سرویس اقتصادی-

جنگ سوریه از سال 1389 (2011) آغاز شد و از همان ابتدا با حضور تروریستهای چندملیتی که از حمایت جمعی از کشورهای غربی برخوردار بودند، وجهه بین‌المللی گرفت. در مقابل نیز جبهه مقاومت به سرعت سامان گرفت و امروز با گذشت هشت سال از آن روزهای سخت و فداکاری همه اعضای جبهه مقاومت، امنیت قابل قبولی بر سوریه حکمفرما گردیده که زمینه را برای بازسازی این کشور فراهم نموده است.
همایش آشنایی با فرصت‌های سرمایه‌گذاری و تجارت در سوریه دیروز در شرایطی در نمایشگاه بین‌المللی تهران برگزار شد که حال و هوای آن از تمایل جدی سوری‌ها برای حضور شرکتهای ایرانی در پروژه‌های سرمایه‌گذاری در این کشور، پس از برچیده شدن اغلب گروههای تروریستی از سوریه حکایت داشت.
ایران؛ اولویت سوریه
به گزارش خبرگزاری فارس، معاون وزیر اقتصاد و تجارت خارجی سوریه در این همایش، خطاب به سرمایه‌گذاران ایرانی گفت: «در همین جا از شما می‌خواهم تا به عنوان بازرگانان ایرانی برای حضور و سرمایه‌گذاری در سوریه مشارکت داشته باشید زیرا اولویت ما برای جذب سرمایه‌گذار از بین کشورهای دوست و در رأس آنها جمهوی اسلامی ایران است و این برای ما شعار نیست بلکه اولویت است».
رانیا احمد با بیان اینکه هم در زمینه واردات کالا و هم در زمینه سرمایه‌گذاری اولویت برای ما ایران است،‌ تصریح کرد: «ما به دنبال سرمایه‌های سرمایه‌گذاران ایرانی برای بازسازی در سوریه هستیم لذا شرایط را فراهم خواهیم کرد».
سفیر جمهوری عربی سوریه هم در این همایش گفت: «دولت سوریه در رأس برنامه‌های خود توجه به شرکت‌های دولتی ایران دارد و تأکید به ارائه تسهیلات به شرکت‌های دولتی و خصوصی ایران می‌کند تا این شرکت‌ها شرایط مساعدی برای سرمایه‌گذاری و مشارکت در پروژه‌های سرمایه‌گذاری در سوریه داشته باشند».
ثمره مقاومت
یکی از موضوعات کلیدی درباره روابط ایران و سوریه، مجاهدت مدافعان حرم و رزمندگان جبهه مقاومت بود که مورد توجه سفیر سوریه قرار گرفت. در همین رابطه، عدنان محمود تأکید کرد: «ما در سوریه همواره بر مشارکت استراتژیک جمهوری اسلامی ایران تأکید داریم و همان‌طور که ایران در بیرون راندن تروریستها شریک ما بوده است، در مرحله بازسازی هم شریک ما خواهد بود».
چنانچه از اظهارات مقامات سوری پیداست، این کشور به خوبی نقش و جایگاه ایران را به عنوان یک شریک دلسوز و همراه واقعی در شرایط سخت در یافته است که این موضوع کلیدی جز با فداکاری رزمندگان ایرانی جبهه مقاومت به دست نیامده است. اکنون پس از سالها جنگ در میدان نظامی و رسانه‌ای، نوبت به تلاشگران اقتصادی رسیده است تا با حضور خود، زمینه‌های پیوند دو کشور را تقویت نموده و استقلال و پیشرفت اقتصادی دو طرف را در شرایط تحریم تقویت کنند.
وظیفه دولت هم در این رابطه بسیار کلیدی است. چهاردهمین اجلاس کمیسیون عالی دو کشور که به ریاست معاون اول رئیس‌جمهور ایران و نخست‌وزیر سوریه برگزار شد و به امضای موافقت‌نامه استراتژی مشترک بین دو کشور انجامید، بسیار راهگشا بود به طوری که سفیر جمهوری عربی سوریه در ایران گفته است: «بر اساس این توافق‌نامه بخش خصوصی دو کشور ایران و سوریه به عنوان شریک اساسی در پروژه‌های سرمایه‌گذاری سوریه شناخته می‌شود». با این حال به نظر میرسد چنانکه باید از ظرفیت عظیم کشورهای همسایه برای توسعه روابط اقتصادی و مقابله با تحریم‌ها استفاده نمی‌شود.
ضعف دیپلماسی اقتصادی
غفلت از ظرفیت‌های پیرامون ما، منحصر به کشور سوریه نیست، چنانکه بسیاری از بازارهای اطراف ما از جمله روسیه و سایر همسایگان شمالی در غفلت مسئولان، بدون استفاده مانده است، اتفاقی که درمورد قطر هم رخ داد. وقتی این کشور با عربستان دچار مشکل شد و از سوی این کشور تحریم گردید (خرداد 96)، در سایه تعلل مسئولان و فعالان اقتصادی، عمده بازار این کشور در اختیار ترکیه قرار گرفت. این تجربه محکی بود که نشان داد مجموعه دیپلماسی اقتصادی کشور از چابکی لازم برخوردار نیست.
این موضوع زمانی اهمیت دوچندان می‌یابد که بدانیم در پنج ماه نخست ۲۰۱۹ میلادی، صادرات ایران به اتحادیه اروپا با کاهش ۹۴ درصدی نسبت به مدت مشابه 2018 مواجه شده است. این وضعیت نشان می‌دهد امید بستن به غربی‌ها که هر روز دم از تحریم و بدعهدی می‌زنند اصلا قابل اتکا نیست و باید بر همکاری با همسایگان تأکید نمود.
با این حال به نظر می‌رسد دولت اهمیت این موضوع را درک نکرده و یا به هر دلیلی اهتمامی به آن ندارد. میثم مهرپور، کارشناس اقتصادی در این رابطه اظهار می‌کند که در این شرایط خاص اقتصادی، «تعداد رایزنان بازرگانی ایران در سایر کشورها به کمتر از 10 نفر رسیده است به طوری که ایران در برخی کشورهای همسایه از جمله افغانستان رایزن بازرگانی ندارد و بزودی ماموریت رایزن بازرگانی فعلی در عمان نیز تمام می‌شود و کسی از نفر بعدی خبر ندارد».
16 همسایه ایران با حدود 600 میلیون نفر جمعیت بازار بزرگی را پیش روی ایران قرار داده که به گفته مسئولان اقتصادی، تا هزار میلیارد دلار ظرفیت صادرات دارد. دولت اگر می‌خواهد کشور را از تنگنای تحریم‌ها عبور دهد، باید با تکیه بر توان داخل و رونق تولید ملی، زمینه را برای بهره‌مندی از این بازار بکر فراهم نماید.