سرویس خارجی-

«رجب طیب اردوغان» روز سه‌شنبه در جلسه حزب حاکم ترکیه سخنرانی کرد. وی وعده داده بود حقیقت عریان درباره قتل جمال خاشقجی را خواهد گفت اما اردوغان تنها روایت‌های رسانه‌های ترکیه و سایر رسانه‌ها را که از منابع ترکیه‌ای تهیه شده بودند را تکرار و حتی از ملک سلمان پادشاه سعودی نیز تمجید کرد. این نوع رفتار اردوغان نشان‌دهنده این است که وی در حال ادامه دادن بازی خود با سعودی‌ها است. در واقع اردوغان به گونه‌ای در مورد خاشقجی سخن گفت که راه مذاکره با عربستان را نبندد. وی به صورت غیرمستقیم اعلام کرد اطلاعات مهمی دارد اما هیچ ‌اشاره‌ای به این اطلاعات نکرد و به نوعی خواست به دربار سعودی این پیام را بفرستد که اگر بخواهیم می‌توانیم خبرهای مهم‌تری در این پرونده افشا کنیم. این سخنرانی واکنش‌های زیادی را به دنبال داشت.
واشنگتن پست در گزارشی نوشت:«اردوغان بعد از چند روز انتظار، همان حرف‌هایی که همه درباره قتل خاشقجی می‌دانستند را تکرار کرد...سخنرانی اردوغان درباره عقب‌نشینی از ماجرای خاشقجی نبود بلکه با هدف فشار بر سعودی‌ها برای امتیاز دادن بیشتر بود. از سوی دیگر مخالفان در ترکیه از سخنرانی اردوغان به شدت انتقاد می‌کنند و آن را سخنرانی شکست‌خورده توصیف می‌کنند.» به گزارش خبرگزاری صدا و سیما این روزنامه آمریکایی در ادامه نوشت: «مخالفان تاکید می‌کنند، سخنرانی اردوغان برای بسیاری ناامید‌کننده بود به خصوص آنکه او اعلام کرده بود حقایق را به طور کامل بر ملا خواهد کرد.»
«المیادین» نیز در گزارشی سخنرانی اردوغان را «بی‌محتوا» توصیف کرد. به گزارش باشگاه خبرنگاران این شبکه تلویزیونی نوشت: «سخنرانی اردوغان، پایین‌تر از حد انتظار و ضعیف بود. رسانه‌های ترکیه‌ای نزدیک به اردوغان و حزب حاکم، اطلاعاتی را منتشر کرده بودند که قتل و تکه تکه کردن خاشقجی را ثابت می‌کند. آنکارا برای طولانی کردن مدت تحقیقات تلاش می‌کند تا از سعودی‌ها امتیاز بگیرد.» طبق این گزارش، «سخنرانی اردوغان ضعیف، بی‌محتوا، پوچ و عاری از هر نوع واقعیت جدی و جدید بود، اردوغان فقط به حرف‌های تکراری اکتفا کرد و می‌توان گفت او با سخنرانی خود، بار دیگر خاشقجی را کشت و تکه تکه کرد...اردوغان به طور علنی بازار خرید و فروش اعضای بدن خاشقجی را به راه انداخته و می‌خواهد از هر یک از تکه‌های بدن او امتیازی بگیرد. سخنرانی او، رسوایی اخلاقی بود و ثابت کرد به دنبال باج‌گیری است و نمی‌خواهد بازار باج‌گیری را به این زودی ببندد. تلاش او برای گرفتن بیشترین میزان امتیاز، ادامه دارد.»
موضع تازه و متناقض ترامپ
از سوی دیگر دونالد ترامپ که بارها نظرات خود در مورد ماجرای خاشقجی را تغییر داده در جدیدترین اظهار‌نظرش در گفت‌وگو با روزنامه وال استریت ژورنال گفت:«محمد بن سلمان، در این مرحله عربستان را به شکل گسترده اداره می‌کند و اگر کسی در قتل خاشقجی دست داشته باشد او خواهد بود.» البته ترامپ تاکید کرد، بارها با محمد بن سلمان تماس داشته و چندین بار و به طرق مختلف از او درباره خبر داشتن وی از نقشه قتل خاشقجی پرسیده و او جواب منفی داده است. رئیس‌جمهور آمریکا درباره اینکه «آیا گفته‌های مقامات سعودی را که می‌گویند از قبل از این حادثه خبر نداشتند،‌ باور می‌کند یا نه؟» گفت:‌«من می‌خواهم آنها را باور کنم واقعا می‌خواهم آنها را باور کنم.» وی از عملیات عربستان برای کشتن جمال خاشقجی، انتقاد کرد و گفت که «ماجرای خاشقجی بدترین سرپوش‌گذاری در تاریخ سرپوش‌گذاری‌ها بود.» ترامپ سخنان اردوغان را هم «خیلی تند» خواند.
سی ان ان نیز در گزارشی اعلام کرد، رئیس‌جمهور آمریکا احساس می‌کند سعودی‌ها در ماجرای خاشقجی به وی خیانت کرده‌اند؛ وی در گفت وگو با بن‌سلمان، او را به‌خاطر تخریب وجهه‌اش مقصر برشمرد. به فاصله کوتاهی پس از سخنان ترامپ، مایک پامپئو، وزیر خارجه آمریکا هم گفت که کشورش مسببان قتل خاشقجی را مجازات خواهد کرد و افزود که ویزای ۲۱ مظنون شناسایی شده این ماجرا لغو می‌شود. انگلیس نیز ویزای مظنونان در این قتل را باطل کرد.
پیشنهاد رشوه ترکیه
از سوی دیگر روزنامه آمریکایی نیویورک تایمز به نقل از یک منبع نزدیک به رئیس‌جمهور ترکیه نوشت: «شاهزاده خالد الفیصل امیر منطقه مکه مکرمه که در قالب هیئت رسمی سلمان بن عبدالعزیز شاه سعودی به ترکیه رفت و با اردوغان دیدار کرد برای بستن پرونده جمال خاشقجی پیشنهاد اعطای یک بسته مشوق را به آنکارا داد.» به نوشته این روزنامه، این بسته حاوی کمک‌های مالی و سرمایه‌گذاری برای کمک به اقتصاد ترکیه و پایان دادن به محاصره قطر بوده است. این روزنامه به نقل از منبع یاد شده که او را هم پیمان نزدیک رئیس‌جمهور ترکیه توصیف کرد، افزود:«‌اردوغان پیشنهاد خالد الفیصل را رد و آن را «رشوه سیاسی» توصیف کرد.»
برکناری بن سلمان
روزنامه ایندیپندنت اما به نقل از ساکنان ریاض نوشت که اعضای خاندان سلطنتی منتظر فرصتی برای به‌زیر کشیدن ولیعهد سعودی هستند. در ابتدای گزارش ایندیپندنت با ‌اشاره به اینکه حتی مردم عربستان هم ادعای بی‌اطلاعی بن‌سلمان از قتل خاشقجی را باور نمی‌کنند، آمده است:«افراد زیادی شامل روزنامه‌نگاران حامی دولت و نزدیکان خاندان سلطنتی به ایندیپندنت گفتند که داستان رژیم را باور نمی‌کنند. همه آنها به خاطر ترس از مجازات در صورت شناسایی شدن توسط رژیم، از طریق پیام‌رسان‌های رمزگذاری شده و ناشناس ارتباط برقرار کردند.» یک مقام که خواست نامش فاش نشود به این رسانه توضیح داد: «برای اولین بار است که آنها (دیگر اعضای خاندان سلطنتی) نمی‌ترسند. آنها منتظر بهترین زمان برای به زیر کشیدن محمد بن سلمان هستند.»
جوخه ببر
خبر دیگر اینکه پایگاه اینترنتی «میدل ایست آی» به نقل از یک منبع آگاه سعودی فاش کرد عربستان با استفاده از «جوخه مرگ» مخالفان این رژیم را ترور می‌کند. میدل ایست آی نوشته:«‌جمال خاشقجی قربانی این جوخه مرگ شد؛ اما او نخستین قربانی نبود. «جوخه ببر» یا «فرقات النمر» میان دستگاه‌های اطلاعاتی آمریکا مشهور است. این گروه بیش از یک سال پیش تاسیس شد و از 50 نفر از بهترین مأموران اطلاعاتی و نظامی با مهارت در عربستان تشکیل شده است.» طبق این گزارش، اعضای این گروه از شاخه‌های مختلف دستگاه‌های امنیتی سعودی تشکیل شده‌اند و در حوزه‌های مختلف تخصص دارند. اعضای آن به محمد بن سلمان بسیار وفادار هستند. مأموریت جوخه مرگ این است که به صورت پنهانی مخالفان رژیم آل‌سعود را در داخل و خارج از این کشور ترور کند به گونه‌ای که توجه رسانه‌ها، جامعه بین‌المللی و سیاستمداران به این مسئله جلب نشود.
دیدار اجباری فرزند خاشقجی با ملک سلمان
اما در حالی که فشارهای جامعه جهانی بر عربستان به خاطر قتل خاشقجی در حال افزایش است ملک سلمان و بن سلمان با صلاح بن جمال فرزند و «سهل بن احمد» برادر جمال خاشقجی دیدار کردند. این دیدار با حاشیه‌هایی همراه بود. محافظ شخصی شاهزاده«محمد بن سلمان» ولیعهد سعودی در این دیدار در حالی دیده می‌شود که دست روی سلاح خود گذاشته و بند آن را به منظور استفاده آزاد کرده است. همچنین لباس‌های «صلاح خاشقجی» در این دیدار به نظر بسیار بد و چروک دیده می‌شود و این دقیقا برخلاف عادت‌ها و ‌‌سنت‌های ساکنان کشورهای حاشیه خلیج‌فارس در زمان دیدار با مسئولان و شاهزاده‌هاست. برخی از فعالان این را این گونه تفسیر کرده‌اند که یا صلاح به زور مجبور به دیدار شده یا اینکه این کار را در اعتراض به قتل پدرش انجام داده است.