نکته حقوقی
قانون درباره «سردواندن ارباب رجوع» چه میگوید؟
آیا سردواندن و انجام ندادن کار مردم در ادارات خلاف است یا خیر؟
به گزارش میزان، قوانین کارآمد و مهمی در راستای تکریم ارباب رجوع و جلوگیری از ایجاد اطاله در مسیر انجام امورات اداری وی وضع شده است.
در ماده ۲۵ قانون مدیریت خدمات کشوری، مصوب سال ۱۳۸۶ عنوان شده است که مدیران و کارمندان دستگاههای اجرایی، خدمتگزاران مردم هستند و باید با رعایت موازین اخلاق اسلامی و اداری و طبق سوگندی که در بدو ورود ادا کرده و منشور اخلاقی و اداری که امضا میکنند، وظایف خود را به نحو احسن در راه خدمت به مردم و با درنظرگرفتن حقوق و خواستههای قانونی آنها انجام دهند.
در بین مصوبههای شورای عالی اداری، چندین مصوبه وجود دارد که در خصوص رعایت حرمت و تکریم ارباب رجوع است. به عنوان مثال، مصوبهای به عنوان طرح تکریم مردم و جلب رضایت اربابرجوع در نظام اداری، مصوب سال ۱۳۸۱ وجود دارد که توسط این شورا تصویب شده است.
دستورالعمل نحوه تشویق و تنبیه کارکنان، موضوع مواد ۸ و ۱۲ طرح تکریم مردم و جلب رضایت ارباب رجوع در نظام اداری، مصوب سال ۱۳۸۲ و نهایتا مصوبه شورای عالی اداری با عنوان بحث حقوق شهروندی در نظام اداری مصوبه سال ۱۳۹۵ نیز از دیگر موارد قانونی تکریم ارباب رجوع میباشد.
در ماده ۳ فصل سوم مصوبه اخیر شورای عالی اداری به نام حقوق شهروندی در نظام اداری، با عنوان حق برخورداری از کرامت انسانی و رفتار محترمانه و اسلامی، دستگاه اجرایی موظف شده است که در تمامی فعالیتهای اطلاعرسانی، دعوتنامهها، آگهیها، ابلاغها و هشدارها، از ادبیات محترمانه و غیرتحکمآمیز استفاده کند و همچنین مکلف است محیط ارائه خدمت، امکانات و تسهیلات مناسب و شرایط حاکی از احترام به مراجعان را فراهم کند و در مکانهای ورودی و خروجی دستگاههای اجرایی، رعایت حرمت مراجعان رعایت شود.
مهمترین ضمانت اجرایی که در قوانین ما در مورد رعایت حرمت شهروندان در نظر گرفته شده است، در قانون رسیدگی به تخلفات اداری مورد اشاره قرار گرفته است و البته در قانون مجازات اسلامی. قانون رسیدگی به تخلفات اداری، در ماده ۸ خود تخلفات اداری را احصا کرده است.
در چند مورد از بندهای این ماده قانونی تخلفاتی ذکر شده است که میتواند مصداق رعایت حرمت ارباب رجوع باشد. به عنوان مثال، بند یک ماده ۸ قانون رسیدگی به تخلفات اداری میگوید: اعمال و رفتار خلاف شئون شغلی یا اداری، ایجاد نارضایتی در ارباب رجوع یا انجام ندادن یا تأخیر در انجام امور قانونی آنها بدون دلیل، ایراد تهمت و افترا و هتک حیثیت، که این موارد را جزو تخلفات به شمار آورده است. پس هرگاه کارمند دولت وظایف محوله خود را در ارتباط با ارباب رجوع انجام نداده و یا تعمدا در انجام این وظایف تعلل یا تاخیر نماید و هیچگونه دلیل و یا توجیه قانونی نیز نداشته باشد عمل وی مصداق تخلف فوق است.
مجازاتهای اداری نیز به ترتیب عبارتند از:
الف- اخطار کتبی بدون درج در پرونده استخدامی.
ب- توبیخ کتبی با درج در پروند استخدامی.
ج- کسرحقوق و فوقالعاده شغل یا عناوین مشابه حداکثر تا یک سوم از یک ماه تا یک سال.
د- انفصال موقت از یک ماه تا یک سال.
ه- تغییر محل جغرافیایی خدمت به مدت یک تا پنج سال.
و- تنزل مقام و یا محرومیت از انتصاب به پستهای حساس و مدیریتی در دستگاههای دولتی و دستگاههای مشمول این قانون.
ز-تنزل یک یا دو گروه و یا تعویق در اعطای یک یا دو گروه به مدت یک یا دو سال.
ح- بازخرید خدمت در صورت داشتن کمتر از ۲۰ سال سابقه خدمت دولتی در مورد مستخدمین زن و کمتر از ۲۵ سال سابقه خدمت دولتی در مورد مستخدمین مرد یا پرداخت ۳۰ تا ۴۵ روز حقوق مبنای مربوط در قبال هر سال خدمت به تشخیص هیئت صادرکننده رأی.
ط- بازنشستگی در صورت داشتن بیش از 20 سال سابقه خدمت دولتی برای مستخدمین زن و بیش از ۲۵ سال سابقه خدمت دولتی برای مستخدمین مرد بر اساس سنوات خدمت دولتی با تقلیل یک یا دو گروه.
ی- اخراج از دستگاه متبوع.
ک- انفصال دائم از خدمات دولتی و دستگاههای مشمول این قانون.