نابسامانی در چرتکه دانشگاهیان!
چندی پیش خبری از سوی رئیس امور آموزش عالی، تحقیقات و فناوری سازمان برنامه و بودجه منتشر شد که حکایت از رشد ۲۰ درصدی بودجه سال جاری دانشگاههای وزارت علوم نسبت به سال گذشته داشت؛ براساس این خبر، بودجه دانشگاههای سراسری در سال ۹۷ به ۷۷ هزار میلیارد ریال رسیده است.
اعلام بودجه ۷۷ هزار میلیارد ریالی از سوی سازمان برنامه و بودجه برای تأمین هزینههای یکسال دانشگاههای سراسری کشور در حالی منتشر میشود که بر اساس مفاد لایحه بودجه سال ۹۷، بودجه در نظر گرفته شده برای ۲۱ دانشگاه وابسته به وزارت علوم، ۵۳ هزار میلیارد و ۳۸۴ میلیون ریال است.
ناگفته نماند که رقم ۷۷ هزار میلیارد ریال بودجه اختصاصی در سال جاری مربوط به ۱۴۱ دانشگاه سراسری است، در واقع ۵۳ هزار میلیارد ریال برای ۲۱ دانشگاه است و ۱۲۰ دانشگاه دیگر تنها رقمی حدود ۲۴ هزار میلیارد ریال را به خود اختصاص میدهند.
مشاهده لیست بودجههای اختصاص یافته نشان میدهد که دانشگاههای معروف و مطرح کشور، بودجههای بیشتری را نسبت به سایر دانشگاههای سراسری به خود اختصاص دادهاند. به عنوان نمونه، بر اساس لایحه بودجه سال ۹۷، دانشگاه تهران نسبت به سایر دانشگاههای کشور بودجه بیشتری را به خود اختصاص داده است و بودجه این دانشگاه تقریبا دو برابر بودجه دانشگاه شهید بهشتی، تربیت مدرس و... است و دانشگاههای شهرستانی بودجههای کمتری از سازمان برنامه و بودجه دریافت میکنند.
اما فارغ از تفاوت چشمگیر در بودجههای اختصاص یافته به دانشگاهها، سوالی که با مقایسه این آمار و ارقام و همچنین اظهارات رئیس امور آموزش عالی، تحقیقات و فناوری سازمان برنامه و بودجه مبنی بر رشد۲۰ درصدی بودجه سال جاری دانشگاهها مطرح میشود این است که آیا این افزایش بودجه در شرایطی که طی ماههای اخیر هزینه کالاها و خدمات در کشور رشد چشمگیری داشته، کافی است؟
رشد ۲۰ درصدی بودجه دانشگاههای سراسری در سال جاری نسبت به سال گذشته درحالی مطرح میشود که در سالهای قبل و با وجود رشد آرام نرخ تورم باز هم از سوی مسئولان دانشگاهها و اساتید نسبت به بودجه ناچیز اختصاصی به دانشگاههای سراسری انتقاداتی وارد بوده است و در سال جاری با وجود رشد چشمگیر قیمتها آیا این افزایش ۲۰ درصدی منطقی است؟
اغلب مسئولان دانشگاهها طی سالهای گذشته بارها اعلام کردهاند که با ارقام اختصاصی نمیتوان شاهد پیشرفت و رشد دانشگاهها بود و چندی پیش هم رئیس دانشگاه صنعتی امیرکبیر در گفتوگویی ضمن انتقاد از عدم اختصاص بودجه دانشگاههای سطح یک برای ارتقاء در سطح جهانی انتقاد کرد و گفت: متاسفانه بودجه دانشگاههای داخل کشور قابل مقایسه با دانشگاههای مشابه خارجی نیست ضمن اینکه با وجود قولهایی برای اختصاص ردیف اعتباری به دانشگاههای کشور، اما تاکنون این بودجه محقق نشده است.
در واقع بودجه اختصاص یافته به دانشگاههای کشور به ویژه دانشگاههای سطح یک طی سالهای گذشته قابل توجه نبوده (اگرچه بودجه دانشگاههای شهرستانی نسبت به این دانشگاهها هم کمتر بوده است) و مبلغ اختصاص یافته کمک چندانی به تحقق اهداف در نظر گرفته شده نمیکرده است.
در این میان استناد به رشد ۲۰ درصدی بودجه دانشگاههای دولتی در شرایطی است که بودجه دانشگاههای خارجی به هیچ عنوان قابل مقایسه با دانشگاهای داخل کشور نیست و رشد ۲۰ درصدی در بودجه در شرایطی که هزینه کالاها و خدمات در کشور طی ۴، ۵ ماه گذشته در برخی موارد به دو برابر رسیده است نمیتواند افزایش هزینهها را پوشش دهد؛ ضمن اینکه در سال گذشته و با وجود رشد آرام قیمتها بودجه اختصاصی همچنان ۱۰ تا ۲۰ درصد کمتر از رقم اختصاصی دانشگاههای سایر کشورها بوده است.
انتشار این آمارها جدا از اینکه نشان از ناکافی بودن بودجههای اختصاص یافته به دانشگاههای سطح یک کشور دارد گویای آن است که بودجههای مربوط به دانشگاههای شهرستانی هم بسیار کمتر از دانشگاههای کلانشهرهاست و باید در کاهش تبعیض بین دانشگاهها تلاش کرد، اگرچه تخصیص بودجه براساس تعداد دانشجویان، رتبه علمی دانشگاه و... منطقی است، اما با این وجود باید درباره تخصیص بودجه به دانشگاههای شهرستانی هم توجه بیشتری شود.