اشتغالزایی و سودآوری در صنایع دستی را جدی بگیریم - بخش دوم
اشتغالزایی و کاریابی با حمایت از صنایع دستی
ایران یکی از سه قطب برتر صنایع دستی در دنیا است و هیچکس نمیتواند ادعا کند که از زیبایی و جذابیت صنایع دستی ایران چیزی نشنیده است. تولیدات صنایع دستی ایران از شهرت بینالمللی برخوردار و دارای شناسه جهانی است، زیبایی، کیفیت و تنوع محصولات ایرانی باعث شده که کشورمان از این لحاظ دارای جایگاه ویژهای باشد اما این صنعت پرسود و درآمدزا این روزها با بیرونقی و کسادی مواجه شده است که علت آن را باید در بیتوجهی به بازاریابی و عدم عرضه مناسب تولیدات صنایع دستی چه در داخل و چه در خارج از کشور عنوان کرد.
صنایع دستی یکی از بخشهای مهم در رونق اشتغال و درآمدزایی در کشور است که تأثیر مهمی در رفع معضل بیکاری و توسعه اقتصادی دارد.
توسعه این بخش از صنعت برای همه منفعت دارد به همین دلیل فرهنگسازی و رونق صنایع دستی باید ابتدا از دولت و مسئولین آغاز شود و مردم نیز همگام و همراه با این فرهنگ برای رونق صنایع دستی تلاش کنند.
صنایع دستی
راهگشای رفع مشکل بیکاری
امروزه بیکاری به یکی از دغدغههای اساسی جوامع دنیا تبدیل شده است به همین دلیل این موضوع در دستور کار اکثر کشورهای پیشرفته و در حال توسعه قرار گرفته است.
در کشور ما نیز متأسفانه بیکاری به یک معضل اساسی تبدیل شده و راهکارهای ارائه شده در این زمینه تاکنون موفق نبوده و آمار بیکاران روز به روز در حال افزایش است. بسیاری از طرحها و اقدامات دولتهای اخیر در این زمینه موقتی بوده و حتی در برخی از موارد به تشدید بیکاری منجر شده است.
توجه به صنایع دستی به عنوان بخشی از صنعت که بسیار متنوع است و بخشها و تولیدات متنوع و گوناگون دارد یکی از راهکارهای اساسی برای ایجاد اشتغال و رفع معضل بیکاری است.
صنایع دستی به علت زودبازده بودن، مواد اولیه ارزان، عدم نیاز به سرمایهگذاری کلان، نداشتن آلایندگی، امکان تولید در منزل، داشتن مشتریان فراوان در داخل و خارج، درآمدزایی و ارزآوری میتواند نقش مهمی در کاهش آمار بیکاران کشور ایفا کند.
«دنیا علیزاده» دانشجوی رشته هنر در این زمینه میگوید: «صنایع دستی ایرانیان در هر رشته، هر زمینه، هر مدل و طرح از کیفیت عالی و ارزشمندی برخوردار است که رونق آن فقط و فقط نیاز به حمایت دارد.»
وی ادامه میدهد: «صنایع دستی مختص به یک شهر و یک استان نیست و در تمام کشور و تمام استانها از صنایع دستی زیبایی برخورداریم، فرش تبریز، نایین، کرمان، کاشان و... منبتکاری، قلمزنی، چاپ روی پارچه، تذهیب، خاتمکاری، گچبری و... اصفهان، حصیربافی، سبدبافی، سوزندوزی، سیستان و بلوچستان، گیوهبافی، عبادوزی، گلیمبافی و... کرمانشاه، کلاشبافی، منجوق دوزی، چرمدوزی کردستان و... همه و همه از جمله صنایع دستی پرارزشی است که ایجاد اشتغال میکند و بیکاری را کاهش میدهد.»
وی اضافه میکند: «توسعه صنایع دستی از سوی دیگر موجب صادرات صنایع دستی به کشورهای مختلف دنیا و ارزآوری میشود و میتواند نشاندهنده فرهنگ و تمدن غنی ایران به جهان خارج باشد.»
فردی که بازنشسته آموزش و پرورش است در این باره میگوید: «پس از اتمام دوران کاری خود و شروع دوران بازنشستگی تصمیم گرفتم با همکاری همسرم یک حرفه خانگی را آغاز کنیم و با این اقدام هم خودمان را از حالت رخوت، سستی و بیحالی بیرون بیاوریم و انگیزه و تحرکی در زندگیمان ایجاد کنیم و هم اینکه درآمدی برای خانواده تأمین نماییم و نیازهای اقتصادی خانواده را برطرف کنیم.»
وی اضافه میکند: «برای این منظور و با توجه به اینکه همسرم در هنر خیاطی تبحر زیادی دارد مقداری پارچه و لوازم تهیه کردیم و مشغول ساخت عروسکهایی برای کودکان شدیم که به یاری خداوند بسیار هم موفقیتآمیز بود و با استقبال خانوادهها مواجه شد.»
این بازنشسته هنرمند و با استعداد همچنین میگوید: «از آنجا که در ساخت این عروسکها از مواد اولیه طبیعی و سالم استفاده میکنیم طرفداران زیادی داریم چرا که نمونههای موجود در بازار که غالبا چینی هستند از رنگهای غیرطبیعی، پلاستیکهای نامرغوب و پارچههای بدون کیفیت استفاده میکنند که برای کودکان ضرر دارد به همین دلیل با استقبال زیادی مواجه شدیم و برخی از جوانان فامیل هم که در جستوجوی کار بودهاند به جمع خود افزوده و برای آنان اشتغال ایجاد کردهایم.»
بدون شک اولین گام در حفظ هنرمندان قدیمی و افزایش گرایش جوانان به تولید صنایع دستی برنامهریزی در این امر میباشد، تولید صنایع دستی بدون برنامهریزی، بدون حمایتهای مالی و فکری منافع چندانی عاید هنرمندان نخواهد کرد.»
با توجه به ظرفیتهای بالقوهای که در بخش صنایع دستی کشور وجود دارد میتوان امیدوار بود که با به کارگیری این پتانسیلها معضل بیکاری را در کشور به طور کامل رفع نمود.
راهکارهای ارائه شده برای
ایجاد اشتغال در بخش صنایع دستی
اشتغالزایی و رفع بیکاری یکی از عوامل مؤثر در پیشرفت جوامع است. مقوله اشتغالزایی در سالهای پس از انقلاب اسلامی یکی از عناصر مهم در رونق اقتصادی بوده است و در این زمینه ایجاد کارگاههای بزرگ و کوچک صنایع دستی، حمایت از بنگاههای اقتصادی، تشویق مشاغل خانگی از جمله اهداف دولت در اشتغالزایی و رفع بیکاری بوده است.
«شاهین مرآت» کارشناس ارشد طرح و نقشه قالی در این باره میگوید: «دولت و مردم همگام و همراه با یکدیگر باید در امر اشتغالزایی تلاش کنند و برای این منظور از کلیه عوامل و امکاناتی که این مسئله را محقق میسازد بهره بگیرند. به طور مثال بانکها تسهیلات لازم را در اختیار صنعتگران و هنرمندان و تولیدکنندگان صنایع دستی و کالای خانگی قرار دهند، کلاسهای آموزشی مناسب با حرفه، هنر و تخصص در تمام شهرها و روستاها برگزار شود، بازارچهها و نمایشگاههای مناسب برای عرضه صنایع خانگی فراهم شود و زمینههای لازم برای تبلیغ صنایع دستی و کالای ایرانی چه در داخل و چه در خارج کشور ایجاد شود.»
وی میگوید: «یکی از مهمترین اقداماتی که دولت میتواند در این زمینه انجام دهد جلوگیری از ورود کالاهای خارجی به ویژه کالاهای چینی است چرا که این کالاها به دلیل ارزان بودن توجه خانوادهها را به خود جلب میکند اما به هنگام استفاده متوجه میشوند که چقدر کیفیت این کالاها پایین است.»
خانمی که خود را «صفیزاده» معرفی میکند در گفتوگو با گزارشگر کیهان به تبلیغات چینیها درباره کالاهای خودشان اشاره میکند و میگوید: «چندی پیش برای مسافرت به جزیره زیبای قشم سفر کردم و از نزدیک با جاذبههای گردشگری و طبیعت زیبای این جزیره خلیج فارس آشنا شدم اما متاسفانه آنچه که من را در این سفر بسیار متاثر کرد مسئله بازارهای این شهر و تسلطی بود که چینیها بر بازار پیدا کرده بودند، بسیاری از مغازهها در تملک این خارجیها بود و آنچنان برای کالاهای خود تبلیغ میکردند که هر خریداری را جذب میکردند. به طور مثال من در جستوجوی مغازه کفشفروشی بودم که کفش مناسبی برای خودم خریداری کنم اما چون هنگام ظهر و وقت ناهار مغازهدارها بود به هر مغازهای مراجعه میکردم میگفتند یک ساعت دیگر مراجعه کنید اما یک مغازه که فروشنده آن یک خانم چینی بود در حالی که مشغول خوردن ناهار بود با روی باز ازمن استقبال کرد و در حالی که فارسی هم به خوبی صحبت میکرد از من خواست که هر کفشی را که مورد نظر من است برایم بیاورد تا امتحان کنم و خودش بدون توجه به وقت ناهاری خود در پوشیدن کفشها به من کمک میکرد.»
وی اضافه میکند: «من از مغازه آن خانم چینی خریداری نکردم چرا که معتقدم تا زمانی که هموطنان من با مشکل بیکاری مواجه هستند باید از آنان خرید کنم تا اشتغال برای آنان ایجاد شود و جوانان مملکتم بیکار نمانند اما واقعا تاسف خوردم که چرا مغازهدارهای ایرانی با مشتریان خود اینگونه رفتار میکنند و آنان را به جای جذب کردن دفع میکنند. همین رفتارها باعث میشود که مشتریان از مغازههای آنان خرید نکنند و اجناس بیکیفیت چینی را به راحتی خریداری نمایند.»
این خانم همچنین میگوید: «در هنگام امتحان کفش در مغازه آن خانم چینی به این مسئله فکر میکردم که اگر ما ایرانیها به فکر هم نباشیم و از همدیگر حمایت نکنیم جای پای خارجیها و اجناس خارجی را در کشور خود باز کردهایم، آن وقت جوانان ما برای جستوجوی کار، آن هم مشاغل نه چندان در خور شأن ایرانی باید روانه کشورهای خارج شوند!»
در بحث تبلیغات و فرهنگسازی ضعیف عمل کردهایم
حتی اگر همه تاثیرات مثبت اقتصادی صنایع دستی را کنار بگذاریم، این هنر ملی و ارزشمند به دلیل اندیشه خلاق و هنرمندان بیادعا باید به صورت جدی مورد حمایت قرار گیرد.
«پویا محمودیان» معاون صنایع دستی سازمان میراث فرهنگی در این باره میگوید: «ترویج و تبلیغات صنایع دستی موضوع مهمی است که باید به آن توجه شود، باید این آثار و کالاهای دستی به همه معرفی شوند. در بحث تبلیغات و فرهنگسازی ضعیف عمل کردهایم، در سال حمایت از کالای ایرانی باید از صنایع دستی که بهترین نماد کالای ایرانی است حمایت کنیم.»
وی اضافه میکند: «مشکلات صنایع دستی در حوزه تولید، ترویج و آموزش و بازاریابی مورد بررسی قرار گرفته و برای هر کدام برنامهریزی خاصی داریم. اولویت اول مشکل صنایع دستی مسئله فروش آنها است که در این حوزه برنامهریزی زیادی شده است. برنامه تجاریسازی صنایع دستی در سازمان میراث فرهنگی با جدیت دنبال میشود، موضوع دیگر محل فروش صنایع دستی است، مکانهایی که صنایع دستی در کشورمان عرضه میشود بسیار کم است. بنابراین افزایش بازارچههای دائمی، کیوسکهای عرضه، نمایشگاهها و فروشگاههای عرضه صنایع دستی دنبال میشود.»
معاون صنایع دستی سازمان میراث فرهنگی همچنین خاطرنشان میکند: «برنامهریزیهای سازمان میراث فرهنگی به این سمت است که با ارائه صنایع دستی با کیفیت، خریداران به خرید این صنایع تشویق شوند و مواد اولیه مناسب با قیمت مناسب در اختیار هنرمندان قرار گیرد تا قیمت تمام شده کاهش یابد و با این راهکارها میتوان انتظار داشت که در بازارهای جهانی سهم بیشتری به دست آوریم.»
کارشناسان از راهکارهای مختلفی برای توسعه صنایع دستی نام میبرند که هر کدام در نوع خود در خور توجه و بررسی است از جمله تقویت گردشگری و جذب گردشگران خارجی، چرا که ورود هر گردشگر خارجی به ایران معادل است با خرید صنایع دستی و ارزآوری برای کشورمان، تامین سرمایه برای هنرمندان و ارائه تسهیلات مناسب بانکی، مشارکت فعال صدا و سیما و رسانههای داخلی برای اطلاعرسانی و تبلیغ گسترده روی صنایع دستی، آموزش صنایع دستی به عموم آحاد جامعه به ویژه جوانان که این مسئله موجب اشتغالزایی و رفع بیکاری در سطح گستردهای خواهد شد.
بستهبندی مناسب آثار صنایع دستی، بازاریابی و ایجاد فروشگاهها و نمایشگاههای مناسب صنایع دستی، تولید هنر منطبق بر فرهنگ و تمدن تاریخی کشور و در عین حال تشخیص نیازهای روز مشتریان و...
در مجموع با بهکارگیری این راهکارها و حمایت همهجانبه از هنرمندان و صاحبان مشغال و صنایع دستی میتوان امیدوار بود که صنعت پرسود و درآمدزای صنایع دستی دوران باشکوهی را تجربه کند.
صنایع دستی یکی از بخشهای مهم در رونق اشتغال و درآمدزایی در کشور است که تأثیر مهمی در رفع معضل بیکاری و توسعه اقتصادی دارد.
توسعه این بخش از صنعت برای همه منفعت دارد به همین دلیل فرهنگسازی و رونق صنایع دستی باید ابتدا از دولت و مسئولین آغاز شود و مردم نیز همگام و همراه با این فرهنگ برای رونق صنایع دستی تلاش کنند.
صنایع دستی
راهگشای رفع مشکل بیکاری
امروزه بیکاری به یکی از دغدغههای اساسی جوامع دنیا تبدیل شده است به همین دلیل این موضوع در دستور کار اکثر کشورهای پیشرفته و در حال توسعه قرار گرفته است.
در کشور ما نیز متأسفانه بیکاری به یک معضل اساسی تبدیل شده و راهکارهای ارائه شده در این زمینه تاکنون موفق نبوده و آمار بیکاران روز به روز در حال افزایش است. بسیاری از طرحها و اقدامات دولتهای اخیر در این زمینه موقتی بوده و حتی در برخی از موارد به تشدید بیکاری منجر شده است.
توجه به صنایع دستی به عنوان بخشی از صنعت که بسیار متنوع است و بخشها و تولیدات متنوع و گوناگون دارد یکی از راهکارهای اساسی برای ایجاد اشتغال و رفع معضل بیکاری است.
صنایع دستی به علت زودبازده بودن، مواد اولیه ارزان، عدم نیاز به سرمایهگذاری کلان، نداشتن آلایندگی، امکان تولید در منزل، داشتن مشتریان فراوان در داخل و خارج، درآمدزایی و ارزآوری میتواند نقش مهمی در کاهش آمار بیکاران کشور ایفا کند.
«دنیا علیزاده» دانشجوی رشته هنر در این زمینه میگوید: «صنایع دستی ایرانیان در هر رشته، هر زمینه، هر مدل و طرح از کیفیت عالی و ارزشمندی برخوردار است که رونق آن فقط و فقط نیاز به حمایت دارد.»
وی ادامه میدهد: «صنایع دستی مختص به یک شهر و یک استان نیست و در تمام کشور و تمام استانها از صنایع دستی زیبایی برخورداریم، فرش تبریز، نایین، کرمان، کاشان و... منبتکاری، قلمزنی، چاپ روی پارچه، تذهیب، خاتمکاری، گچبری و... اصفهان، حصیربافی، سبدبافی، سوزندوزی، سیستان و بلوچستان، گیوهبافی، عبادوزی، گلیمبافی و... کرمانشاه، کلاشبافی، منجوق دوزی، چرمدوزی کردستان و... همه و همه از جمله صنایع دستی پرارزشی است که ایجاد اشتغال میکند و بیکاری را کاهش میدهد.»
وی اضافه میکند: «توسعه صنایع دستی از سوی دیگر موجب صادرات صنایع دستی به کشورهای مختلف دنیا و ارزآوری میشود و میتواند نشاندهنده فرهنگ و تمدن غنی ایران به جهان خارج باشد.»
فردی که بازنشسته آموزش و پرورش است در این باره میگوید: «پس از اتمام دوران کاری خود و شروع دوران بازنشستگی تصمیم گرفتم با همکاری همسرم یک حرفه خانگی را آغاز کنیم و با این اقدام هم خودمان را از حالت رخوت، سستی و بیحالی بیرون بیاوریم و انگیزه و تحرکی در زندگیمان ایجاد کنیم و هم اینکه درآمدی برای خانواده تأمین نماییم و نیازهای اقتصادی خانواده را برطرف کنیم.»
وی اضافه میکند: «برای این منظور و با توجه به اینکه همسرم در هنر خیاطی تبحر زیادی دارد مقداری پارچه و لوازم تهیه کردیم و مشغول ساخت عروسکهایی برای کودکان شدیم که به یاری خداوند بسیار هم موفقیتآمیز بود و با استقبال خانوادهها مواجه شد.»
این بازنشسته هنرمند و با استعداد همچنین میگوید: «از آنجا که در ساخت این عروسکها از مواد اولیه طبیعی و سالم استفاده میکنیم طرفداران زیادی داریم چرا که نمونههای موجود در بازار که غالبا چینی هستند از رنگهای غیرطبیعی، پلاستیکهای نامرغوب و پارچههای بدون کیفیت استفاده میکنند که برای کودکان ضرر دارد به همین دلیل با استقبال زیادی مواجه شدیم و برخی از جوانان فامیل هم که در جستوجوی کار بودهاند به جمع خود افزوده و برای آنان اشتغال ایجاد کردهایم.»
بدون شک اولین گام در حفظ هنرمندان قدیمی و افزایش گرایش جوانان به تولید صنایع دستی برنامهریزی در این امر میباشد، تولید صنایع دستی بدون برنامهریزی، بدون حمایتهای مالی و فکری منافع چندانی عاید هنرمندان نخواهد کرد.»
با توجه به ظرفیتهای بالقوهای که در بخش صنایع دستی کشور وجود دارد میتوان امیدوار بود که با به کارگیری این پتانسیلها معضل بیکاری را در کشور به طور کامل رفع نمود.
راهکارهای ارائه شده برای
ایجاد اشتغال در بخش صنایع دستی
اشتغالزایی و رفع بیکاری یکی از عوامل مؤثر در پیشرفت جوامع است. مقوله اشتغالزایی در سالهای پس از انقلاب اسلامی یکی از عناصر مهم در رونق اقتصادی بوده است و در این زمینه ایجاد کارگاههای بزرگ و کوچک صنایع دستی، حمایت از بنگاههای اقتصادی، تشویق مشاغل خانگی از جمله اهداف دولت در اشتغالزایی و رفع بیکاری بوده است.
«شاهین مرآت» کارشناس ارشد طرح و نقشه قالی در این باره میگوید: «دولت و مردم همگام و همراه با یکدیگر باید در امر اشتغالزایی تلاش کنند و برای این منظور از کلیه عوامل و امکاناتی که این مسئله را محقق میسازد بهره بگیرند. به طور مثال بانکها تسهیلات لازم را در اختیار صنعتگران و هنرمندان و تولیدکنندگان صنایع دستی و کالای خانگی قرار دهند، کلاسهای آموزشی مناسب با حرفه، هنر و تخصص در تمام شهرها و روستاها برگزار شود، بازارچهها و نمایشگاههای مناسب برای عرضه صنایع خانگی فراهم شود و زمینههای لازم برای تبلیغ صنایع دستی و کالای ایرانی چه در داخل و چه در خارج کشور ایجاد شود.»
وی میگوید: «یکی از مهمترین اقداماتی که دولت میتواند در این زمینه انجام دهد جلوگیری از ورود کالاهای خارجی به ویژه کالاهای چینی است چرا که این کالاها به دلیل ارزان بودن توجه خانوادهها را به خود جلب میکند اما به هنگام استفاده متوجه میشوند که چقدر کیفیت این کالاها پایین است.»
خانمی که خود را «صفیزاده» معرفی میکند در گفتوگو با گزارشگر کیهان به تبلیغات چینیها درباره کالاهای خودشان اشاره میکند و میگوید: «چندی پیش برای مسافرت به جزیره زیبای قشم سفر کردم و از نزدیک با جاذبههای گردشگری و طبیعت زیبای این جزیره خلیج فارس آشنا شدم اما متاسفانه آنچه که من را در این سفر بسیار متاثر کرد مسئله بازارهای این شهر و تسلطی بود که چینیها بر بازار پیدا کرده بودند، بسیاری از مغازهها در تملک این خارجیها بود و آنچنان برای کالاهای خود تبلیغ میکردند که هر خریداری را جذب میکردند. به طور مثال من در جستوجوی مغازه کفشفروشی بودم که کفش مناسبی برای خودم خریداری کنم اما چون هنگام ظهر و وقت ناهار مغازهدارها بود به هر مغازهای مراجعه میکردم میگفتند یک ساعت دیگر مراجعه کنید اما یک مغازه که فروشنده آن یک خانم چینی بود در حالی که مشغول خوردن ناهار بود با روی باز ازمن استقبال کرد و در حالی که فارسی هم به خوبی صحبت میکرد از من خواست که هر کفشی را که مورد نظر من است برایم بیاورد تا امتحان کنم و خودش بدون توجه به وقت ناهاری خود در پوشیدن کفشها به من کمک میکرد.»
وی اضافه میکند: «من از مغازه آن خانم چینی خریداری نکردم چرا که معتقدم تا زمانی که هموطنان من با مشکل بیکاری مواجه هستند باید از آنان خرید کنم تا اشتغال برای آنان ایجاد شود و جوانان مملکتم بیکار نمانند اما واقعا تاسف خوردم که چرا مغازهدارهای ایرانی با مشتریان خود اینگونه رفتار میکنند و آنان را به جای جذب کردن دفع میکنند. همین رفتارها باعث میشود که مشتریان از مغازههای آنان خرید نکنند و اجناس بیکیفیت چینی را به راحتی خریداری نمایند.»
این خانم همچنین میگوید: «در هنگام امتحان کفش در مغازه آن خانم چینی به این مسئله فکر میکردم که اگر ما ایرانیها به فکر هم نباشیم و از همدیگر حمایت نکنیم جای پای خارجیها و اجناس خارجی را در کشور خود باز کردهایم، آن وقت جوانان ما برای جستوجوی کار، آن هم مشاغل نه چندان در خور شأن ایرانی باید روانه کشورهای خارج شوند!»
در بحث تبلیغات و فرهنگسازی ضعیف عمل کردهایم
حتی اگر همه تاثیرات مثبت اقتصادی صنایع دستی را کنار بگذاریم، این هنر ملی و ارزشمند به دلیل اندیشه خلاق و هنرمندان بیادعا باید به صورت جدی مورد حمایت قرار گیرد.
«پویا محمودیان» معاون صنایع دستی سازمان میراث فرهنگی در این باره میگوید: «ترویج و تبلیغات صنایع دستی موضوع مهمی است که باید به آن توجه شود، باید این آثار و کالاهای دستی به همه معرفی شوند. در بحث تبلیغات و فرهنگسازی ضعیف عمل کردهایم، در سال حمایت از کالای ایرانی باید از صنایع دستی که بهترین نماد کالای ایرانی است حمایت کنیم.»
وی اضافه میکند: «مشکلات صنایع دستی در حوزه تولید، ترویج و آموزش و بازاریابی مورد بررسی قرار گرفته و برای هر کدام برنامهریزی خاصی داریم. اولویت اول مشکل صنایع دستی مسئله فروش آنها است که در این حوزه برنامهریزی زیادی شده است. برنامه تجاریسازی صنایع دستی در سازمان میراث فرهنگی با جدیت دنبال میشود، موضوع دیگر محل فروش صنایع دستی است، مکانهایی که صنایع دستی در کشورمان عرضه میشود بسیار کم است. بنابراین افزایش بازارچههای دائمی، کیوسکهای عرضه، نمایشگاهها و فروشگاههای عرضه صنایع دستی دنبال میشود.»
معاون صنایع دستی سازمان میراث فرهنگی همچنین خاطرنشان میکند: «برنامهریزیهای سازمان میراث فرهنگی به این سمت است که با ارائه صنایع دستی با کیفیت، خریداران به خرید این صنایع تشویق شوند و مواد اولیه مناسب با قیمت مناسب در اختیار هنرمندان قرار گیرد تا قیمت تمام شده کاهش یابد و با این راهکارها میتوان انتظار داشت که در بازارهای جهانی سهم بیشتری به دست آوریم.»
کارشناسان از راهکارهای مختلفی برای توسعه صنایع دستی نام میبرند که هر کدام در نوع خود در خور توجه و بررسی است از جمله تقویت گردشگری و جذب گردشگران خارجی، چرا که ورود هر گردشگر خارجی به ایران معادل است با خرید صنایع دستی و ارزآوری برای کشورمان، تامین سرمایه برای هنرمندان و ارائه تسهیلات مناسب بانکی، مشارکت فعال صدا و سیما و رسانههای داخلی برای اطلاعرسانی و تبلیغ گسترده روی صنایع دستی، آموزش صنایع دستی به عموم آحاد جامعه به ویژه جوانان که این مسئله موجب اشتغالزایی و رفع بیکاری در سطح گستردهای خواهد شد.
بستهبندی مناسب آثار صنایع دستی، بازاریابی و ایجاد فروشگاهها و نمایشگاههای مناسب صنایع دستی، تولید هنر منطبق بر فرهنگ و تمدن تاریخی کشور و در عین حال تشخیص نیازهای روز مشتریان و...
در مجموع با بهکارگیری این راهکارها و حمایت همهجانبه از هنرمندان و صاحبان مشغال و صنایع دستی میتوان امیدوار بود که صنعت پرسود و درآمدزای صنایع دستی دوران باشکوهی را تجربه کند.