نگاهی به نقش مساجد در جریان انقلاب اسلامی-30
روزی که حضرت آیتالله خمینی شد «امامخمینی»
از شهادت آيتالله
حاج مصطفي خميني تا پيروزي انقلاب اسلامي
آيتالله حاج مصطفي خميني روز اول آبان 1356 مطابق با نهم ذيالقعده 1398 ق در نجف به طور ناگهاني و مرموزي جانبهجان آفرين تسليم كرد. در پي رسيدن خبر اين حادثه تأسفبار به ايران، موجي از اندوه و غم قلوب مؤمنين و دوستداران امام را فراگرفت. از طرف ديگر تنفر و انزجار نسبت به رژيم شاه و عزم مبارزه با او و حكومتش خون تازهاي به حركت نهضت اسلامي و انقلاب امام خميني داد. مجالس متعدد و پرشوري با شركت جمعيت فراواني در تهران و شهرستانها در مساجد برگزار گرديد. يكي از پررنگترين اين مراسم در مسجد ارگ تهران به وقوع پيوست. در تاريخ 6/8/56 در بازار مراسم ختمي برگزار شد و سخنران آن مجلس شيخ محمد تقي عبدوس اعلام كرد كه مجلس ترحيم حاج آقا مصطفي در تاريخ 8/8/56 در مسجد ارگ برگزار خواهد شد. اعلاميههايي نيز در اين خصوص چاپ شده بود و در ميادين و اكثر مساجد تهران و شميرانات پخش گرديد. حدود سه هزار نفر از طلاب و مردم قم نيز با اتوبوس و وسايل ديگر خود را به تهران رساندند. حجتالاسلام حسن روحاني در ساعت 16 روز 8/8/56 به منبر رفته و سخنراني مهيج، پر محتوا و تاريخي خود را ايراد نمود و براي اولين بار حضرت آيتالله خميني را امام امت و مردم خواند. اين مجلس آنقدر با عظمت، باشكوه، مهم و كوبنده بود كه ساواك گزارشهاي متعدد از آن به مسئولين ارائه كرد و تحليلهاي مختلف از آن نمود و اعتراف كرد كه: «... روي هم رفته مرگ مصطفي خميني در بالا بردن شأن و وجهه پدرش بين قاطبه مردم بسيار مؤثر بوده است.»
با شهادت آيتالله حاج مصطفي خميني حصار ترس و اختناق رژيم شكست و مردم متدين با شجاعتي وصفناپذير شرارههاي نجاتبخش انقلاب را روزبهروز مشتعلتر و فروزانتر نمودند، به طوريكه در مراسمهاي بعدي در مسجد ارگ و مساجد ديگر سخنرانان با صراحت بيشتر به افشاگري عليه رژيم و محكوميت او پرداختند. در همين رابطه مجالس ختم پدر علياكبر ناطق نوري، حسين لباسچي، ايام فاطميه (س)، سالگرد درگذشت دكتر علي شريعتي، شيخ احمد كافي و ملاعلي معصومي همداني و... صحنه رويارويي مردم انقلابي و رژيم سلطنتي گرديد و صحنههاي شورانگيز و به يادماندني از اين حوادث در تاريخ ضبط و ثبت گرديد.
در اين مراسمها سخنرانان مسجد ارگ عبارت بودند از:
حسن روحاني
حميدزاده
حسين اعتمادي
قاسم شجاعي
حسن كافي
سيد احمد حسيني همداني
سيد جواد شاهرخي
پيشنمازهاي مسجد ارگ
از بازسازي و افتتاح مجدد مسجد ارگ در سال 1331 تاكنون افراد زير به ترتيب امام جماعت مسجد مزبور بودهاند.
1ـ مرحوم آيتالله سيد ابوطالب مدرسي يزدي، وي از علماي سرشناس تهران بود و پس از فراگرفتن مقدمات و سطح به نجفاشرف رفت و از محضر آيات عظام نائيني و آقا ضياءالدين عراقي و ديگران استفاده كرد. سپس به قم آمد و به تدريس درس خارج پرداخت. پس از فعاليت مجدد مسجد ارگ به دستور آيتالله بروجردي به امامت مسجد ارگ تهران منصوب شد. آقاي محمد حسين رضازاده خادم مسجد ارگ در اينباره ميگويد: «پس از اينكه مسجد ساخته شد، مردم از آيتالله بروجردي خواستند كه پيشنمازي براي مسجد تعيين كند، لذا ايشان حاج سيد ابوطالب مدرسي را به پيشنمازي مسجد تعيين كردند. او مدتي در مسجد ارگ خطبه و نماز خواند و كلاس درس داشت.»
آيتالله سيد ابوطالب مدرسي در سال 1380 ق (1339 ش) در تهران درگذشت. پيكرش را به قم منتقل كرده و به خاك سپردند.
2ـ مرحوم آيتالله شيخ محمود ياسري فرزند حجتالاسلام حاج ملاعباس ياسري در سال 1306 ق (1267 ش) در تهران متولد شد. بعد از اكمال تحصيلات و فوت آيتالله مدرسي به امام جماعت مسجد ارگ منصوب شد و تا زمان فوت در سال 1355 در اين مسئوليت انجام وظيفه ميكرد. آيتالله مكارم شيرازي سلسله درسهاي خود را در زمان امامت ايشان در مسجد ارگ آغاز كرد و او را مردي باصفا و علمدوست ميداند. محمد شريف رازي نيز در كتاب خود او را عالمي باتقوا و مورد اعتماد مردم تهران معرفي مينمايد.
3ـ حجتالاسلام مستجابي، ايشان در زمان امامت آيتالله ياسري در شبستان شمالي مسجد ارگ اقامه نماز مينمود.
4ـ آيتالله حاج شيخ مهدي حائري تهراني فرزند مرحوم آيتالله حاج شيخ عباس حائري تهراني (1320 ـ 1259 ش) در سال 1304 ش مصادف با ولادت امام صادق(ع) در كربلا به دنيا آمد. او تحت تربيت پدر مقدمات علوم را فراگرفت. در سال هاي بعد در قم و تهران، تحصيلات خود را ادامه داد. در شانزده سالگي پدر را از دست داد ولي همچنان به تحصيلات خود ادامه داد. در تهران از محضر اساتيدي مانند: آيتالله محمد حسين زاهد، آيتالله سيد صدرالدين جزايري، آيتالله ميرزا محمد باقر آشتياني و ميرزا مهدي آشتياني استفاده كرد. در همين سالها وارد دانشكده الهيات شد و موفق به اخذ دكتري در رشته معارف اسلامي گرديد. وي در سال 1327 ش براي طي مدارج علمي بالاتر و استفاده از محضر علماي حوزه علميه قم، عازم اين شهر شد و از درس آيتالله بروجردي، گلپايگاني، مرعشي نجفي، شيخ مرتضي حائري، اراكي، امام خميني و علامه طباطبايي بهره برد. در سال 1335 ش به عراق سفر كرد و از آيات عظام سيد جمال گلپايگاني و سيد عبدالهادي شيرازي اجازه اجتهاد دريافت نمود و علامه آقا بزرگ تهراني نيز اجازه نقل روايت به ايشان داد. آيتالله حائري تهراني سپس به قم بازگشت و مشغول تدريس و خدمات اجتماعي گرديد.