به نقل از معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری، مرکز تعاملات بین‌المللی علم و فناوری معاونت علمی و فناوری، برنامه همکاری با متخصصان و کارآفرینان ایرانی خارج از کشور را با هدف ایجاد ساز و کاری برای بهره‌مندی از دانش و تجارب محققان و متخصصان ایرانی خارج از کشور اجرایی کرده است.
برنامه همکاری با متخصصان و کارآفرینان ایرانی خارج از کشور در قالب برنامه‌هایی چون «پسادکتری»، «فرصت مطالعاتی»، «اساتید مدعو و معین»، «تاسیس شرکت فناور»، «برگزاری سخنرانی و کارگاه تخصصی» و «پروژه تخصصی جایگزین خدمت سربازی با تاکید بر مدل چرخش مغزها» طراحی و اجرایی شده است.
مخاطبان این طرح شامل دانش آموختگان دوره دکتری از یکی از ۱۰۰ دانشگاه برتر دنیا، اساتید یکی از ۲۰۰ دانشگاه برتر دنیا و متخصصان و کارآفرینان فعال در یکی از مؤسسات شاخص علمی و فناوری یا شرکتهای دانش بنیان خارجی هستند.
این برنامه در آغاز با همکاری ۵ پایگاه تخصصی «پژوهشگاه رویان»، «مرکز فناوری‌های نوین پزشکی»، «مرکز ارتباطات و فناوری اطلاعات پیشرفته دانشگاه صنعتی شریف»، «مرکز بیوفیزیک - بیوشیمی دانشگاه تهران» و «پارک فناوری پردیس»، اجرا شده است. بعد از گذشت ۴ سال این برنامه تبدیل به پل ارتباطی میان متخصصان و دانشمندان ایرانی خارج از کشور با بیش از ۹۰ مرکز علمی و فناوری منتخب داخلی به عنوان پایگاه تخصصی همکار شده است.
تجربه موفق‬ این برنامه در شکل‏‬ گیری زیرساختی مناسب و سریع برای استفاده از ظرفیت و توان علمی و فناوری متخصصان ایرانی در حوزه‌های مختلف تخصصی منجر به مشارکت بیش از ۵ هزار نفر از متخصصان و محققان ایرانی خارج از کشور در این برنامه شده است.
در این برنامه بیش از یک هزار و ۲۰۰ نفر از محققان و متخصصان ایرانی دانشگاه‌های برتر دنیا که بیشتر از کشورهای آمریکا، کانادا و کشورهای اروپایی هستند، هم‌اکنون به کشور بازگشته‌اند که ۱۶ درصد آنها فارغ‌التحصیلان ۲۰ دانشگاه برتر دنیا همچون ام‌آی‌تی، استنفورد، کمبریج، هاروارد، برکلی، ایلینوی، امپریال کالج، پرینستون، میشیگان، ملی سنگاپور و‌ای پی اف ال سوئیس هستند.
حدود ۷۹ درصد این افراد تجربه زندگی بیش از ۵ سال را در خارج از ایران داشته‌اند که نشان‌دهنده سطح بالای کیفی تحصیلی و تجربه آنها دارد. همچنین تاکنون ۸۳ شرکت استارتاپی در حوزه‌های مختلف تخصصی توسط این افراد ایجاد شده که زمینه اشتغال تخصصی مستقیم برای بیش از ۲ هزار و ۴۰۰ نفر از بهترین متخصصان و فارغ‌التحصیلان داخلی را فراهم کرده است.
تاکنون بیش از ۳۴۰ نفر از محققان بازگشته به کشور در قالب برنامه مذکور جذب هیئت علمی دانشگاه‌های تراز اول داخلی شده‌اند که این موضوع در بالا رفتن سطح کیفی فعالیت‌های پژوهشی، آموزشی و بین‌المللی دانشگاه‌ها تاثیر داشته است.
معاونت توسعه روابط علمی و سرمایه انسانی مرکز تعاملات بین‌المللی علم و فناوری با همکاری موسسه بین‌المللی توسعه دانش فردای ایرانیان با هدف ارتقای سطح کیفی برنامه و همچنین تجلیل از پایگاه‌های تخصصی برتر، هر ساله بر اساس شاخص‌هایی از جمله مدت زمان پاسخ‌گویی به متقاضیان، میانگین رتبه دانشگاه فارغ التحصیلی افراد جذب شده، میزان پرونده‌های بررسی نشده و همچنین میزان رضایت‌مندی متقاضیان از عملکرد و امکانات پایگاه اقدام به رتبه‌بندی پایگاه‌های تخصصی همکار در برنامه می‌کند.
بر این اساس با توجه به شاخص‌های مذکور، «دانشگاه تهران»، «دانشگاه صنعتی شریف»، «ستاد ویژه توسعه فناوری نانو»، «موسسه بین‌المللی توسعه دانش فردای ایرانیان»، «دانشگاه الزهرا»، «دانشگاه علوم پزشکی تهران»، «دانشگاه خوارزمی»، «دانشگاه تبریز»، «دانشگاه صنعتی نوشیروانی بابل» و «پژوهشگاه رویان» به ترتیب رتبه ۱ تا ۱۰ را در ارزیابی پایگاه‌ها در سال ۹۷ کسب کرده‌اند.