزایش قیمت نفت و بنزین در جهان شد. مسئله‌ای که آمریکا و دیگر کشورهای غربی را نگران کرده است و سعی می‌کنند با فضا سازی علیه ایران و منتسب کردن این حمله پهپادی به ایران اندکی از آلام خود بکاهند.
حمله 10 پهپاد به بزرگ‌ترین پالایشگاه نفت عربستان و جهان باعث شده تا بازار 100 میلیون بشکه‌ای نفت 5 درصد از طرفیت خود را ازدست بدهد و به همین دلیل با شروع به کار بورس‌های معتبر جهان از روز دوشنبه، قیمت نفت شاهد رشد بالایی بود.
خبرگزاری رویترز اعلام کرد، عربستان پس از حمله پهپادی اخیر به تاسیسات نفتی بقیق، مجبور به بستن خط لوله انتقال نفت خام به بحرین شده است. ریاض از طریق این خط لوله، روزانه 220 هزار بشکه نفت را صادر می‌کرده است.
«سدریک لیتون» سرهنگ بازنشسته نیروی هوایی آمریکا، درباره حمله به تاسیسات نفتی آرامکو گفت: باید در برآورد خود بسیار مراقب باشیم، از لحاظ جغرافیایی این پهپادها می‌توانند از هر نقطه‌ای از منطقه خاورمیانه حتی از داخل خاک عربستان سعودی برخاسته باشند.
فرانس24 نیز گزارش داد، در پی این حمله پهپادی، میزان ذخایر نفتی دولت‌های واشنگتن و ریاض کاهش خواهد یافت و مشاهده این میزان آسیب پذیری تاسیسات نفتی در عربستان، غافلگیر‌کننده است.
رویترز گزارش داد، به دنبال این حمله، دنیا شدیدترین افزایش(یکباره) قیمت نفت از سال 1991 تا کنون است. آمریکا در این سال دست به حمله علیه عراق زده بود.
«قیس قریشی» تحلیلگر مسائل منطقه هم به شبکه بی‌بی‌سی گفت: هدف بعدی یمنی‌ها، تاسیسات شیرین‌کننده آبی است که عربستان به شدت به آن متکی است و این عملیات، خطرناکتر از عملیات قبلی خواهد بود.
افزایش 19 درصدی قیمت نفت
شبکه خبری بی‌بی‌سی اعلام کرد قیمت معاملات آتی نفت خام برنت در پی حمله به تاسیسات نفتی عربستان در آغاز معاملات روز دوشنبه با ۱۹ درصد افزایش به ۷۱ دلار و ۹۵ سنت افزایش یافت. شبکه بلومبرگ نیز در خبری فوری از افزایش ۱۹ درصدی قیمت نفت در پی حمله پهپادی یمن به تاسیسات نفتی عربستان خبر داد. این در حالی است که یک منبع مطلع در بخش انرژی عربستان به رویترز گفته، هنوز مشخص نیست توقف تولید نفت تا کی ادامه خواهد یافت زیرا خسارت‌هایی که در اثر حمله انصارالله به زیرساخت‌ها وارد شده «بسیار گسترده» هستند و امکان جبران آن یک شبه ممکن نیست. به گفته این منبع مطلع، صادرات نفت خام عربستان با برداشت این کشور از ذخایر نفتی عظیم خود مانند قبل ادامه خواهد یافت. خبرگزاری رویترز به نقل از منابع خود اعلام کرد، بازگشت آرامکو به سطح تولید عادی نفت احتمالا ماه‌ها طول می‌کشد و این به دلیل کاهش تولید نفت این کشور به نصف در پی حملات به تاسیسات نفتی شرق این کشور است.
پایگاه خبری بلومبرگ هم با بیان اینکه 5 درصد از نفت مورد نیاز بازار یعنی حدود 5 میلیون و 700 هزار بشکه در روز دچار اختلال شده است نوشت:« این بدترین شوک برای بازارهای نفتی از زمان حمله صدام، دیکتاتور معدوم عراق، به کویت در سال 1990 است.» بلومبرگ می‌گوید، این میزان از دست دادن نفت حتی از کسری عرضه نفت ایران، ناشی از انقلاب اسلامی در سال 1979 نیز بیشتر است. در تازه‌ترین ارزیابی، مشخص شده که 18 درصد از تولیدات گاز طبیعی و حدود 50 درصد از تولیدات نفت مایع عربستان بعد از حملات انصارالله دچار تعلیق و اختلال شده است.
دونالد ترامپ رئیس‌جمهور آمریکا در واکنش به این شوک به بازار نفتی اعلام کرد که به خاطر حمله به تاسیسات نفتی عربستان که ممکن است روی قیمت نفت تاثیر داشته باشد من مجوز استفاده از ذخایر استراتژیک نفت آمریکا را در صورت نیاز صادر کرده‌ام. به‌اندازه‌ای که بازارها نفت کافی داشته باشند.
سقوط شاخص سهام آمریکا
شاخص‌های سهام آمریکا با وحشت از اینکه جهش قیمت نفت به دنبال حمله به تاسیسات نفتی سعودی، باعث کندتر شدن اقتصاد جهان شود، سقوط کردند. صبح دیروز شاخص ای‌مینی داوجونز ۱۷۲.۵۲ واحد سقوط کرد و شاخص‌های «اس‌اندپی» و «نزدک» هم پایین آمدند. این اولین افت شاخص داوجونز در ۹ روز اخیر است. در پی حمله پهپادی نیروهای یمنی به تاسیسات نفتی آرامکوی عربستان، بهای بنزین در برخی مناطق آمریکا نیز دست‌کم ۱۰ درصد افزایش پیدا کرد.
تزلزل در اعتماد به عربستان
از سوی دیگر، روزنامه «فایننشال تایمز» انگلیس در گزارشی نوشت:« حمله به دو میدان نفتی در عربستان سعودی نقطه ضعف‌ها در بازار جهانی نفت را برملا و اعتماد جهانی به عربستان را به عنوان بزرگ‌ترین تولید‌کننده نفت در جهان را متزلزل کرده است.» شبکه فاکس نیوز با انتشار تصاویر ماهواره‌ای که دولت آمریکا آن را منتشر کرده است گزارش داد که حملات پهپادی یمن به تاسیسات نفتی عربستان بسیار دقیق بوده است و با دقت بالایی انجام شده است. براساس این گزارش، مقامات ارشد آمریکایی می‌گویند که ارزیابی تصاویر ماهواره‌ای نشان می‌دهد که 19 نقطه در این دو پالایشگاه تحت تاثیر مخرب این حملات قرار گرفته است. شماری از تحلیلگران نفتی هم گفته‌اند اگر عربستان نتواند تولید نفت خود را به سرعت به سقف قبل از حملات برساند، ممکن است قیمت نفت به 100 دلار در هر بشکه هم برسد. این در حالی است که محمد بن سلمان ولیعهد سعودی در اولین واکنش به حمله پهپادی ارتش و کمیته‌های مردمی یمن به دو پالایشگاه بقیق و خریص در عربستان تنها ادعا کرد که «قادر است» تا با آنچه به زعم خود «تجاوزگری تروریستی» خواند، مقابله کند.
واکنش شدید دموکرات‌ها
اظهارات ترامپ در حمایت از دولت سعودی پس از حمله پهپادی به تاسیسات نفتی این کشور و اعلام اینکه ارتش آمریکا برای حمایت از عربستان در دسترس خواهد بود، واکنش تند دموکرات‌ها از جمله برنی سندرز را به دنبال داشت. به گزارش ایسنا، به نوشته اینترسپت، برنی سندرز، نامزد مطرح دموکرات‌ها در انتخابات ۲۰۲۰ ریاست‌جمهوری آمریکا در واکنش به سخنان دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا مبنی براینکه منتظر دستور پادشاهی سعودی است و نیروهای آمریکایی آماده و مجهز هستند تا به آنها گفته شود کجا و کی بمب‌هایشان را بیندازند، گفت:« آقای ترامپ، قانون اساسی آمریکا بسیار صریح و واضح است، فقط کنگره و نه رئیس‌جمهور اختیار اعلام جنگ دارد.» وی در ادامه تاکید کرده است: «کنگره به شما مجوز آغاز یک جنگ فاجعه‌بار دیگر در خاورمیانه را نخواهد داد آن‌هم فقط به این خاطر که دیکتاتوری وحشی سعودی از شما این درخواست را دارد.»
کریس مورفی، سناتور دموکرات آمریکا هم در واکنش به اظهارات دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا گفت: «ما پیمان دفاعی مشترک با عربستان نداریم و نباید به آن تظاهر کنیم.» وی گفت: «سعودی‌ها، غیرنظامیان حوثی (یمنی) را می‌کشند و حوثی‌ها با حمله به عربستان پاسخ می‌دهند.» بن رودز، معاون مشاور امنیت ملی کاخ سفید در دولت پیشین آمریکا، نیز از حمایت‌های بی‌دریغ دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور این کشور، از رژیم حاکم در عربستان انتقاد کرد. او در حساب توئیتری خود نوشت: «رئیس‌جمهوری که دائما دروغ می‌گوید، به ما می‌گوید که بر اساس گفته کشوری پادشاهی عمل می‌کند که تحت حاکمیت دیکتاتوری بی‌رحمی قرار دارد که یک روزنامه‌نگار واشنگتن پست (جمال خاشقجی) را به قتل رسانده و در مورد آن دروغ گفته است. ما به اینجا رسیده‌ایم!»
واکنش یمن به دخالت ایران
از سوی دیگر همزمان با افزایش هجمه‌ها به ایران سخنگوی نیروی هوایی یمن اعلام کرد نیروهای یمنی مسئولیت حمله اخیر پهپادی به یکی از تاسیسات مهم نفتی عربستان را به عهده می‌گیرند. ایران روز یکشنبه اتهام‌زنی‌های آمریکا درخصوص دست داشتن در حمله به تاسیسات نفتی عربستان را رد و اعلام کرد واشنگتن به دنبال بهانه جویی برای اقدامی تلافی‌جویانه علیه این کشور است. در همین حال سرتیپ عبدالله الجفری سخنگوی نیروی هوایی یمن اعلام کرد:« حمله هوایی گسترده روز شنبه با فاصله‌ای بیش از هزار کیلومتر و با ورود 10 پهپاد به حریم هوایی سعودی انجام گرفت». وی تصریح کرد:
«این حمله‌ای حساس و تاثیرگذار بود و در عین حال در عمق راهبردی انجام گرفت که چندین نشانه داشت: مهم‌تر از همه اینکه نشان داد این گروه قادر به نفوذ در آسمان سعودی در فاصله‌ای طولانی و بیش از هزار کیلومتر است بدون اینکه رادار‌ها آن را شناسایی و یا سرنگون کنند.» این مقام ارتش یمن افزود:« ما تایید می‌کنیم که این رشته عملیات از خاک یمن و به وسیله ارتش یمن و کمیته‌های مردمی انجام گرفته است و از این رو همه آنچه که درباره حمایت ایران از ما مطرح است یا اینکه گفته می‌شود این عملیات از خاک عراق و از طریق حزب‌الله لبنان صورت گرفت، اشتباه محض هستند.»
شرکت‌های خارجی
از تیررس خارج شوند
سرتیپ یحیی السریع سخنگوی نیروهای مسلح یمن نیز اعلام کرد، عملیات دوم موازنه بازدارندگی علیه دو پالایشگاه بقیق و خریص عربستان با پهپادهایی انجام شد که با موتورهای متفاوت و جدیدی مابین موتورهای عادی و جت کار می‌کردند. وی به شرکت‌ها و اتباع خارجی درباره حضور در تاسیساتی که ارتش و کمیته‌های مردمی یمن به آنها حمله کرد، هشدار داد و گفت که این تاسیسات همچنان در تیررس ما است و ممکن است در هر لحظه هدف قرار گیرد. السریع افزود:« به رژیم سعودی تاکید می‌کنیم که ما ید طولایی داریم که می‌توانیم خود را در هر زمانی به هر مکانی که بخواهیم، برسانیم لذا دشمن باید در محاسبات خود بازنگری و تجاوزگری علیه یمن را متوقف و به محاصره این کشور پایان دهد.» وی در ادامه به شرکت‌ها و خارجی‌های مشغول در تأسیسات سعودی که توسط ارتش یمن هدف قرار داده شده‌اند، هشدار داد این اماکن را ترک کنند زیرا در تیررس یمن هستند و ممکن است در هر لحظه هدف قرار بگیرند. این در حالی است که پایگاه خبری العهد نوشته همکاری شهروندان عربستانی با یمنی‌ها برای حمله به بزرگ‌ترین تأسیسات نفتی عربستان نشان‌دهنده بی‌اعتمادی مردم و سقوط سازمان‌های امنیتی این کشور است.
بی‌اعتمادی به تسلیحات آمریکایی
ناکامی سامانه‌های دفاعی پاتریوت عربستان که ساخت آمریکا هستند در برابر این حملات بی‌اعتمادی به تسلیحات آمریکایی را بیشتر کرده است. رای الیوم با اشاره به قدرت ویرانگر پهپاد‌های جنبش انصارالله یمن نوشت پهپادها با هزینه ساخت کم، توانسته‌اند معادلات نظامی جدیدی ایجاد کنند و ابزار‌های جنگی پیشرفته در برابر آن ناتوان مانده‌اند. رای الیوم تاکید کرد، همه کسانی که ابزار‌های جنگی آمریکایی دارند بدانند از حملات هوایی در امان نیستند.