وندی شرمن: به ایرانی‌ها گفته بودیم برای ماندن در توافق هسته‌ای تضمین نمی‌دهیم
قائم‌مقام وزارت خارجه آمریکا در دوران اوباما، به صراحت اعلام کرد که طرف آمریکایی به تیم مذاکره‌کننده ایرانی برای ماندن در برجام تضمینی نداده است. این در حالی است که دولتمردان در سال‌های گذشته، امضای جان‌کری- وزیر خارجه اسبق آمریکا- را تضمین معرفی می‌کردند.
سرویس سیاسی-
«وندی شرمن» قائم‌مقام وزارت خارجه آمریکا در دوران ریاست‌جمهوری «باراک اوباما» رئیس‌جمهور سابق آمریکا و رئیس‌تیم مذاکره‌کننده آمریکا در مذاکرات هسته‌ای ایران و 1+5 در مصاحبه با «رادیو نیویورکر» با‌اشاره به شعارهای انتخاباتی «دونالد ترامپ» رئیس‌جمهور آمریکا مبنی بر اینکه برجام بدترین توافق تاریخ بود و اینکه از همان ابتدا قصد خروج از این توافق هسته‌ای را داشت و همچنین درباره مخالفت جمهوری‌خواهان با این توافق، گفت: ما می‌دانستیم که این احتمال (لغو برجام) وجود دارد. همتایان ایرانی ما به طور مداوم به ما می‌گفتند که ما چطور بدانیم که شما این توافق را لغو نمی‌کنید و ما نیز به آنها پاسخ دادیم، که راهی برای پی بردن به این قضیه وجود ندارد؛ همانطور که هیچ راهی برای پی بردن به این قضیه که ممکن است شما این توافق را لغو کنید، وجود ندارد.
شرمن در حقیقت به این موضوع‌اشاره کرده است که طرف آمریکایی به تیم مذاکره‌کننده ایرانی برای ماندن در برجام تضمینی نداده است.
منافع ملی آمریکا
وی در ارتباط با تلاش کشورهای اروپایی برای حفظ برجام نیز گفت:کشورهای اروپایی در روزهای اخیر بسیار درگیر بودند و تأکید داشتند که می‌خواهند بدون حضور آمریکا این توافق (برجام) را حفظ کنند. فکر می‌کنم تحقق چنین کاری بسیار دشوار باشد. من آنها را تحسین می‌کنم چون معتقدم که این توافق در راستای منافع ملی ما است.
شرمن در پاسخ به سؤالی درباره انتقادات ترامپ از برجام گفت: رئیس‌جمهور (ترامپ) و مخالفان در حال حاضر به این دلیل چنین چیزی (برجام یکی از بدترین توافقات تاریخ است) را مطرح می‌کنند که این (توافق) برنامه موشک بالستیک و فعالیت‌های مختلف ایران (در منطقه) را پوشش نداده است.
اظهارات «وندی شرمن» از چند منظر قابل بررسی است.
این مذاکره‌کننده ارشد آمریکایی علیرغم خروج واشنگتن از توافق هسته‌ای، ضمن تحسین کشورهای اروپایی عضو 1+5 به صراحت اعلام کرده است که برجام در راستای منافع ملی آمریکاست. بیانیه سه کشور اروپایی(انگلیس،فرانسه،آلمان) پس از خروج آمریکا از برجام و همچنین اظهارات سران این سه کشور اروپایی در روزهای اخیر نشان دهنده این است که اروپا در «برجام بدون آمریکا» همصدا با آمریکا در پی برجامیزه کردن توان موشکی و قدرت منطقه‌ای ایران است. یعنی استمرار اقدامات نقد ایران در مقابل وعده‌های نسیه طرف مقابل در دیگر مولفه‌های قدرت ایران.
از سوی دیگر، شرمن تاکید کرده است که ترامپ به این دلیل برجام را بدترین توافق می‌نامد که توانایی موشکی و فعالیت‌های منطقه‌ای ایران را پوشش نداده است. بنابراین همانطور که منتقدان نیز به درستی‌اشاره کرده بودند، حرف ترامپ این نیست که «چون ایران سرِ ما کلاه گذاشته، برجام بدترین توافق است» بلکه موضع دولت ترامپ این است که چرا امتیازگیری از ایران کم بوده و چرا محدودیت‌های برجام تاریخ انقضاء دارد و چرا صرفا مربوط به حوزه هسته‌ای است.
تضمینِ امضای کری
اما یکی از مهم‌ترین بخش‌های اظهارات شرمن، این بود که وی به صراحت اعلام کرد که طرف آمریکایی به تیم مذاکره‌کننده ایرانی برای ماندن در برجام تضمینی نداده است.
همزمان با انتشار این مصاحبه، محمد جواد ظریف، وزیر امور خارجه در حاشیه جلسه هیئت دولت، گفت که برجام براساس بی‌اعتمادی نوشته شده است.
به گزارش تسنیم، ظریف گفت: آن کسی که متعهد به توافقات خود نیست، رژیم آمریکا است. ما این را در برجام دیده بودیم، یعنی در واقع همه برجام بر اساس این بود که ما به آمریکا اعتقاد نداشتیم.البته طرف مقابل هم به ما اعتماد نداشت لذا زمینه‌های لازم در آن دیده شد.
وزیر امور خارجه گفته است برجام براساس بی‌اعتمادی به آمریکا بوده است، این در حالی است که دولتمردان تا پیش از این، امضای جان‌کری- وزیر خارجه اسبق آمریکا- را تضمین معرفی می‌کردند. برای نمونه، روزنامه زنجیره‌ای شرق- 1دی‌ماه ۹۴- در تیتر یک نوشت: «اطمینان تهران از اجرای برجام، امضای کری تضمین است». در متن گزارش آمده بود: «به دنبال اعتراض ظریف[به قانون محدودیت ویزا از سوی دولت اوباما که نقض برجام از سوی آمریکا بود] جان کری، وزیر خارجه آمریکا، در نامه‌ای خطاب به ظریف نوشت این قانون به‌هیچ‌وجه مانع ما نمی‌شود که تعهدات خود طبق برجام را اجرا کنیم...عراقچی-30 آذر 94- تأکید کرد که این نامه، امضای وزیر خارجه آمریکا را دارد و اجرای موفق برجام را تضمین کرده است. وی تاکید کرد: آنچه برای ما مهم است این است که برجام در مرحله اجرا با هیچ‌گونه خدشه و صدمه‌ای مواجه نشود، آقای کری این تضمین را به عنوان وزیر خارجه آمریکا به صورت کتبی با امضای رسمی داده است».
حال سؤال از آقای ظریف این است که اگر برجام براساس اعتماد نبود، چطور امضای کری تضمین شد؟!
متاسفانه برجام براساس سهل اندیشی و اعتماد نابجای دولت آقای روحانی به آمریکا امضا و اجرا شد. که اگر این نبود هیچگاه تعهدات طرفین، نامتوازن، ناهمزمان و برگشت‌ناپذیر برای ما و برگشت‌پذیر و قابل نقض برای طرف آمریکایی و فاقد مکانیسم حقوقی مفیدهنگام شکایت تنظیم نمی‌شد!
برجام براساس سهل اندیشی و اعتماد نابجای دولت آقای روحانی به آمریکا امضا و اجرا شد. که اگر این نبود وزارت خارجه هیچگاه نمی‌پذیرفت که دولت آمریکا مجاز باشد تعلیق تحریم‌ها را هر 4 ماه یک بار تمدید کند و فضای ابهام و سرگردانی در حوزه اقتصاد را بدون اینکه هزینه‌ای بپردازد، ایجاد کند!
برجام براساس سهل اندیشی و اعتماد نابجای دولت آقای روحانی به آمریکا امضا و اجرا شد. که اگر این نبود، آمریکا نمی‌توانست اینچنین بدون پرداخت هزینه از این توافق خارج شود. آمریکا در حالی از برجام خارج شد که ده‌ها امتیاز نقد از دولت ایران گرفت، برنامه هسته‌ای کشورمان را نابود کرد و نه فقط به هیچیک از تعهدات خود در برجام عمل نکرد و تحریم‌ها را که لغو آن موضوع مذاکرات بود لغو نکرد، بلکه ده‌ها تحریم جدید هم به آن افزود!
مکانیسم ماشه
آقای ظریف مدعی شده است که زمینه‌های لازم در برجام دیده شده است. این در حالی است که یکی از مصادیق سهل انگاری در تنظیم برجام از سوی تیم مذاکره‌کننده ایرانی، «مکانیسم ماشه» است. علت عدم اعتراض رسمی ایران به نقض برجام، وجود بند ۳۷ یا همان «مکانیزم ماشه» در متن برجام است که در صورت اعتراض ایران به نقض توافق توسط طرف‌های مقابل، در نهایت حتی تحریم‌هایی که به صورت نیم بند تعلیق شده است نیز باز می‌گردد!. متن ضعیف برجام به گونه‌ای تنظیم شده که طرف مقابل تعهدات را نقض می‌کند ولی اگر دولت ایران اعتراض کند در نهایت قطعنامه‌های شورای امنیت که به طور مشروط لغو شده دوباره علیه کشورمان باز می‌گردد! این بخشی از متن «فتح الفتوح برجام»! است.
تحریم در پسابرجام
وزارت خزانه‌داری آمریکا در ادامه اقدامات ضدایرانی در پسابرجام، 5 ایرانی را به خاطر ارتباط ادعایی با یگان موشکی سپاه پاسداران تحریم کرد.
گفتنی است وزارت خزانه‌داری آمریکا هفته گذشته، «ولی‌الله سیف» رئیس‌بانک مرکزی را نیز تحریم کرد.
وزارت خارجه در واکنش به تحریم سیف، دولت آمریکا را دولتی عهدشکن خواند و اعلام کرد: حق توسل به راهکارهای حقوقی و سیاسی بین‌المللی برای مقابله با این اقدام خزانه‌داری آمریکا برای دولت و بانک مرکزی ایران محفوظ است.
متوهم
«مایک پمپئو» وزیر خارجه آمریکا سه‌شنبه شب گفت خواسته‌های این کشور از ایران، درخواست‌های دشواری نیستند.
پمپئو افزود:من دیده‌ام که در گزارش‌هایی نوشته شده که این‌ها خیال‌پردازی هستند و امکان تحقق ندارند. اما این‌ها کارهای بسیار ساده‌ای هستند و اغلب کشورها در جهان اینطور رفتار می‌کنند.
وزیر خارجه آمریکا در بخش دیگری از این نشست در پاسخ به سؤالی درباره اختلاف نظر اروپا و آمریکا درباره ایران، گفت اطمینان دارد که طرفین در تقابل با ایران به تفاهم می‌رسند.
لازم به ذکر است که «مایک پمپئو» وزیر خارجه آمریکا عصر دوشنبه در سخنان ضدایرانی در محل اندیشکده «هریتیج»، 12شرط را برای کشورمان عنوان کرد و گفته بود اگر ایران به آنها عمل کند آمریکا حاضر است تا روش خود را تغییر دهد. توقف فعالیت موشکی، توقف حمایت ایران از محور مقاومت در منطقه، توقف غنی‌سازی، بازرسی نامحدود ماموران آژانس از تمامی سایت‌های ایرانی، آزادی جاسوسان آمریکایی دستگیر شده در ایران، خروج نیروهای مستشاری ایران از سوریه، خلع سلاح حشدالشعبی در عراق و...از جمله زیاده گویی‌های وزیر خارجه آمریکا بود.
تحلیلگران و رسانه‌های غربی به شروط مضحک دولت آمریکا از ایران واکنش نشان داده و دولت ترامپ را «متوهم»، «نامعقول» و «دور از واقعیت» توصیف کردند.
در همین رابطه پایگاه لوبلاگ در گزارشی نوشته بود: جهان پس از قرن آمریکا، چند قطبی شده و هرکس در ایالات متحده به دنبال بازگشت به وضعیت پیشین است، تلاش بی‌فایده می‌کند. ایالات متحده از توهمات یک قدرت هژمونیک رنج می‌برد که دیگر نمی‌تواند اراده خود را به سایر ملل تحمیل کند، اما هنوز حاضر به پذیرش واقعیت جدید نیست.
گنده گویی!
خبرگزاری فرانسه در گزارشی میدانی از تهران نوشت:برخی مقام‌های آمریکایی امیدوارند که فشارهای فزاینده بتواند انقلاب جدیدی را در ایران موجب شود، اما این امر بعید به نظر می‌رسد به طوری‌که واکنش تهرانی‌ها به تهدیدهای روز دوشنبه «مایک پاپمپئو» وزیرخارجه آمریکا توام با بی‌تفاوتی بود.
خبرگزاری فرانسه با‌اشاره به سخنان روز دوشنبه مایک پاپمپئو علیه ایران و طرح دوازده درخواست نوشت، ایرانی‌ها دهه‌ها است که شاهد لفاظی‌های تند از سوی آمریکا هستند.
در بخشی از گزارش خبرگزاری فرانسه آمده است: «امید»، یک شهروند تهرانی در بازار تجریش گفت:آمریکایی‌ها فکر می‌کنند که مالک جهان هستند. آنها می‌خواهند برای دیگر کشورها بر اساس میل خود تصمیم گیرند.آمریکایی‌ها همه چیز را می‌خواهند.آنها حتی بیشتر از انرژی هسته‌ای و بمب اتمی را می‌خواهند. آمریکایی‌ها می‌خواهند که کشورهای مخالفشان هیچ چیزی نداشته باشند.
این رسانه نوشت: با اینکه سخنان پاپمپئو نگرانی‌هایی را در ارتباط با تجارت ایرانی‌ها با خارج از کشور ایجاد کرده، اما برای ایران، تحریم‌ها موردی آشنا است و بسیاری از ایرانی‌ها کماکان مبارز باقی مانده‌اند.
تردید اروپا
پایگاه بلومبرگ در گزارشی نوشت: از آنجایی که دولت‌های اروپایی نگران هستند که مقابله با تحریم‌های آمریکا علیه شرکت‌هایی که با ایران تعامل دارند، به ضررشان تمام شود، تلاش‌های آنها برای رو در رو شدن با واشنگتن در حال محو شدن است.
بلومبرگ با این مقدمه نوشت، یکی از مقامات دولت آلمان می‌گوید، در حالیکه «آنگلا مرکل» صدراعظم آلمان در میان آندسته از رهبران اتحادیه اروپا بود که هفته گذشته به اتفاق آراء به کشورهای اتحادیه اروپا چراغ سبز نشان دادند تا اقداماتی را برای مقابله با تحریم‌های آمریکا در پیش بگیرند، اما دولت آلمان نگران است که برخی از گام‌هایی که در راستای مقابله با تهدید تحریم‌های آمریکا برداشته می‌شود، به یک بار سنگین برای این کشور تبدیل شود.
این مقام آلمانی تصریح کرد، آلمان به طور خاص نگران است که قوانینی که شرکت‌ها را از همراهی با تحریم‌های آمریکا منع کند، هزینه سنگین و هولناکی را به همراه داشته باشد.
طبق گفته یکی از مقامات دولتی یک کشور عضو اتحادیه اروپا، مقررات باصطلاح انسداد، که اتحادیه اروپا در صدد است قبل از 6 آگوست (15 مردادماه) به مرحله اجرا درآورد، ممکن است برای شرکت‌هایی که همچنان تمایل به فعالیت در بازار آمریکا را دارند، نتیجه معکوس دهد.
بر اساس این گزارش، کمیسیون اروپا روز جمعه هفته گذشته خواستار «مقررات انسداد» برای محافظت از منافع شرکت‌های اروپایی در ایران در مقابل تحریم‌های آمریکا شد.
از دیگر اقداماتی که کمیسیون اروپا مطرح کرد، ترغیب کشورهای اروپایی برای انتقال پول به بانک مرکزی ایران و صدور مجوز اعطاء وام بانک سرمایه‌گذاری اروپا به پروژه‌های اروپایی در ایران بود.
با این‌حال، فدراسیون صنعت BDI آلمان در بیانیه‌ای در این خصوص گفت: «به کارگیری مقررات انسداد قابل فهم است اما تأثیرات آن نامشخص است. احتیاط حکم می‌کند که به طور کامل تأثیرات آن مورد بررسی قرار گیرد تا از وقوع خسارت (به شرکت‌های اروپایی) جلوگیری شود. واضح است که مقررات انسداد می‌تواند مداخله شدیدی در تجارت آمریکا در صنعت آلمان داشته باشد».
همصدایی پاریس با ترامپ
«ژان ایو لودریان» وزیر خارجه فرانسه گفت که توافق هسته‌ای با ایران نمرده است.
لودریان افزود: رویکرد کنونی آمریکا در برابر ایران امکان گفت‌وگو را ایجاد نخواهد کرد و به تقویت افراط‌گرایان منجر خواهد شد.
وی در ادامه گفت: ما با این روش موافق نیستیم چرا که مجموعه‌ای از تحریم‌ها که علیه ایران به کار گرفته خواهند شد، به مذاکره منتهی نمی‌شود و برعکس باعث تقویت محافظه‌کاران و تضعیف روحانی می‌شوند.
وزیر خارجه فرانسه در عین حال در اظهارنظری گستاخانه گفت که پاریس هم مانند آمریکا در زمینه موشک‌های بالستیک ایران و جاه‌طلبی‌های منطقه‌ای این کشور نگرانی دارد اما توافق هسته‌ای در سال 2015، بهترین امکان برای جلوگیری از تولید بمب هسته‌ای در این کشور را فراهم می‌کند.
به گزارش فارس، «ماریا زاخارووا» سخنگوی وزارت خارجه روسیه تأکید کرد: تحریم‌هایی که آمریکا به صورت کاملا یکجانبه علیه ایران وضع کرده و در آینده وضع خواهد کرد، کاملا غیرقانونی است.