توجه به توصیههای مهم مقام معظم رهبری بر حفظ و رونق داشتههای خودی - بخش نخست
تبدیل تهدیدات به فرصت با نگاه به داخل
هدیه آقاپور
مقام معظم رهبری در پیامی به پنجاه و سومین نشست اتحادیه انجمنهای اسلامی دانشجویان در اروپا بینیازی از بیگانگان را مورد تاکید قرار دادند و این اصل مهم که ایشان جوانان را محوریت این موضوع میدانند نیز بسیار جای تامل دارد چراکه در طول انقلاب اسلامی دشمن با انواع برنامهها تلاش کرده است با انحراف جوانان از مسیر انقلاب، آینده کشور را به یغما برند.
مغز جوانان، زمین بازی دشمن!
بسترها و زمینههای داخلی از جمله حوزه فرهنگی اگر مدیریت نشود فضای مناسب را در خدمت راهبردها و برنامههای نفوذ کشورهای مهاجم(چه نفوذ فردی و چه نفوذ جریانی) را در داخل کشور مهیا و آماده میکند، این بسترها در واقع همان زمینههای مکمل نفوذ میباشند که پیش از این مقام معظم رهبری بیان کردهاند.
نیروی محرک هر جامعه که پویا و زمینهساز توسعه خواهد بود جوانان آن کشور میباشند که با رشد علمی و نوآوری در عرصههای گوناگون کشور را به حرکت به سمت جلو وا میدارند اما چه میشود اگر جوانان این کشور ذهنشان بیمار شده و از آرمانها و ارزشها فاصله بگیرند و یا جنس خواستههایشان تغییر کند؟
قطعا این اتفاق هر کشوری را از مدار توسعه خارج میکند، این دقیقا همان چیزی است که دشمن برای ضربه زدن به کشورمان برایش نقشهها دارد و آن مانور بر افکار جوانان است.
رسانههای جدید در کنار گسترش شگفتانگیز شبکههای اجتماعی در درون جامعه بخصوص در میان جوانان و ظرفیتهای عظیم این رسانهها از یک سو و اینکه این رسانههای جدید اندیشههای سکولار غربی بعد مدرنیتهای تمدن غربی را در قالب فیلمها و برنامه هنری تعیین و تجسم بخشیده و در فضای نخبگی و تودهای جامعه گسترش میدهند تا تعمیق شکاف ارزشی و هنجاری میان مردم با نظام ایجاد شود.
توجه دشمن به جوانان و نقشه و برنامهریزی آنان در این زمینه را به خوبی میتوان از صحبتهای مقامات آمریکایی دریافت.
به عنوان مثال جانکری در این زمینه اذعان میکند: «گذشت ۱۵ سال میتواند تغییرات زیادی در ایران ایجاد کند... واقعیت این است که این جوانان که ۲۵ درصد آنان بیکار هستند آینده میخواهند. اگر به تهران بروید، من نبودهام ولی دوستان من که رفتهاند، به من گفتهاند که جوانان دنبال گوشیهای هوشمند هستند و میخواهند بخشی از دنیا باشند. من نمیدانم تا ۱۵ سال دیگر چه اتفاقی میافتد جز اینکه میدانم اتفاقات زیادی روی میدهد.»
راهبرد آمریکایی ها در بحث توده جامعه، تخریب باورها و اعتقادات دینی و انقلابی مردم در راستای تخریب سبک زندگی ایرانی اسلامی و ترویج سبک زندگی غربی است و در سطح نخبگان نیز علاوهبر تخریب باورهای فرهنگی، ایجاد اشتباه محاسباتی در ذهن و افکار مسئولین را نیز پیگیری میکنند.
مقام معظم رهبری در این زمینه میفرمایند: «دشمن سعی میکند در زمینه فرهنگی، باورهای جامعه را دگرگون کند؛ و آن باورهایی را که توانسته این جامعه را سرِپا نگه دارد جابهجا کند، خدشه در آنها وارد کند، اختلال و رخنه در آنها بهوجود بیاورد. خرجها میکنند؛ میلیاردها خرج میکنند برای این مقصود؛ این رخنه و نفوذ فرهنگی است.(۲۵ /۰۶/۱۳۹۴)»
امروز میبینیم که تخریب باورها و اعتقادات دینی و انقلابی مردم و تغییر سبک زندگی آنها را با روش دیپلماسی عمومی یا مردمی با محوریت رسانههایی همچون ماهوارهها، اینترنت، شبکههای اجتماعی و فضای مجازی صورت میگیرد. در این سطح، نفوذ دو سطح بهم پیچیده را در کنار هم به پیش میبرند، یکی تخریب باورداشتهای عمومی جامعه و دیگری فرهنگسازی و مدلسازی فرهنگی جایگزین مبتنی بر فرهنگ غیر ارزشی غربی است.
مراقب نفوذ در مراکز آموزشی باشیم
البته از جریان نفوذ در آموزش و پرورش نیز نباید غافل شد که بارها رهبری با بینش دقیق خود نسبت به آن هشدار دادند، چون این جریان بر آن است تا فرهنگ و سبک زندگی غربی را نهادینه سازد و رفته رفته ارزشهای انقلابی را کمرنگ کند.
ناگفته نماند جریان نفوذ همواره حساسیتهای موجود را میشناسد و به یک باره درصدد تغییر برنمیآید، بلکه در فرآیندی تغییرات مطلوب خود را اعمال میکند بیآنکه کسی متوجه تغییر فکری و رفتاری خود شوند.
مثلا تغییرات کتابهای درسی ابتدا به طور اندک صورت میگیرد تا میزان حساسیت برآورد شود و ادامه این تغییرات فاحشتر و در جهت اهداف نهایی دشمن طراحی میگردد؛ عدم حساسیت مردم و مسئولان نظام اسلامی در برابر این تغییرات اندک، خود عامل تشدید عملیات نفوذ فرهنگی و فکری دشمن در نهادهای اساسی جامعه اسلامی است.
به اعتقاد جامعهشناسان، ارزشها، و نظام عقیدتی هر جامعه، پایههای اصلی آن نظام را تشکیل میدهد، دشمن وقتی میخواهد جامعهای را از داشتههایش که همان فراارزشها و نظام عقیدتیاش است، بیگانه کند که فرهنگ آن را تضعیف میکند.
سید راضی نوری نماینده مردم شوش و عضو کمیسیون کشاورزی، آب و منابع طبیعی در مجلس شورای اسلامی در گفتوگو با گزارشگر کیهان میگوید: «مسئله خودکفایی و استقلال یکی از موضوعاتی است که همواره دغدغه معمار کبیر انقلاب اسلامی امام خمینی(ره) و مقام معظم رهبری بوده است و آن را از آرمانهای اصلی انقلاب معرفی کردهاند.»
وی ادامه میدهد: «هر ارگان و سازمانی باید از خودش شروع کند و این اتفاق باید در تمامی حوزهها از جمله سیاسی، اقتصادی، نظامی ،فرهنگی، پزشکی و... بیفتد، البته لازم به ذکر است که ما تجربههای موفق هم در این زمینه بسیار داشتیم، به عنوان مثال ما روزگاری فشنگ و سیم خاردار وارد میکردیم اما امروز در زمینه نظامی و هوایی و دریایی حرفهای بسیاری برای گفتن داریم.»
نوری میافزاید: «در زمینه موشکی نیز به خودکفایی رسیدیم و در زمینه سیاسی نیز کشورمان همواره مستقل از سیاسیتهای دیگران و شیطنتهای استکبار توانسته قلههای مرتفع عزت و افتخار را فتح کند.»
نماینده مردم شوش در مجلس شورای اسلامی تصریح میکند: «در حوزه اقتصادی علیرغم زحمتهایی که کشیده شد هنوز مسیر زیادی را داریم که بپیماییم، دشمن نقطه ضعف ما را اقتصادی دانسته و از این طریق در تلاش است فشار بیاورد، بنابراین باید این نقطه ضعف را بر طرف کنیم.»
وی تاکید میکند: «در زمینه اجتماعی و فرهنگی با توجه به اینکه اعتقادی از آمیزههای فرهنگی و اسلامی را دارا هستیم و دشمن نیز در همین زمینه اعتقادات جوانان را هدف قرار داده با ایجاد زیرساختهایی میتوانیم موفق عمل کنیم و مجموعههای فرهنگی را واکسینه کنیم.»
منابع طبیعی و انسانی
در انتظار مدیریت
منابع طبیعی یکی از اصلیترین حوزههای دارای نقش در اقتصاد مقاومتی به لحاظ امنیت غذایی جامعه، تولید و اشتغال و کارآفرینی با استقلال کشور رابطه دارد.
اقتصاد مقاومتیاشاره به ساختاری نظاممند دارد که در آن تهدیدات به فرصتها بدل شده و زمینه رشد و توسعه اقتصادی و نهایتا عدالت اجتماعی از دل آن به وقوع خواهد پیوست.
تحقق اقتصاد مقاومتی به مثابه یک هدف مورد نظر بوده که نتیجه آن قطع وابستگی و جلوگیری از فشارهای اقتصادی دشمنان خواهد بود.
در اجرای اقتصاد مقاومتی عقلانیت اقتصادی حکم میکند که مشکلات و نارساییها به طور دقیق شناسایی و ردیابی و دلایل آنها بررسی و ارزیابی و پیشبینی شود. اقتصاد مقاومتی در کشاورزی و منابع طبیعی و محیط زیست به منابع تلاش برای حداکثر استفاده از امکانات موجود برای تولید محصولات استراتژیک و اساسی جهت کاهش وابستگی به کشورهای خارجی، افزایش بهره وری و تا حد امکان تولید کالاهای که وابستگی به خارج را هرچه کمتر میکنند.
کارشناسان معتقدند هدف ما امروز چیزی جز مقاومسازی، بحرانزدایی و ترمیم ساختارها و نهادهای فرسوده و ناکارآمد موجود اقتصادی نیست که قطعا باور و مشارکت همگانی و اعمال مدیریتهای عقلایی و مدبرانه، پیش شرط و الزام چنین موضوعی بوده و نسخه شفابخش اقتصاد مقاومتی کاهش وابستگیها و تاکید روی مزیتهای تولید داخل و تلاش برای خود اتکایی است.
شهرام غراوی نماینده مردم مینو دشت و عضو کمیسیون عمران در مجلس شورای اسلامی در گفتوگو با گزارشگر کیهان میگوید: «با توجه به اینکه کشورمان از همه منابعی که در دنیا وجود دارد غنی است اما باید با مدیریت مناسب از همه این ظرفیتها به درستی استفاده شود.»
وی ادامه میدهد: «همه اقشار باید با همدلی و همراهی در مسیر توسعه که مد نظر مقام معظم رهبری است قدم بگذارند و یکی از اساسیترین موضوعاتی که وجود دارد استفاده بهینه از منابع است همچنین مدیریت منابع انسانی موضوع مهمی است که باید به آن اهمیت داده شود.»
عضو کمیسیون عمران در مجلس شورای اسلامی تاکید میکند: «مسئولین نیز باید بیشتر از هر زمان دیگر برنامهریزی کنند و از تخصصها بهره جویند، حتی اگر اعتبارات ما اکنون حداقل باشد میتوان با مدیریت درست بر مشکلات فائق آمد همانطور که نمونه عملیاتی این موضوع را در مباحث دفاعی دیدیم.»
غراوی خاطرنشان میکند: «با مدیریت مرزها و گمرکها و جلوگیری از قاچاق ارز، سوخت و.. و به حداقل رساندن وابستگی به اقتصاد نفتی بستر مناسب برای رشد اقتصادی و عدم اتکا به بیگانگان فراهم خواهد شد.»
تبدیل تهدید به فرصت
با هوشمندی و برنامهریزی
برنامهریزی مستلزم آگاهی از فرصتها و تهدیدهای آتی، و پیشبینی شیوه مواجهه با آنهاست.
برنامهریزی از وظایف بسیار مهم مدیران است و با سایر وظایف آنها نیز ارتباط دارد، در واقع نیاز به برنامهریزی از این مسئله ناشی میشود که همه سازمانها با فعالیت در محیطی پویا، مترصد آنند که منابع محدود خود را برای رفع نیازهای متنوع و رو به افزایش خود صرف کنند.
یکی از مهمترین مسائل پیش رو برای هر سازمان تدوین استراتژی درست میباشد، با بکارگیری استراتژی غلط درسازمان و ندیدن تهدیدها و فرصتهای محیطی و بهکارنبردن صحیح نقاط قوت و ضعف هر سازمان، میتوان ضربههای جبران نشدنی به پیکره سازمان وارد نمود.
استراتژی غلطی که این روزها از سوی برخی طیفها مطرح میشود بحث استفاده از امکانات دشمنان است، امری که هیچ گاه محقق نخواهد شد و فقط وقت و انرژی کشور را به هدر خواهد داد
بر اساس مطالعات مرکز پژوهشهای مجلس شورای اسلامی تنها 35 درصد از مشکلات اقتصادی کشور در سالهای گذشته ناشی از تحریمهای بینالمللی و بالغ از 65 درصد آن ناشی از مشکلات داخلی و ضعف مدیریت است.
مشکلات امروز کشور ناشی از مدیریت ضعیف و بیتوجهی به اقتصاد مقاومتی است.
به عنوان مثال در ماجرای برجام 90 درصد تحلیلها این بود که ترامپ عهدشکنی خواهد کرد، اما وقتی ما میدانیم که عملکرد او چه مشکلاتی ایجاد میکند، چرا یک برنامه یا چند برنامه برای مقابله با آن و مواردی مانند تحریم نفت طراحی نکردیم؟ وقتی ما میدانیم که مشکلات ارزی یا صادرات خواهیم داشت، چرا برای مقابله با آنها برنامهریزی نکردیم؟
همچنین در ماههای اخیر شاهد افزایش نامتعارف قیمتها در حوزههای ارز، مسکن، خودرو، سکه و غیره بودیم که این نابسامانیها ناشی از ضعف مدیریتی داخلی است.
قطعا کلید حل مشکلات کشور در داخل است. ما باید با اتکا به پتانسیلهای داخلی در راستای مرتفع کردن مشکلات اقتصادی گام برداریم چرا که اگر چنین نبود رهبر فرزانه انقلاب هیچ گاه برآن تاکید نمیکردند.