توضیحات مرکز آمار درباره یک گزارش
در پی درج گزارشی با عنوان «مرکز آمار: تورم همچنان زیر 10 درصد است» در تاریخ 97/6/2 مرکز آمار توضیحاتی ارسال کرده که در آن آمده است:
در گزارش مرکز آمار ایران سه نوع نرخ تورم اعلام شده است که هر کدام کاربردها و تفسیرهای مخصوص به خود را دارد. نرخ تورم سالانه که در گزارش مرداد ماه 9/7 درصد اعلام شده که سرعت افزایش قیمتها در 12 ماه اخیر نسبت به 12 ماه قبل از آن میباشد. پس در محاسبه این نرخ تورم اطلاعات قیمتی 24 ماه اخیر وجود دارد که باعث میشود تغییرات آنی و کوتاه مدت قیمت را با شتاب کمتری نشان دهد. انعکاس کامل افزایش قیمتها در ماههای اخیر، در نرخ تورم سالانه به مدت زمان بیشتری نیاز دارد.
اما این ویژگی پایدار بودن نرخ تورم سالانه دلیل بر این نیست که تغییرات قیمتی کوتاه مدت در گزارش مرکز آمار ایران منعکس نمیشود. برای توضیح تغییرات کوتاه مدت باید از نرخهای تورم ماهانه و نقطهای استفاده نمود. نرخ تورم ماهانه، درصد تغییرات قیمت ماه جاری نسبت به ماه قبل میباشد که این اطلاع برای مرداد ماه سال 1397، عدد 5/2 درصد است و مقایسه آن با نرخ تورم ماهانه در مرداد سال 1396 که تنها 0/4 درصد است، مبین آن است سرعت افزایش متوسط سطح عمومی قیمتها در این ماه شدت گرفته است. تکرار این نرخ تورم ماهانه، برای ماههای باقیمانده سال 1397 منجر به نرخ تورم سالانه بالایی خواهد شد.
نرخ تورم دیگری که واکنش سریعتری به تغییرات قیمت دارد، نرخ تورم نقطهای است. این نرخ تورم تغییرات قیمت کالاها و خدمات در ماه جاری نسبت به ماه مشابه سال قبل است. این نرخ تورم از 13/8 درصد در تیرماه سال جاری به رقم 19/3 درصد در مرداد ماه سال جاری رسیده است. نکته قابل توجه، افزایش مکرر این نرخ از ماههای ابتدای سال جاری میباشد. بهگونهای که از 7 درصد در فروردین به رقم 19/3 درصد در مرداد ماه رسیده و بیش از 2/5 برابر شده است.برای بررسی تغییرات قیمت کالاها و مایحتاج روزانه خانوار که در بازههای زمانی کوتاه مدت روزانه، هفتگی و ماهانه مصرف میشوند، باید به نرخ تورم در سطح گروههای کالایی توجه شود. به عنوان مثال گروه «گوشت قرمز، سفید و فرآوردههای آن» در مرداد ماه 1397 با نرخ تورم ماهانه 13/8 و نرخ تورم نقطهای 27/8 روبرو بوده است که همین نرخ در مرداد ماه سال 1396 با تورم ماهانه 3/7 درصد و نقطهای 14/9 درصد همراه بوده است. اطلاعات مربوط به دیگر گروههای کالایی جهت اطلاع مخاطبان در گزارش مرکز آمار ایران موجود میباشد.آنچه عموم بعنوان نرخ تورم در نظر میگیرند تغییرات سطح قیمت یک کالا بدون توجه به سهم مخارجی است که براساس درآمد خود برای آن کالا هزینه میکنند. بطور مثال متوسط قیمت یک کیلو گوشت گوسفند در کل کشور، در تیر ماه سال 1396 برابر 384567 ریال بوده که به رقم 494357 ریال در تیر ماه سال جاری رسیده و افزایش 28/5 درصدی را نشان میدهد. این عدد نرخ تورم نقطهای فقط کالای گوشت است و نه نرخ تورم کل کشور (متوسط افزایش سطح قیمت تمامی کالاها و خدمات مصرفی برای تمامی خانوارها در تمام نقاط کشور).