کارشکنی برخی دلالان و صرافان در برابر ریزش دلار
در حالی که سیر نزولی قیمت ارز در بازار چند روزی است شکل گرفته، اما برخی دلال‌ها و تعدادی از صرافی‌ها در مسیر کاهش بیشتر قیمت‌ها کارشکنی می‌کنند.
گروه اقتصادی-
بر این اساس وقتی از سه روز پیش روند ریزش قیمت‌ها در بازار آغاز شد، برخی جریانات سودجوی داخلی و خارجی در بازار این زمزمه را به راه انداختند که روند کاهش قیمت‌ها موقتی است تا به زعم خود مانع از سقوط بیشتر قیمت ارز شوند.
در همین رابطه خبرگزاری تسنیم گزارش داد در حالی که پیش‌بینی‌ها حکایت از ادامه‌دار بودن مسیر کاهشی قیمت ارز است، اما تعدادی از افراد که خود را متضرر این بازار می‌دانند سعی دارند با کارشکنی مانع کاهش بیشتر قیمت‌ها در بازار ارز شوند.
نمونه بارز این موضوع، تعدادی از صراف‌ها هستند که باز هم در بزنگاه دست از کار کشیده و نظاره‌گر بازار ارز شده‌اند. تجربه نشان داده که هر زمان بازار ارز متلاطم شود صراف‌ها دست از کار کشیده و خرید و فروش ارز نمی‌کنند.
این اتفاق باز هم تکرار شد و تعداد زیادی از صرافی‌های خیابان فردوسی به‌حالت نیمه‌تعطیل درآمده و خرید و فروش را کنار گذاشته و نظاره‌گر بازار شده‌اند. هرچند که با برخی شیطنت‌ها تلاش می‌کنند که بازار را گیج کنند.
ماهیگیری از آب گل‌آلود
مشاهدات میدانی از بازار ارز طی روز گذشته حکایت از آن داشت که برخی از صرافی‌ها که طاقت ارزانی بیشتر از این را نداشتند، درحالی که روی درب مغازه‌شان نوشته بودند «خرید و فروش ارز نداریم و مغازه تعطیل است» تابلوی صرافی خود را روشن کرده و قیمت خرید و فروش دلار را بالای 13 هزار تومان اعلام کردند.
به این ترتیب این گروه که در نرخ‌های بالا ارز می‌فروختند، اکنون با نخریدن ارز در دست مردم هم به گرانی دامن می‌زنند.
در این بین حتی صرافان به توجیه عملکرد خود نیز می‌پردازند. مثلا دبیرکل کانون صرافان ایران درباره علت خرید نکردن صرافان از فروشندگان ارز این توجیه را مطرح کرد: «از آنجا که هیچ دستورالعملی برای فروش ارز خریداری شده نداریم خریدی صورت نمی‌گیرد»!
علاوه بر صراف‌ها که خیلی از کاهش قیمت ارز دلخوش نیستند، دلال‌ها یا همان کاسب‌های سرپایی بازار هم مدام تلاش دارند بازار را متشنج کنند. به طور مثال برخی دلال‌ها به مردم توصیه می‌کنند تا ارزشان را به قیمت پایین نفروشند.
در همین رابطه یک خبرنگار در صفحه توئیتر خود نوشت: «از بازار فردوسی خبر می‌رسد که خود دلال‌ها به مردم می‌گویند دلارهایتان را در قیمت پایین نفروشید چون قیمت‌ها افزایش خواهد یافت... اگر دلال هستی الان بخر و بعدا با قیمت بالاتر بفروش، از چه چیزی می‌ترسی که می‌گویی نفروش چون قیمت‌ها بالا میره»!
وظیفه مهم نهادهای امنیتی و قضایی
به هر حال به نظر می‌رسد کارشکنی دلالان و برخی صرافان در قبال سقوط قیمت دلار نباید بی‌پاسخ بماند و دستگاه‌های مسئول از جمله نیروهای نظارتی، امنیتی و قوه قضائیه باید مانع از صحنه‌گردانی جریان‌های مختلف اعم از دلالان و صرافان شوند.
تعلل در این زمینه باعث می‌شود دلالان داخلی که با سقوط قیمت‌ها منافع خود را در خطر می‌بینند، هم جهت با عوامل برخی کشورهای بیگانه، برای بازگشت دوباره التهابات و قیمت‌های نجومی ارز تلاش کنند.
در این رابطه، یک کارشناس اقتصادی در توئیتر خود به نقش مردم به مقابله با این وضعیت هم اشاره می‌کند و می‌نویسد: «می‌پرسند دلار می‌آید پایین یا می‌رود بالا؟ پاسخ: دولت نشان داد می‌خواهد و می‌تواند دلار را بیاورد پایین. طبعا عوامل سعودی با شایعه‌سازی وخرید ارز، همه‌جانبه تلاش می‌کنند ورق برگردد. بعد از این به مردم بستگی دارد با کدام طرف همراه شوند: با دولت ایران که می‌خواهد نرخ ارز رامهار کند یا با سعودی».
روند کاهشی ادامه می‌یابد
با این وجود، در حالی که دلالان داخلی و هدایت‌کنندگان خارجی در مسیر کاهش نرخ ارز مانع‌تراشی می‌کنند تا سقوط بیش از این ادامه نیابد، اما هم کارشناسان و هم مسئولان دولتی از کاهش بیشتر قیمت‌ها می‌گویند.
معاون اول رئیس‌جمهور دیروز به مجلس رفت و در یک جلسه غیرعلنی به نمایندگان گزارش داد. به گفته شهباز حسن‌پور بیگلری، عضو کمیسیون بودجه، اسحاق جهانگیری در این جلسه اظهار کرده که «بازار ارز در حال مدیریت است و روند کاهش نرخ ارز ادامه دارد».
رئیس‌دفتر رئیس‌جمهور نیز دیروز در حاشیه جلسه هیئت دولت با اشاره به قیمت ارز در سامانه نیما گفت: «ما معتقدیم قیمت ارز در سامانه نیما از هفت هزار و 500 تومان هم کمتر است.»
در همین رابطه امراله امینی، اقتصاددان عضو هیئت علمی دانشگاه علامه طباطبایی نیز با اشاره به روند کاهشی قیمت دلار به فارس می‌گوید: با توجه به درآمدهای جامعه قیمت ارز مناسب در بازار حدود 4 تا 5 هزار تومان باشد و قیمت‌های بیش از آن قطعا به مردم و حتی دولت فشار وارد می‌کند. هرچند که برخی از عناصر حاضر در دولت و یا اتاق بازرگانی منافع‌شان در بالا بودن نرخ ارز است و انتظار ندارند که بانک مرکزی نرخ ارز را کنترل کرده و اقدام به عرضه ارز در بازار کند.
علاوه بر این مجیدرضا حریری، نایب رئیس اتاق بازرگانی مشترک ایران و چین به ایسنا گفته است: « قیمت واقعی دلار برحسب منطق اقتصادی حدود چهار هزار تومان است و باید خیلی بیشتر از این‌ها از ارزشش کاسته شود که پیش‌بینی می‌شود کاهش بیشتر را تا پایان فصل پاییز داشته باشیم».
دولت مسئول است
البته حریری نوسانات اخیر را متوجه دولت دانسته و تصریح کرده که «هیچ‌کس جز دولت در تعیین نرخ ارز تأثیر اساسی ندارد...زمانی که ۹۰ درصد منابع ارزی ایران، مستقیم یا غیرمستقیم دست دولت است و انحصار ۹۰ درصدی دارد، کسی نمی‌تواند برای بلندمدت برای آن بازار نرخ تعیین کند و اگر هر اتفاقی بیفتد، افتخارش و انتقادش برای دولت است.»
رئیس کل اسبق بانک مرکزی هم در یک برنامه رادیویی با اشاره به نقش پررنگ دولت در اتفاقات ارزی ماه‌های گذشته تأکید می‌کند: این بانک قدرت آن را دارد که به عنوان ضربه‌گیر در مقابل نوسانات ناشی از تنش‌های سیاسی و اقدامات احتکاری عمل کند ولی در این چند ماه این کار انجام نمی‌شد که ممکن است این موضوع به شکل دستوری به بانک مرکزی تحمیل شده باشد.
به اعتقاد طهماسب مظاهری «بانک مرکزی با حضور در بازار می تواند جلوی نوسانات شدید ارزی را که ممکن است به دلیل تقاضاهای خارج از فعالیت های اقتصادی صورت گرفته است را بگیرد. وقتی دولت در 21 فروردین، ارز بازار آزاد را قاچاق و غیرقانونی اعلام کرد و در تصمیم بعدی به عنوان بازار ثانویه آرامش نسبی به بازار ارز داد اما مجددا دولت این بازار ثانویه را رها کرد و در معرض تقاضاهای غیر قابل کنترل بازار قرار داد و نتیجه این شد که یک شبه قیمت ارز هزار تومان گرانتر می‌شد».
اقدام مبهم بانک مرکزی
اما در شرایطی که برخی دلالان ارز مردم را نمی‌خرند یا در این رابطه مانع‌تراشی می‌کنند، بانک‌ها برای خرید ارز مردم ورود کرده‌اند که این اقدام بانک‌ها علیرغم مزایا، نگرانی‌هایی نیز ایجاد کرده است.
به گزارش ایسنا، بانک مرکزی روز گذشته یادآور شد که بانک‌ها آماده خرید ارز از مردم هستند. در همین رابطه، بررسی میدانی از شعب ارزی بانک‌ها از این حکایت داشت که آن‌ها دلار را 9 هزار و 500 و یورو را ۱۱ هزار و ۵۰۰ تومان از مردم می‌خرند. البته این نرخ‌ها ثابت نیست و ممکن است در طول روز متغیر باشد.
هر چند این اقدام بانک‌ها می‌تواند نگرانی برخی مردم برای فروش ارزشان را مرتفع کند، اما از سوی دیگر با تعیین نرخ 9 هزار و 500 تومان عملا این پیام به بازار منتقل می‌شود که قرار نیست نرخ ارز از این مرز پایین‌تر بیاید. این شائبه با انتشار اطلاعیه کانون صرافان ایران تقویت شده است.
بر اساس اطلاعیه شماره 271 این کانون، به همه صرافی‌های مجاز اعلام شده «صرافی‌های مجاز عضو این کانون موظف هستند خرید و فروش نرخ دلار خود را بر روی 10 هزار تومان روی تابلوها ثبت کنند به طوری که در همین کانال خریداری و به فروش برسانند.»
به این ترتیب با این دو اتفاق در بانک‌ها و صرافی‌ها، عملا بعید است نرخ ارز از حدود 10 هزار تومان کمتر شود و قیمت‌های 10 تا 13 هزار تومانی بازار در روزهای اخیر موید این موضوع است.
تصمیم جدید مجلس
دیروز همچنین نمایندگان مجلس هم قانونی را تصویب کردند که هر چند آثار مثبتی خواهد داشت، اما به گفته برخی فعالان بازار، می‌تواند اثرات منفی بر روند کاهشی قیمت ارز داشته باشد.
بر این اساس مجلس دیروز عرضه و فروش ارز خارج از واحدهای مجاز تعیین شده توسط دولت به وسیله اشخاص و واحدهای صنفی را ممنوع کرد.
اما فعالان بازار می‌گویند مصوبه مجلس برای ممنوعیت خرید و فروش ارز خارج از صرافی‌ها، بازار قیمت‌ها را بهم ریخت و مانع از ادامه ریزش قیمت‌ها در بازار شد.
به گفته این افراد، دیروز خبر دادگاه لاهه مبنی بر محکومیت تحریم‌های آمریکا علیه ایران، می‌توانست دلار را خیلی ارزان‌تر از روزهای قبل کند، ولی مصوبه مجلس برای قاچاق اعلام شدن بازار آزاد، بار دیگر دلار را صعودی کرد.
دریافت سپرده ارزی
همچنین بر اساس اعلام بانک مرکزی، با تضمین این بانک، جذب سپرده‌های ارزی توسط بانک‌ها روند روبه رشدی را طی می‌کند و با همکاری بانک‌ها، شعب شهرهای مختلف برای جذب سپرده‌های ارزی مردم فعال شده است.
بنا بر بخشنامه بانک مرکزی، بانک‌ها سود سپرده را ماهانه و به صورت اسکناس ارز پرداخت می‌کنند.
همچنین در صورت انصراف سپرده‌گذار پیش از سررسید، بانک ها موظفند بلافاصله نسبت به استرداد وجوه سپرده‌گذاری شده اقدام کنند؛ در این طرح برای سپرده‌های یورویی سالانه سه درصد، دلاری چهار درصد و درهمی دو درصد سود پرداخت می‌شود و بانک مرکزی اصل و سود این سپرده‌ها را تضمین کرده است.