گروه اقتصادی-

دیروز یکی از تلخ‌ترین و البته شگفت آور‌ترین روز در تاریخ ارزی کشور بود؛ چنانچه فقط طی چند ساعت، نرخ ارز نزدیک به دو هزار تومان گران شد و از 18 هزار تومان هم عبور کرد!
هرچند در این دولت، خصوصا طی یک‌سال اخیر کاهش ارزش پول ملی به اتفاقی معمولی تبدیل شده و در همین بازه نسبتا کوتاه، ارزش پول ایران حدود 375 درصد سقوط کرده! اما اینکه تنها در یک روز پول ملی حدود 10 درصد کاهش پیدا کند، اگر نگوییم بی‌سابقه، حتما کم سابقه بوده است.
با توجه به شرایط جدیدی که به وجود آمده، مشخص می‌شود مدیریت بازار ارز در اختیار آن طرف آب و فضای مجازی قرار گرفته است.
متاسفانه در حال حاضر فضای مجازی نقش مهمی در زمینه تعیین نرخ ارز ایفا کرده و به نوعی نرخ ارز در همین فضا مشخص می‌شود، چراکه وقتی نصف شبِ (زمانی که هیچ بازاری فعال نیست) اعلام می‌شود نرخ دلار به 18 هزار تومان رسیده؛ بر چه مبنایی روز بعد همین رقم به عنوان نرخ بازار شنیده می‌شود؟
نکته‌ای که در این میان وجود دارد این است که چرا دولت این فضا را کنترل و مدیریت نمی‌کند؟ وقتی فضای مجازی (حداقل در زمینه نرخ ارز) جولانگاه افرادی شده که احتمالا به دلیل وابستگی به خارج، نرخ‌ها را بالا می‌برند، آیا نباید با آنها برخورد شود؟ آیا نباید وزارت ارتباطات به طور قاطع اقدام به بستن فضای مجازی مخرب و ملتهب‌کننده بازار ارز نماید؟
روز گذشته هم طی گزارشی تاکید کردیم که در 60 روز اخیر که همتی به عنوان رئیس‌کل بانک مرکزی انتخاب شده، ارزش پول ملی 60 درصد کاهش یافته اما انگار این کاهش‌ها پایان راه سقوط پول ملی نیست، در گزارش قبلی خود تاکید کردیم که همتی سهم بازار صرافی‌ها از کل بازار ارز را سه درصد عنوان کرده و لذا دخالت در آن را برنامه خود ندانسته است.
این در حالی است که سطح عمومی قیمت‌ها خود را با این نرخ هماهنگ کرده و حتی فارغ از این موضوع، بانک مرکزی به عنوان متولی سیاست‌های پولی نمی‌تواند به بهانه سه درصدی بودن بازار آزاد ارز، از دخالت و بازگرداندن آرامش به این بازار طفره برود.
بانک مرکزی از ابزارهای کنترلی نرخ ارز
 استفاده نمی‌کند
محمدرضا پور ابراهیمی، رئیس‌کمیسیون اقتصادی مجلس شورای اسلامی در گفت‌وگو با خبرنگار کیهان، با‌اشاره به اینکه نرخ‌های کنونی تناسبی با نرخ‌های دیگر ارز ندارد، اظهار داشت: بانک مرکزی از ابزار‌های خودش برای کنترل بازار ارز استفاده نمی‌کند.
وی افزود: بخش زیادی از ظرفیت‌های بانک مرکزی برای کنترل بازار ارز غیر فعال است، از سوی دیگر ورود ارز صادرات غیر نفتی به کشور به دلیل ضعف بانک مرکزی، انجام نشده و دولت در این زمینه نظارت بسیار ضعیفی داشته است.
به گفته رئیس‌کمیسیون اقتصادی مجلس، متاسفانه ارز برخی دستگاه‌ها مانند پتروشیمی‌ها و فولادی‌ها کاملا برنگشته و این دستگاه‌ها به امان خدا رها شده‌اند، کسی هم پیگیری نمی‌کند. از سوی دیگر عوامل روانی و دشمن هم بر نرخ کنونی ارز اثر گذار هستند.
پور ابراهیمی با بیان اینکه اعداد موجود به عنوان نرخ بازار، کاملا غیر کارشناسی است، ادامه داد: عدم مدیریت صحیح بانک مرکزی باعث شده دلالان در بازار ارز جولان بدهند. همچنین، پویا منتظر، کارشناس اقتصادی در گفت‌وگو با کیهان بیان کرد: آقایان می‌گویند بازار دارد کار خودش را می‌کند، اما این بازار چیست؟ اطرافیان رئیس‌جمهور می‌گویند بازار خودش نرخ‌ها را پیدا می‌کند، اما چه نرخی؟ کدام بازار؟
وی افزود: همه نهاد‌هایی که به بازار مفهوم می‌دهند کارکرد خود را از دست داده اند، حتی بانک مرکزی، دولت و... نیز کارکرد خود را از دست داده‌اند.
این کارشناس اقتصادی با بیان اینکه نرخ کنونی دلار حد یقفی ندارد، گفت: من از دلار 40 هزار تومانی هم تعجب نمی‌کنم!
منتظر درخصوص گفته رئیس‌بانک مرکزی مبنی بر اینکه نرخ بازار آزاد فقط سه درصد کل بازار را تشکیل می‌دهد، بیان کرد: باید دید مردم کدام نرخ را مبنای قیمت دلار می‌دانند، جلوی انتظارات مردم را که نمی‌شود گرفت. قیمت‌های بازار هم در حال حاضر براساس سامانه ایشان تعیین می‌شود. این دوستان در کجا زندگی می‌کنند؟ ظاهرا در سوئیس هستند!
بازار ارز رها شده است
در همین رابطه محسن مهدیان، کارشناس اقتصادی طی نوشته خود در خبرگزاری فارس، به همین موضوع‌اشاره کرد: بازار ارز رها شده است و هر روز آتش دلار زبانه می‌کشد و پول ملی ذلیل‌تر می‌شود. لیبرال‌ترین دولت‌های غربی هم در شرایط جنگی، حضورشان در بازار چندین برابر و دولت ناظر به دولت تصدی‌گر و هادی تبدیل می‌شود. نمونه‌اش بحران وال‌استریت.
وی ادامه داد: ماهیت تکنوکرات‌ها را باید در بزنگاه‌های سخت و کوچه‌های بن‌بست سیاسی شناخت. این جریان در مواجهه با مشکلات و چالش‌ها، سراسر وجودشان را ترس می‌گیرد و شوک‌زده و بهت‌آلود منتظر شکست می‌شوند. این جریان چون بی‌اعتنا به سنت‌های قهری و قطعی الهی است و همه شناختش را از ساز وکار تکنیک و عقل خودبنیاد بشری می‌گیرد، در شرایط سخت گرفتار «کُپ مدیریتی» می‌شود. به این کپ مدیریتی، خستگی و کهولت انباشته از قبل را هم اضافه
 کنید.به هر حال، مردم از متولیان بازار ارز خصوصا بانک مرکزی انتظار دارند اقدام عاجلی برای کنترل این بازار صورت دهند، مثلا پیشنهاد می‌شود هر واردکننده‌ای ارز چهار هزار و 200 تومانی دریافت می‌کند، بلافاصله مشخصاتش در سایت بانک مرکزی درج شود و همگان بدانند چه فردی با چه مشخصاتی برای کدام کالا ارز دولتی دریافت کرده است؛ زیرا شنیده شده برخی افراد ارز چهار هزار و 200 تومانی گرفته ولی نه تنها هیچ کالایی واردکشور نکرده‌اند بلکه همان دلارهای دولتی را در بازار به نرخ بالاتری
 فروخته‌اند.