چگونه یک گزارش دانشجویی مناسب بنویسیم؟
دانشجویان برای بیان عقاید و دیدگاههای خود درخصوص مسائل علمی، سیاسی، اجتماعی و فرهنگی میتوانند از نگارش و تدوین گزارش برای رسانههای دانشجویی و عمومی استفاده کنند. در این مسیر کسب مهارتهای گزارش نویسی ضروری و با اهمیت است.
تولید محتوای مکتوب و الکترونیکی توسط فعالان و نخبگان جریان دانشجویی و دانشگاه به عنوان تریبون و ابزار در راستای بیان تحلیلها، افکار و صدای دانشجویان، مطرح کردن مسائل و مشکلات درون دانشگاهی و در ابعاد گستردهتر دغدغههای فکری مطرح در جامعه و از همه مهمتر تحقیقات علمی تخصصی است. از سوی دیگر استادان دانشگاه گاهی از دانشجویان میخواهند یک گزارش در سطح ترویجی را برای حوزه پژوهشی درس تنظیم نمایند.
همچنین یک گزارش خوب میتواند حاصل پویش و عصاره فکر دغدغهمندان برای ارتقای شاخصهای علمی، فرهنگی، سیاسی و اجتماعی دانشگاه باشد. پس لازم است؛ دانشجویان با اصول اولیه گزارش نویسی آشنایی داشته باشند تا بتوانند در نگاشتن یک گزارش در عرصه تولید محتوا تاثیرگذار باشند.
بیشتر دانشجویان هنگام نگارش گزارش دچار سردرگمی میشوند، در این گزارش سعی شده با نگاه کلی به گزارش نویسی، نکاتی برای بهبود نگارشی و چند توصیه برای گزارش نویسی در اختیار دانشجویان قرار گیرد.
گزارش نویسی به سبک دانشجویی
دانشجویان در هنگام آغاز گزارش نویسی باید به این نکته توجه داشتنه باشند که ساختار مقاله با گزارش متفاوت است و باید در ابتدای امر بتوانند این جداسازی ذهنی را انجام دهند. در گام بعدی نیز باید در نظر بگیرند که ملزومات ساختار و محتوای گزارش در هر سازمان یا هر بخشی متفاوت است و در زمینه تحصیلی نیز به درس و استاد بستگی دارد، پس بهتر است دانشجویان قبل از شروع نگارش، از استاد یا مرجع سفارش دهنده گزارش سؤال کنند که آیا دستورالعمل خاصی وجود دارد یا نه؟
برنامهریزی و آمادگی پیش از نوشتن
ساختار گزارش در هدایت مخاطب برای درک بهتر افکار و پیشنهادات بسیار مهم است. بنابراین قبل از نوشتن، برای گزارش برنامهریزی کرد.
در گزارش نویسی، هنگام برنامهریزی و نوشتن حتما دستور کار را در ذهن داشته باشید، اینکه برای چه کسی و چرا مینویسید؟ تمام افکار شما باید بر این موضوع تمرکز داشته باشد.
دانشجویانی که گزارشهای علمی و آموزشی تنظیم میکنند باید دقت داشته باشند که ماخذ و منابع را هنگام جمعآوری اطلاعات و دادههای اولیه در نظر بگیرند تا در انتهای گزارش بتوانند رفرنسدهی (Referencing) مناسب را انجام دهند.
ساختار گزارش
ملزومات ساختار گزارش نیز مانند محتویات آن بسته به نوع فرد یا سازمان یا مرجع علمی سفارش دهنده گزارش بستگی دارد. بنابراین قبل از هر چیز، اگر دستورالعمل خاصی برای ساختار گزارش وجود دارد، حتما مطالعه و بررسی شود.
ساختار عرفی که همیشه برای هر گزارش وجود دارد، شامل چکیده اجرایی، مقدمه، بدنه اصلی گزارش و بخش مربوط به نتیجهگیری و پیشنهادات است.
نتیجهگیری و پیشنهادات
فعالان دانشجویی که قصد گزارش نویسی در نشریات دانشجویی یا نشریات علمی را دارند باید به قسمت انتهای گزارش دقت ویژه کنند. نتیجهگیری گزارش نشان میدهد از اطلاعات چه برداشتی میشود، نتایج تجربی نیز در این قسمت جا میگیرند. همچنین پیشنهادات برای حل مشکل یا موضوع مطرح شده در گزارش میتواند در بخش نتیجه گیری قرار گیرد یا در قسمتی جدا در انتهای مطلب آورده شود.
چند توصیه به دانشجویان
برای نگارش گزارش
تمام اطلاعات که در گزارش استفاده میشود باید مرتبط با موضوع و عنوان باشد، همچنین از نظر دستوری، املاء و استفاده درست از ضمایر هم باید دقت لازم به عمل آید. برای گزارشاتی که در زمینه تحصیلی هستند، باید به تمامی مراجع و عناوین حقوقی و سازمانی به درستیاشاره شود.
همانند تمامی نوشتهها در قالبهای متفاوت، دست به قلمهای جریان دانشجویی نیز باید گزارشات خود را در انتها مورد بازخوانی و نگارش دقیق قرار دهند تا از اشتباهات تایپی یا جملهبندی نادرست جلوگیری به عمل آید. نکته دیگری که باید در نظر گرفته شود، جملات گزارش باید ساده و روان باشند.
در پایان نگارش گزارش حتما باید این سؤال را مطرح کنید: آیا گزارش در راستای هدف و موضوع مورد نظر تهیه شده است؟ و اگر پاسخ راضیکننده بود، میشود آن را به سفارش دهنده ارسال کرد.
حرف آخر
اگر دانشجو هستید، مخاطب گزارش شما فقط استادتان نیست بلکه کسانی هستند که آن گزارش برای آنان نیز نوشته میشود؛ یعنی دانشجویان سالهای ابتدایی و مخاطب عامه را هم باید در نظر داشت. پس بهتر است در انتخاب لغات، اصطلاحات علمی و نوع جمله بندی دقت کافی و لازم را انجام داد.