آفتاب یزد: نظرسنجی چشمی روحانی چرا امتیاز ندارد؟(خبر ویژه)
یک روزنامه حامی دولت نوشت نه روحانی در نظرسنجی بی‌طرف است و نه روش او معتبر است.
روزنامه آفتاب یزد در یادداشتی با عنوان «اعتبارنظرسنجی روحانی» نوشت: به تازگی رئیس جمهور حسن روحانی در سخنانی مدعی شده که هر روز از افکار عمومی نظرسنجی می‌کند. اما شیوه او با نظرسنجی‌های متداول متفاوت است. به این معنا که او در مشاهدات روزانه خود در موقعیت‌های مختلف، رفتار مردم را مورد مشاهده قرار می‌دهد تا اینکه از شاخص‌های رفتاری در چهره و کلام افراد از احساس و نگرش مردم نسبت به عملکرد دولت مطلع شود.
بیشتر رسانه‌ها در بازتاب اولیه این سخنان را به عنوان سوژه طنز مطرح نموده‌اند اما در این نوشتار این سخنان جدی تلقی می‌شود تا به نقد اعتبار علمی و کارآمدی نظرسنجی به سبک روحانی بپردازیم.
درباره اعتبار نظرسنجی لازم است به دو عامل مهم توجه کنیم: فرد نظرسنج: آیا روحانی به عنوان رئیس جمهور، فرد مناسبی برای نظرسنجی درباره اطلاع از نگرش مردم نسبت به عملکرد دولت خود می‌باشد؟ به یقین با توجه به ذینفع بودن، او نخواهد توانست ابعاد مختلف واقعیت‌های موجود را رصد و آنها را تحلیل نماید. از طرف دیگر، او دارای موقعیت، مقام و ویژگی‌های شخصیتی و چهره‌ای خاص است که موجب خواهد شد مسایلی که توسط مردم به ایشان بازتاب می‌شود از تحریف، سانسور، تخفیف، بزرگنمایی یا کوچک‌نمایی در امان نماند.
روش نظرسنجی: به احتمال روش مورد ادعای روحانی درباره نظرسنجی، در برخی کتاب‌های روش تحقیق علوم اجتماعی به عنوان یکی از روش‌های غیر علمی مورد بحث قرار خواهد گرفت. در این میان روش نمونه‌گیری و اینکه آیا نمونه مورد بررسی روحانی معرف واقعی کل جمعیت مردم ایران است بیشتر در معرض بحث خواهد بود. روش نمونه‌گیری علمی بر اساس شانس برابر افراد برای انتخاب استوار است اما روحانی در سبک نظرسنجی خود فقط بر اساس تصادف و پیشامد روزانه و موقعیت‌هایی که با آنها مواجه می‌شود امکان تعامل یا مشاهده رفتارهای افراد را دارد و عملا بسیاری از مردم شانسی برای روبرو شدن با او را ندارند.
ملاحظات امنیتی و محدودیت‌های موجود این شانس را به شدت کاهش می‌دهد. بر این اساس نمونه مورد مشاهده او نه تنها معرف واقعی جمعیت ایران نیست بلکه حتی این نمونه می‌تواند او را در تحلیل مسایل دچار خطای تحلیلی و تصمیم‌سازی نماید.
حتی در نگاهی خردتر در سفرهای استانی به شهرهای مختلف، جمعیتی که در میدان یا سالن‌های شهر جمع می‌شوند معرف واقعی مردم آن شهر نیستند. در این سفرها فرصت چندانی برای ارزیابی عملکردها و بررسی مسایل و ارایه راهکارها وجود ندارد. از طرف دیگر اگر نگوییم اکثریت، لااقل برخی از مسئولین، تصویری وارونه از عملکرد و مجموعه تحت مدیریت خود به هیئت اعزامی گزارش می‌دهند. افزون بر این، مسایل امنیتی و حراستی به هیئت اعزامی اجازه بررسی مسایل را از نزدیک نمی‌دهد. در نتیجه این نوع دیدارها بیشتر می‌تواند جنبه نمادی و نمایشی داشته باشد.
در داستان‌های قدیمی ایرانی نقل می‌شود که برخی حاکمان برای باخبر شدن از اوضاع واقعی جامعه با لباس مبدل از قصر خارج می‌شدند و با گشت‌وگذار در میان مردم چهره واقعی جامعه را مشاهده می‌کردند. اکنون در عصر رسانه‌ها دولت برای اطلاع از بازخورد عملکرد خود در میان مردم و مشاهده چهره واقعی و تمایز آن از چهره بزک شده و غیر واقعی که شبکه توجیه گران سیاسی آن‌را ارایه می‌کنند نمی‌تواند به واکنش‌ها، نگرش‌ها و احساسات جماعتی بسنده کند که به صورت تصادفی یا گزینشی با آنها برخورد می‌کنند.