آغاز خانه تکانی شب عید و اشتیاق دسته گل شدن- بخش نخست
تکاندن خانه با چیدن گلدانهای مهربانی بر طاقچه زندگی
گالیا توانگر
بعضیها با گلایه میگویند: «دیگر بهار با همان شور و شوق کودکیها از راه نمیرسد. همه روزها یکنواخت میگذرند!»
هادی رمضانی یک شهروند میگوید: «هر روزی که جیبم پُر از پول باشد و شرمنده زن و بچهام نشوم، همان روز برای من بهار از راه میرسد.»
طوبی نیکوزاد یک خانه دار میگوید: «چند هفته دیگر سال نو از راه میرسد، اما من هنوز خانه تکانی را شروع نکردهام. بچهها مدرسه دارند و خودم و همسرم هم کارمندیم. وای... خدای من! فکرش را میکنم چقدر کار سرمان ریخته، شقیقه هایم درد میگیرد.»
حسین بیگی یک دانشجو با لبخند میگوید: «ما دیگر از یک هفته مانده به پایان سال کلاسها را تعطیل میکنیم!»
و اما مهری رستمی یک مادر بزرگ دست به زانو زده و برمی خیزد و زیر لب میگوید: «باید بروم گلدانها را مرتب کنم، شاید این بهار عروسم با من آشتی کند و نوه هایم را بیاورد ببینمشان.»
هر کدام از ما با توجه به فضای ذهنی مان و شرایط زندگی مان یک تعبیری از آمدن بهار و خانه تکانی داریم. با این حال همگی میدانیم که بهار واقعا زمانی به پنجره دل ما خواهد رسید که یک پاکسازی کلی در خانه دل به راه بیندازیم و در این زمینه هیچ کس جز خودمان نمیتواند بهترین یاریگر باشد.
گلیم سختکوشی را
زیر قدمهای بهار پهن کنیم
خاطره برخی اشیا هیچ وقت از ذهن بیرون نمیرود، گویی جانی داشته باشند وهر از گاهی پا در بیاورند و در خاطرت قدم زدن دوبارهای آغاز کنند. به وقت خانه تکانی، خیلی از این اشیا قدیمی از نو در ذهن و دلت جان دوبارهای میگیرند. یکی از ایناشیا جاندار در ذهن من گلیم جان سختی است که از جوانی پدرم تا کنون (چندین دهه) در ذهن و دلم همیشگی شده است.
تا همین چند عید پیش، هر بار از انباری بیرونش میآوردیم، میشستیم و در بعد از ظهرهای بهاری در باغ، رویش مینشستیم.
رنگ خوشرنگی داشت آن گلیم، کار ترکمن بود. با این حال هر بلایی که سرش میآمد، جوان و جوانتر میشد. من همیشه وقتی که بغضی در گلو داشتهام به آن گلیم خوش رنگ و لعاب جان سخت فکر کردهام. برای بهاری شدن (نو شدن) باید گلیم شد! درد در تارو پود داشت، اما کلمات زیبا وخوشرنگی کنار هم چید تا درد هم زیبا جلوه کند و لازمه انسانتر شدن و متعالی شدن گردد.
برخی اشیا تصویرشان عجیب به ذهن و دل مینشیند و تا همیشه زنده میماند. البته این را هم بگویم، بستگی دارد در کنار تصویر آن شی، خاطره چه عزیزی به ذهنتان متبادر گردد؟ پدرم شبهای بسیاری روی آن گلیم زیر لامپ آشپزخانه نشست و به حساب وکتاب اموال داری اداره مشغول شد. خیلی زحمت میکشید. پدرم هیچ گاه شعری نسرود، اما خاطره دستهایش، پوست آفتاب سوختهاش، حتی فیش حقوقیاش، شعر خانواده من شد. بنابراین روزها مثل هم نیستند. روزها را باید صرف آفرینش بهار کرد. هر کارگر و کارمندی که در این روزهای سخت اقتصادی زحمت میکشد و برای خانوادهاش رزق حلال میبرد، بیشک سفیر بهار است.
قالیشویی منزل به منزل
ماهان احمدی یک جوان تلاشگر و کارگر ساده منازل است. او در ماه آخر سال به پایتخت آمده تا با کارگری پولی را برای خود و خانوادهاش (پدر و مادر و خواهرانش) پس انداز کند.
وی با تلخندی رو به گزارشگر کیهان میگوید: «پسانداز کجا بود؟! باید کار کنم تا خرج قوت روزانهمان را در بیاورم. ما کارگر سادهایم. مقروض به دنیا میآییم و مقروض هم از دنیا میرویم.»
از وی سؤال میکنم: «برای کار باغچه و یا قالیشویی چقدر به شما دستمزد میدهند؟» وی پاسخ میدهد: «این روزها نسبتا خوب پول میدهند. اکثرا خوش انصافند و ناهاری هم میدهند. اما بالاخره اندازه قیمت کارخانه قالیشویی که پول نمیدهند.»
وی که روی چرخ دستیاش یک عالمه گلدان بنفشه دارد، ادامه میدهد: «مجتمعها بهترند، چون همگی با هم پول روی هم میگذارند. گاهی هم یک قالیچه کشیدهاند توی حیاطشان و میگویند؛ برای شستن است. کار یک همسایه که تمام میشود، بعدی هم قالی یا قالیچهاش را میآورد.»
از وی سؤال میکنم: «با دست که فرش میشویی، رنگ گل و بوتهها در هم نمیریزد؟» وی پاسخ میدهد: «نه، از شویندههای خنثی استفاده میکنم، مانند پودر دستی كه باید قبل از استفاده در آب حل شود. شامپوی فرش، مایع ظرفشویی یا پودر صابون حل شده برای فرشهایی كه چربی روی آنها ریخته شده است. خودشان مواد شویندهشان را خریده و به من میدهند.»
می گویم: «آب اسراف نمیشود؟» وی میگوید: «یک جاهایی خانهها در مسیر آب رودخانههایی هستند که از برخی مناطق تهران میگذرند. ما گاهی از آب آنها در جاهایی که آب شدنش کم است، استفاده میکنیم.»
قبل از شروع خانهتکانی چه کارهایی باید انجام داد
زمستان که به نیمه میرسد، دغدغه ذهنی و حواس مردم به خانه تکانی معطوف میشود. البته یک ماه فرصت باقی مانده، برای همت به تمیز کردن خانه زمان مناسبی است. پس اگر برنامه دارید تا در عرض کمتر از یک هفته به قول خودتان تمام خانه را تمیز کنید، در این یک ماه باقی مانده هر روز مقداری از کارهایتان را انجام دهید تا حداقل با رسیدن سال نو، تاب و توان حرکت را داشته باشید !
از همین حالا یک دفتر بردارید و هر کاری که قرار است امروز انجام دهید، روی آن پیاده کنید. همین کار را برای روزهای دیگر هم انجام دهید. پیشنهاد میکنیم حداقل یک هفته با این برنامه جلو بروید و ببینید چه تغییری نسبت به سالهای قبل برای ذهن آشفته و روحیهتان به وجود میآید.
البته ناگفته نماند این خانه تکانی عید را فقط به محل زندگیتان معطوف نکنید. خوب میدانید پس از اتمام کارهایتان و دیدن یک خانه تمیز و مرتب که با تغییرات کوچک و بزرگی هم همراه شده است، چقدر در روحیهتان تاثیر خواهد داشت، اما به خانهتکانی دلتان هم بها دهید.
سمیرا صیفی یک خانهدار برای مدیریت اشیا دور ریختنی و لازمالتعویض توضیح میدهد: «اگر میخواهید به راحتی و بدون کوچکترین مشکلی خانه تکانی کنید، باید یک سری وسایل را دور بریزید. آخرین باری که اسکاچ ظرفشویی یا بالشهایتان را جایگزین کردید، یا کمد کمکهای اولیه را از داروهای تاریخ مصرف گذشته خالی نمودید، کی بود؟ با وجودی که استفاده از این کالاها و اشیا حتی بعد از گذشت تاریخ مصرف یا آسیب دیدنشان، هم چنان وسوسهکننده است، اما نگه داشتن آنها نه تنها ریخت و پاش اضافی ایجاد میکند، بلکه بر سلامت و امنیت شما نیز تأثیر میگذارد.
آیا در دور ریختن غذاهای مانده کوتاهی میکنید؟ پس بهتر است بدانید غذاهای مانده در یخچال باید طی دو یا سه روز خورده شوند، زیرا بعد از این زمان خطر مسمومیت غذایی افزایش مییابد.»
وی در ادامه میگوید: «برسهای توالت با وجودی که ابزارهایی ضروری برای تمیز کردن سرویس بهداشتی هستند، اما آلودگی زیادی با خود حمل میکنند و باید به طور مرتب تعویض شوند. هر شش ماه یک بار زمان مناسبی است.»
اگر بالش خود را زیر میکروسکوپ بگذارید، با دیدن آنچه پشت لنز است، جا میخورید. سلولهای مرده پوست، مایعات بدن، کنهها، کپکها و باکتریها و حشرههای میکروسکوپی دیگر که میتوانند سبب به خطر انداختن سلامتی و به هم ریختن خواب شوند، تنها بخشی از آلودگیهای رایجی هستند که در بالا یا درون بالشها وجود دارند. چندش آور است، نه؟
بر اساس گفته متخصصان شما باید بالشها را هر 18 ماه یک بار تعویض کنید. استفاده از روکشهای بالش و شستن مداوم بالشها هر سه ماه یک بار، عمر و نظافت آنها را تا زمان تعویض شان افزایش میدهد.
این خانه دار در تکمیل صحبتهایش میگوید: «اغلب داروها با گذشت زمان فاسد میشوند و با اتمام تاریخ مصرفشان حتی ممکن است سمی و خطرناک شوند. یک راهحل بدیهی برای جلوگیری از این اتفاق، سر زدن مداوم به کابینت داروها و دور انداختن قرصها، کپسولها، شربتها و پمادهای منقضی شده است. البته توجه داشته باشید که به جای انداختن این داروهای منقضی شده در سطل زباله، آنها را به داروخانهها بدهید تا به صورت صحیح و امن دفع شوند.
بدون شک اکثر ما در میز کار یا کمد خود کوهی از کاغذها و اسنادی داریم که شاید فقط یک دهم آنها مهم باشند و بقیه را معمولا به خاطر وسواس نگه میداریم. من پیشنهاد میکنم زمانی را به بررسی این کاغذها و حذف کاغذها و اسناد اضافی اختصاص دهید. شما تنها لازم است اسنادی را نگه دارید که حاوی اطلاعات اصلی و قابل استفاده در آینده هستند.»
خطرآفرینان خانگی کدامند؟
دکتر رضا سپهوند معاون غذا و داروی دانشگاه علوم پزشکی لرستان میگوید: «ترکیب سفیدکننده و جوهر نمک و استنشاق گاز آن آسیب جدی به ریه میزند. مسمومیت با مواد شوینده در مواردی غیرعمد است و بیشتر کودکان و خانمهای خانهدار در معرض آن هستند. باید ظروف مواد شوینده را در جایی قرار دهید که در دسترس کودکان نباشند و یا ظرف این مواد را تغییر ندهیم کهاشتباهی استفاده نشود.»
معاون غذا و داروی دانشگاه علوم پزشکی لرستان عنوان میکند: «آنچه در خانمهای خانهدار منجر به آسیب میشود، وسواسی است که این قشر دارند و متاسفانه مشاهده شده که این افراد برای تمیز کردن کف سرویسهای بهداشتی از ترکیب سفیدکننده و جوهر نمک استفاده میکنند که استنشاق گاز این دو عنصر میتواند آسیب جدی به ریه بزند.»
دکتر سپهوند در تکمیل صحبتهایش میگوید: «همچنین خیلی از مسمومیتها را آفتکشها دربر میگیرند که این مواد باید در ظرف خود نگهداری شود. این مسمومیتها در اطفال رخ میدهد که باید دارو را دور از دسترس آنها نگهداری کرد و در ظرف مخصوص خود جای داده شود.»
وی در مورد مسمومیت ناشی از مواد غذایی و گیاهان سمی یادآور میشود: «برای اینکه مسمومیت غذایی رخ ندهد، باید مواد غذایی مورد استفاده فاسد نباشد و در شرایط مناسب نگهداری شوند. غذا نباید در فضای معمولی اتاق و در معرض نور آفتاب قرار گیرد که منجر به ایجاد مسمومیت شود.»