kayhan.ir

کد خبر: ۱۶۵۹۰۸
تاریخ انتشار : ۰۴ مرداد ۱۳۹۸ - ۱۹:۳۰
نگاهی به نقش مساجد در جریان انقلاب اسلامی-۴۸

مسجد هدایت، قدرت اجتماعی مستقل از حکومت




ساواك طى گزارشى درباره اجتماع دانشجويان دانشگاه تهران و دانشسراى عالى در مسجد هدايت براى كمك به زلزله‏زدگان، چنين آورده است:
«طبق اطلاع واصله از ساعت 30/18 روز 26/7/41 عده‏اى از دانشجويان دانشگاه تهران و دانشسراى عالى در مسجد هدايت واقع در خيابان اسلامبول اجتماع و پس از گزاردن نماز به كتابخانه مسجد رفته و در مورد كمك به ساختمان منازل زلزله‏زدگان با يكديگر صحبت كرده و قرار شد، عده‏اى از دانشجويان كه داراى صنعتى مى‏باشند بعدازظهر دوشنبه 28/7/41 جهت كمك و تشريك مساعى به مناطق زلزله‏زده عزيمت نمايند و همچنين اظهار گرديده كه تاكنون نقشه‏بردارى 18 دستگاه ساختمان كه هر دستگاه شامل 2 اتاق و يك انبارى و يك آبريز است و پايه‏هاى آن از بتن و سقف آن از آهن باشد به وسيله نهضت آزادى ايران تهيه شده و مشغول ساختمان آن هستند. ضمنا اعلاميه‏اى از طرف جمعيت نهضت آزادى ايران به درب مسجد نصب شده و ضمن آن از مردم تقاضاى كمك و مساعدت جهت ساختمان منازل زلزله‏زدگان گرديده كه هركس مبلغ يكصد ريال با دريافت قبض رسيد چاپى بپردازد و محل فروش قبوض مزبور، كتابخانه مسجد تعيين گرديده است. كتاب «اسلام جوان» تأليف آقاى مهندس بازرگان نيز در بين مجتمعين به فروش رسيده است».
سيدمهدى طالقانى يكى از پسران آيت‏الله طالقانى درباره چگونگى بازسازى روستاى حسين‏آباد قزوين مى‏گويد:
«... گروهى از دوستان آقا جمع شدند و قرار شد بازسازى يكى از روستاهاى قزوين به اسم حسين‏آباد را كلاً در اختيار بگيرند. فكر مى‏كنم ظرف يك سال، آن روستا بازسازى شد. براى افتتاح آن هم سرهنگ سطوتى و دكتر سحابى رفتند كه عكس آن هم هست. يادم هست بعد از زلزله، مرحوم تختى راه افتاد توى خيابان‏ها، ما سركوچه‏مان توى اميريه ايستاده بوديم كه ديديم كه مرحوم تختى دارد مى‏آيد و چند كاميون هم پشت سرش مى‏آيند و مردم پشت سر او راه افتاده‏اند و هر كسى هر چه دارد مى‏ريزد توى كاميون‏ها»
در تاريخ نهم شهريور 1347 زلزله شديدى به قدرت 8/7 ريشتر، شرق خراسان را لرزاند. تلفات زلزله، بسيار وحشتناك و بى‏سابقه اعلام شد. جمعيت شيروخورشيد اعلام كرد در اثر اين زلزله ده هزار نفر جان خود را از دست دادند و 500 شهر و دهكده و كلاته ويران گرديد. جلسه بحث و تفسير هفتگى مسجد هدايت چند روز پس از وقوع زلزله با حضور عده زيادى از اقشار مختلف جامعه تشكيل شد. در اين جلسه، پس از نماز جماعت توسط آيت‏الله طالقانى، دكتر باهنر سخنرانى خود را پيرامون زلزله خراسان و نحوه بروز حوادث و وظايف مردم را در اين مواقع آغاز كرد. ايشان در اين جلسه اظهار داشت:
«عده‏اى بروز حوادث طبيعت را ناشى از گمراهى مردم و يا غضب خداوند مى‏دانند؛ ولى هيچ‏گاه خداوند غضبى با كسى ندارد و ممكن است اين امتحانى از سوى خداوند باشد و مى‏خواهد در مواقع بحرانى، روحيه تعاون و كمك به هم را به مردم تقسيم نمايد. نظير اين مصائب در همه جاى جهان ممكن است اتفاق بيفتد. وظيفه انسان است كه به كمك و يارى همنوعان خود بشتابد. جامعه‏اى كه اتحاد و اتفاق را در مراحل مختلف زندگى رعايت كند، هيچ‏گاه دچار انحطاط و هرج و مرج نخواهد شد. كسانى كه خودخواه بوده و در غم ديگران خود را سهيم نمى‏دانند، مى‏توان گفت كه فاقد ايمان به خدا هستند.»
پس از اين اظهارات، در پايان جلسه مقدارى قبض اعانه كمك به زلزله‏زدگان توسط حاضران خريدارى گرديد. اين قبض‏ها مورد تأييد آيت‏الله طالقانى و مهندس بازرگان قرار گرفته بود. مقرر شد مبالغ جمع‏آورى شده از حاصل فروش قبض‏هاى اعانه به مصرف ساختن خانه براى زلزله‏زدگان برسد. مطابق گزارش منبع ساواك:
«گوشه‏اى از مسجد، مهدى خمسه‏اى (خمسى)، مرتضى بيوك افشارى، مصطفى صادقى و احمد فراهانى، تجمع و در مورد كمك‏هايى كه مرتب از داخل ايران و از كشورهاى جهان به آسيب‏ديدگان مى‏شود، بحث مى‏نمودند و اظهارعقيده مى‏كردند كه معلوم نيست اين همه كمك به كجا مى‏رسد. به غير از كمك‏هاى مردم كه البسه و اجناس بوده و به آسيب‏ديدگان داده خواهد شد، نمى‏توان گفت كه تمام پول‏ها به حساب‏هاى چه افرادى واريز خواهد شد و شايد كسر بودجه‏هاى زيادى را كه هر سال به هم پيوند كرده‏اند، تأمين و خرج جشن 2500 ساله شاهنشاهى، از اين كمك‏ها تأمين مى‏نمايند. به طورى كه دكتر جواد باهنر روى منبر در اين مكان، ضمن سخنرانى و سپاس [از] اظهار همدردى مردم و دادن همه نوع كمك به آنها گفت با كمال تأسف بايد بگويم و مردم ايران بدانند در گفتارهاى راديو و روزنامه‏ها، نام اين همه ثروتمند، كمپانى‏ها، شركت‏ها، كارخانجات، صاحبان كاخ‏هاى آسمان‏خراش، متنفذين برده نشده. آيا اينها نبايد احساس داشته باشند و كمك كنند؟ كسى نبايد يقه اينها را بگيرد كه چرا شما كمك نمى‏كنيد؟ مصطفى صادقى سپس گفت اين است كه تمام مردم به صحت عمل در خرج وجوهات جمع‏آورى شده توسط دستگاه، بدبين هستند. تعدادى تراكت مربوط به آيت‏الله ميلانى در مسجد هدايت گذارده شده بود كه افراد از آنها برمى‏داشتند. خليل شالچى و قاضى طباطبايى در جواب اين كه علما و مراجعى كه وجوهاتى جمع‏آورى كرده‏اند آن را تحويل مقامات مى‏دهند يا خير، اظهار داشتند شايد تمام وجوهات، به نظر چند تن از مراجع برسد و آنها را جمع‏آورى و تحت يك برنامه صحيح، اقدام به خانه‏سازى نمايند. اعانات جمع‏آورى شده در تهران و قم به مرعشى نجفى، شريعتمدارى، گلپايگانى تحويل داده خواهد شد كه تحت نظارت خود آنها ساخته خواهد شد.»