به بهانه درگذشت صداپیشههای قدیمی
صداهای ماندگاری که هنوز جایگزین پیدا نکرده اند
رسول شمالی ورزنده
صداهای ماندگار دوبله ایران، با نقش پذیری در کالبد فیلمها وایجاد حس و حال تازه بامردم زندگی میکنند. هنر دوبله در ایران و در فیلمهای سینمایی خارجی و سریالها و فیلمهای سینمایی ایرانی، با دقت و ظرافت بسیاربالا و به گونهای هنرمندانه انجام شده که خود کاراکترها و شخصیتهای بازیگر در آن نقشها متاثر از آن دوبله شده و به نوعی تماشاگران ایرانی و فارسی زبانان با همان صدای مانوس گرفته و آشنا همواره به هنرپیشه مورد علاقه خود خو گرفتهاند و درواقع یک نوع وابستگی احساسی و صمیمی بین بیننده فیلم و کاراکتر شکل گرفت.
بدون اغراق باید گفت که هنر دوبله در ایران در مقایسه با دیگر کشورهای جهان در جایگاه ممتازی قراردارد و به نوعی بهترین درجهان است؛ گویندگی عالی، ترجمه خوب، وبالاخره شناخت موقعیت کلی فیلم از جمله دلایلی است که هنر دوبلاژ ایران را به اوج رسانیده است.
با وجود اینکه برخی صداپیشه گان نامدار در این عرصه از دست رفته و متاسفانه برخی از این عزیزان به علت کهولت سن و یا بیماری فوت کردهاند اما جایگاه دوبله فیلمهای خارجی و ایرانی و همچنین برخی از سریالها هم اکنون در واحد دوبلاژ صداوسیما و همچنین استودیوهای بیرون که صداگذاری میشود، با همان صلابت و ذوق هنری ایرانی تقدیم علاقمندان به هنر میشود.
به هرحال برخی از بزرگان دوبله چون احمد رسول زاده، مرتضی احمدی، محمد عبادی، منوچهرنوذری، عزت الله مقبلی، مهدی آژیر، ژاله کاظمی، ایرج ناظریان، ولیالله مومنی، منصور والا مقام، بهرام زند، مرتضی حنانه، نصرت الله محتشم حالا درمیان ما نیستند اما مردم ما با صداهای خاطرهانگیز آنها درفیلمهای سینمایی و سریالهای تلویزیونی زندگی کردند و لحظه لحظه دوران جوانی و میان سالی خود، با آنها و در کنار شان بودند.
امروز هم عزیزانی را در هنر دوبله ایران داریم که سرمایهای برای فرهنگ و هنر این سرزمین هستند و در دوبلاژ خودنمایی میکنند و اینان هم با خاطرهسازی دربین مردم ما درقلبهای تک تک هنردوستان جای گرفتهاند.
پیشکسوتانی چون ناصرطهماسب، جلال مقامی، چنگیز جلیلوند، منوچهراسماعیلی، ناصر ممدوح، بهروز رضوی، بهمن هاشمی، داود نماینده و... در این عرصه فعال هستند و هنوزهم صداهای ماندگار این هنرمندان در میان قشرهای مختلف مردم از جایگاه ممتازی برخوردار است. اینها سرمایههای بزرگ هنری در دوبله ایران هستند که بایستی از این سرمایهها نگهداری کرد.
اگرچه امروز جوانان و هنرمندان جدیدی پا به عرصه دوبلاژ و کار دوبله گذاشتهاند اما صداهای ماندگار درواقع تک صداهایی هستند که مانند یک اسطوره در میان مردم جایگاه خود را پیدا کرده و به عنوان یک صدای ویژه و خاطرهانگیز برای مردم شیرین و دلچسب شدهاند.
به هرحال هنر دوبله درکشورمان و در میان جوانان با ذوق و هنرمند از استقبال بسیار بالایی برخوردار بوده و هم اکنون ایران ما هنرمندان مستعد فراوانی درزمینه دوبله دارد که بایستی پرورش بیابند و آنگاه در خدمت دوبلاژ قرارگیرند.
اگرچه کار دوبله بسیار سخت است و به استعدادهای فوقالعاده و باذوق این رشته نیاز دارد، اما به نظر میآید که در بین استعدادهای خوبی که در دوبلاژ کشورمان حضور دارند هنوزهم بشود صداهای ماندگاری را کشف کرد.؛هرچند اندک و بسیار کم اما وجود همین تعداد هنرمند دوبله در ایران خود میتواند سرمایه و پشتوانهای برای آینده دوبله درکشورمان باشد.
عبارت معروف «تنها صداست که میماند» واقعیتی در هنر دوبلاژ کشورمان است که بایستی مسئولان و دستاندرکاران این رشته هنری به آن توجه خاص داشته باشند؛ شاید به نوعی حمایت جدی و دلسوزانه میخواهد.
نهادها و ارگانهایی همچون سازمان صداوسیما که به هرحال قدیمیترین واحد دوبلاژ را در اختیار دارد و از همانجا نسلهای برتر صدا به جامعه هنری معرفی شدند و همچمین مردم هم ابتدا از سریالهای تلویزیونی با صداهای ماندگار خاطره بازی کردند و به نوعی از طریق دوبلههای تلویزیونی با کاراکترهای دوست داشتنی خود آشنا شدند، بایستی برای توسعه و رشد دوبلاژ تلاش شود و با بهرهگیری از توان و دانش پیشکسوتان دوبله، پدیدههای جدیدی را پرورش داده و به عرصه هنر دوبله معرفی کرد.
امیدواریم قدر و ارزش پیشکسوتان و هنرمندان قدیمی عرصه دوبله که حالا جزو شاخصترین هنرمندان دوبلاژایران هستند را بدانیم و از آنها حمایت کنیم وجود تک تک آنها درحال حاضر در عرصه صداپیشگی میتواند یک دلگرمی و انگیزه برای جوانان هنرمند این عرصه باشد.
ازآنجائیکه هنردوبله درایران یکی از حرفهای و زیباترین دوبلهها درجهان است میطلبد که مسئولان گامهای مثبت و موثری را در مسیر حفظ اعتلای این هنر بردارند و بهترین راه، حمایت و پشتیبانی از دوبلورهاست، هنرمندانی که از نظر مالی و درآمد، از قشرهای محروم جامعه هنری کشور هستند.امیدواریم که نهادهای قانونی و متولی این امر مثل سازمان صداوسیما و همچنین وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی بطور جدی و عملی وارد این امر مهم شوند.