kayhan.ir

کد خبر: ۱۳۸۳۰۵
تاریخ انتشار : ۰۷ مرداد ۱۳۹۷ - ۱۸:۰۸

جنگ رسانه‌ای از ایندیپندنت تا بی‌بی‌سی

فرزاد میرحمیدی

اخیراً روزنامۀ انگلیسی زبان ایندیپندنت از راه‌اندازی سایتی فارسی زبان با همکاری شرکت عربستانی «تحقیق و بازاریابی سعودی» (اس‌ار‌ام‌جی) خبر داده است. شرکتی که رئیس آن «غسان بن عبدالرحمن الشبل»، رئیس هیئت مدیرۀ خطوط هواپیمایی سعودی نیز هست و از نزدیکان «محمد بن سلمان»، ولیعهد تازه به دوران رسیدۀ آل سعود که با تغییرات فرهنگی، سیاسی و اجتماعی سریع و شگرف خود قصد تأثیرگذاری هر چه بیشتر در روابط عربستان با غرب و ارائۀ چهره‌ای دیگر از آن کشور نزد افکار عمومی جهان دارد.
 اما چرا ایندیپندنت؟ یک روزنامۀ منتقد غرب و سنتاً چپ که همزمان با افول حزب کارگر در بریتانیا،  اخیراً تا مرز ورشکستگی نیز پیش رفت و در مارس 2016 عملاً نسخۀ چاپی را کنار گذاشت و تنها به انتشار نسخۀ مجازی اکتفا نمود و اینک با قراردادی تولید محتوا در چهار زبان فارسی، ترکی، عربی و اردو را تحت نام خود، به شرکت عربستانی واگذار کرده است. قراردادی که علاوه بر سود اقتصادی کلان- از نوع آن سودهایی که «ترامپ» آن را دوشیدن می‌نامد- تحت نام و عنوان ایندیپندنت [احتمالاً] خط‌دهی رسانه‌ای و سیاست‌گذاری تفرقه‌افکنانۀ بریتانیا را نیز در این سایت به خوبی پوشش می‌دهد. از آنجا که ایندیپندنت خود سنتاً منتقد غرب است و از این رو تولید محتوای سعودی‌ها در این رسانه به طور تلویحی شائبۀ حمایت غرب و به ویژه بریتانیا از سیاست‌های خام و جنگ‌افروزانۀ سعودی‌ها را کمرنگ و ناچیز جلوه می‌دهد. حال آنکه اصولاً در رسانه واژگان کم و ناچیز معنا نمی‌دهند!
 در واقع منطق رسانه- به سان یک راه نفوذ از طریق تکثیر و تشدید- از منطق جنگ و تقابل پیروی می‌کند. به این معنا که همان گونه که ممکن است در میدان جنگ یک عقب‌نشینی استراتژیک یا یک شکست کوچک، حربه و دامی باشد برای یک حملۀ بزرگتر، در رسانه نیز یک خبر یا یک تحلیل خنثی یا حتی منفی(Negative)، پوششی است برای سیاست‌های کلان آن رسانه و حامیان سیاسی- اقتصادی آن. برای نمونه بی‌بی‌سی که سعی در بی‌طرف نشان دادن خود می‌نماید، تحت پوشش همین به اصطلاح بی‌طرفی، سیاست‌های تفرقه‌افکنانۀ خود را میان اقوام مختلف در منطقه پیش می‌برد که از نمونه‌های آن می‌توان به جنگ روانی بر سر منابع آبی میان کشورهای همسایه (ایران و عراق) اشاره کرد که چگونه با تحلیل‌های رسانه ای خود مردم مناطق مرزی این کشورها را علیه یکدیگر تحریک می‌نماید. و یا در مورد همین ایندیپندنت که گزارشگر بی‌بی‌سی فارسی می‌گوید؛ «ایندیپندنت فارسی انعکاس جنگ‌های سیاسی همسایه‌ها در خاورمیانه خواهد بود به زبان رسانه.»
 اما نشانه‌های این جنگ‌های رسانه‌ای نیز، خود واضح‌اند: نخست استقرار روزنامه‌نگاران این رسانه جدید فارسی زبان در لندن و نیویورک، دوم فاز جدید اقدامات لندن و واشنگتن برای ایجاد آشوب و اغتشاش در منطقه و به خصوص در ایران و سرانجام ناکار آمدی رسانه‌های سعودی همچون «العربیه» در پیشبرد این سیاست‌های جنگ‌افروزانه، چنانکه غسان بنی عبدالرحمان الشبل خود می‌گوید؛ «بر این باورم که اس‌آ‌‌ام‌جی به خاطر این همکاری جامع با ایندیپندنت دایرۀ فعالیت‌های مشترک جهانی‌اش را به سطح بالاتری ارتقاء می‌دهد. برد ما با این پروژۀ چند زبانه برای صدها میلیون خواننده در سراسر دنیا، بیشتر و به شدت گسترده‌تر خواهد بود.»