سرویس سیاسی-

روحانی در مراسم «دوازدهمین سالروز ملی فناوری هسته‌ای» که صبح دوشنبه در سالن اجلاس سران تهران برگزار شد، با تبریک روز ملی فناوری هسته‌ای و تقدیر از همه کسانی که در سالیان گذشته و دولت‌های مختلف در این فناوری قدم برداشتند، اظهار داشت: رونمایی دستاوردهایی که در این مراسم انجام شد، پیام‌های زیادی دارد برای کسانی که فکر می‌کنند حرکت هسته‌ای ما در دولت یازدهم و دوازدهم متوقف و یا کند شده است. به ملت بزرگ ایران با صراحت و شفافیت می‌گویم که صنعت هسته‌ای ما با توان، دقت و محاسبه دقیق‌تر امروز نسبت به دیروز سرعت بیشتری دارد.
همزمان با سخنرانی روحانی در روز ملی فناوری هسته‌ای، دلار در یک رکودشکنی حیرت آور از 6000 تومان نیز عبور کرد. اما رئیس‌جمهور در اقدامی تأمل برانگیز هیچ‌اشاره‌ای به این موضوع مهم نداشت.
سکوت روحانی درخصوص افزایش افسارگسیخته دلار در حالی است که وی- بهمن 96- در گفت‌و‌گوی تلویزیونی تاکید کرده بود که:«خیال مردم از بابت نرخ دلار راحت باشد»!
در حال حاضر قیمت دلار از 6000 تومان نیز عبور کرده است. این در حالی است که ۲۶ دی ماه ۹۴ -روز اجرای برجام-قیمت دلار حدود ۳۵۰۰ تومان بود. نکته قابل توجه اینجاست که پس از تبلیغات گسترده دولت و رسانه‌های زنجیره‌ای درباره گشایش‌های اقتصادی در پسابرجام، عده‌ای با اسکناس یک دلاری آمریکا و هزار تومانی و پانصد تومانی ایران در خیابان‌های تهران جشن گرفتند.
120 دستاورد!
رئیس‌جمهور در مراسم «دوازدهمین سالروز ملی فناوری هسته‌ای» تأکید کرد: بیش از ۱2۰ دستاورد مهم در طول دو سال گذشته پس از برجام در صنعت هسته‌ای داشتیم پس برجام حرکت ما را کند نخواهد کرد و اتفاقاً پس از برجام توانستیم از همکاری کشورهای دیگر هم به خوبی استفاده کنیم.
متاسفانه دولتمردان بارها دهها دستاورد برای برجام شمرده‌اند اما هیچگاه درمورد آنها توضیحاتی ارائه نداده‌اند.این اقدام نشان دهنده این است که گویا این اعداد بیشتر به دستاوردسازی شبیه است تا دستاورد واقعی!
گفتنی است دولت یازدهم بی‌آنکه تضمین محکم و غیرقابل تغییری از حریف بگیرد، بسیاری از تعهدات خود را به صورت کاملا یک‌جانبه و به گونه‌ای که قابل بازگشت نیست، عملیاتی کرد. خروج بیش از 12 هزار سانتریفیوژ از چرخه غنی‌سازی، توقف تحقیق و توسعه برای غنی‌سازی در فردو، بتن‌ریزی در قلب رآکتور اراک و خروج 9700 کیلوگرم از ده‌ هزار کیلوگرم اورانیوم غنی شده زیر 5 درصد- که طی ده سال با تلاش دانشمندان هسته‌ای کشورمان به دست آورده بودیم- از جمله این اقدامات است که هزینه‌های سنگینی را در پی داشت.
لازم به ذکر است که پس از اجرای شتابزده برجام از سوی دولت روحانی-که تعجب رسانه‌های غربی را در پی داشت- طرف مقابل هیچگاه به تعهدات خود عمل نکرد. برای نمونه تحریم‌های مرتبط با هسته‌ای لغو نشد. مثلا تحریم چرخه دلار یا همان u-turn که سال 2008 به بهانه هسته‌ای علیه ایران اعمال شد، با وجود برجام همچنان در حال اجراست و به خاطر پابرجا بودن همین تحریم حتی یک دلار از طریق مبادی رسمی و بانکی وارد کشور نمی‌شود!
آقای روحانی و اعضای تیم مذاکره‌کننده باید توضیح دهند که چرا بعد از محدودیت گسترده در توان هسته‌ای ایران، یک تحریم مهم که مربوط به پرونده هسته‌ای بود را نتوانستند لغو کنند؟!
تجارت هسته‌ای
یا امتیازدهی یکطرفه؟!
روحانی اظهار داشت: ما برای اولین بار پس از برجام، وارد تجارت هسته‌ای شدیم. مواد هسته‌ای را خریدیم، فروختیم و حدود ۴۰۰ تن کیک زرد را از خارج خریداری و وارد کشور کردیم و مقداری مواد غنی شده را توانستیم بفروشیم. بنابراین ما در تجارت هسته‌ای ورود پیدا کرده‌ایم و در همکاری هسته‌ای با دنیا، مسیر جدیدی را آغاز کردیم.
پیش از این نیز اعضای تیم مذاکره‌کننده هسته‌ای با ‌اشاره به خروج حدود 98 درصد از اورانیوم غنی شده و خرید حدود 400 تن کیک زرد مدعی شده بودند که ایران برای اولین‌بار به جمع صادرکنندگان مواد غنی شده هسته‌ای پیوست!
متاسفانه دولتمردان، امتیازدهی یکطرفه را تجارت می‌نامند!
ادعای عجیب دولتمردان در حالی است  که غنی‌سازی اصالتا برای تامین نیازهای کشور در مقیاس صنعتی صورت گرفته است و نه برای صادرات آن! از سوی دیگر غنی‌سازی 11 تن اورانیوم 10 سال طول کشیده و طبیعتا انجام دوباره این کار در روند فعلی حداقل 10 سال طول می‌کشد و این البته غیر از دوره ممنوعیت 10 ساله‌ای است که در برجام قید شده است. در این دوره ایران نباید بیش از 300 کیلوگرم اورانیوم غنی شده داشته باشد و بنابراین یا اصلا نباید غنی‌سازی کند و یا اینکه در صورت غنی‌سازی، بلافاصله مازاد 300 کیلوگرم باید از کشور خارج شود و بنابراین ذخیره این مواد عملا امکان‌پذیر نیست؛ در حقیقت گویا قرار است که ایران چرخه‌ای از تبدیل کیک زرد به مواد غنی‌شده و سپس تبدیل مواد غنی‌شده به اورانیوم طبیعی و کیک زرد را به اجرا بگذارد و اصل این عمل چنانکه از سوی غرب به عنوان افزایش «زمان‌گریز» مطرح شده، خلع قدرت ایران است و نه پذیرفتن ایران به عنوان صادرکننده اورانیوم غنی‌شده!
متاسفانه اقدام دولت درخصوص خروج حدود 98 درصد از اورانیوم غنی شده و خرید حدود 400 تن کیک زرد و پذیرش محدودیت اورانیوم غنی شده به معنای چوب حراج زدن به دسترنج 10 ساله متخصصان ایرانی است.
مگر دیوانه‌اند!
روحانی افزود: روی دیگر این سکه قدرت دیپلماسی است. دیپلماسی نشان می‌دهد که ملت ایران تنها ملتی نیست که در دفاع مقدس پیشتاز باشد، بلکه منطق حرف زدن پای میز مذاکره را دارد و می‌تواند با بزرگترین قدرت‌های دنیا حرف بزند و حق ملت ایران را تثبیت کند و به توافقی برسد که بار را بر دوش مردم ما کم کند.
وی تاکید کرد: دیپلماسی به راه ما سرعت می‌دهد و هزینه ما را کم می‌کند. بدون دیپلماسی هم می‌توان کار کرد، اما با هزینه بیشتر. دیپلماسی موانع را بر می‌دارد و هزینه‌های ما را برای دستیابی به منافع ملی می‌کاهد.
رئیس‌جمهور خاطرنشان کرد: ۱۵ ماه است آقای جدیدی که در آمریکا بر سر کار آمده و ادعاهای بسیار زیادی هم دارد و فراز و نشیب فراوانی در کلام و سخن و عمل وی شاهد هستیم، تلاش می‌کند که برجام را بشکند و ظاهراً می‌گویند که ما تازه متوجه شدیم که در برجام کلاه بر سر ما رفته است.
آقای روحانی در اظهارنظری تأمل برانگیز گفته است که آمریکایی‌ها اذعان کرده‌اند که در برجام کلاه بر سرشان رفته است!
این اظهارنظر خلاف واقع در حالی است که روحانی و دیگر دولتمردان بارها و بارها بر بی‌دستاوردی برجام اذعان کرده‌اند.
برای نمونه، روحانی- آبان 96- در جلسه دفاع از وزرای پیشنهادی نیرو و علوم در مجلس تصریح کرد:«به بعضی از کشورهای شرق آسیا پیغام می‌دهند که با ما مذاکره کن، این کشورها مگر دیوانه شده‌اند که با شما مذاکره کنند. شما علناً مذاکره دیروز را زیرپا می‌گذارید و به مذاکره امضا شده‌ای که به تأیید شورای امنیت سازمان ملل رسیده بی‌اعتنا هستید».
علی اکبرصالحی، رئیس‌سازمان انرژی اتمی نیز-شهریور 95- گفته بود:«در بعد تحريم و مسائل ديگر سياسي، آمريكايي‌ها از شيوه نادرستي استفاده مي‌كنند، اگر ما وقتي برجام را تنظيم مي‌كرديم دقت بيشتري مي‌كرديم اين فرصت براي آمريكا پيش نمي‌آمد كه از اين قابليت تفسير بودن سوءاستفاده كند».
سؤالی که در افکار عمومی ایجاد می‌شود این است که اگر ایران بر سر آمریکا کلاه گذاشته است، پس چطور به اذعان آقای ظریف هنوز نمی‌توانیم یک حساب در بانک‌های انگلیس باز کنیم و چطور آلمان در اقدامی توهین‌آمیز از ترس تحریم‌های آمریکا، از سوخت‌رسانی به هواپیمای حامل ظریف خودداری می‌کند و این چه کلاه گذاشتنی است که رئیس‌ستاد پیگیری اجرای برجام-عراقچی- به صراحت اذعان می‌کند که ایران برجام را داستانی موفق نمی‌دانم چرا که از آن بهره‌مند نشده و تحریم‌ها برداشته نشده است.
ساختمان برجام یا جنازه؟!
رئیس‌جمهور افزود: تازه پس از گذشت 15 ماه می‌گویند که فهمیده‌ایم که این توافق به نفع ما نیست که البته این ادعای آنها دقیق و درست نیست چرا که از ابتدا به دنبال نفع دو طرف و برد – برد بوده‌ایم.
به گزارش مهر، روحانی با بیان اینکه ساختمان برجام آن‌قدر محکم بوده که در این ۱۵ ماه انواع فشارها با ریشترهای مختلف را تحمل کرده، تأکید کرد: ساختمان برجام همچنان پابرجاست و این یکی از نکات مهمی است که ملت ما و نمایندگان ملت ما در مذاکرات خود با قدرت‌های بزرگ جهان همواره مدنظر داشته‌اند.
در حال حاضر و به اذعان مقامات ارشد دولت و رسانه‌های زنجیره ای، برجام بیشتر از آنکه به ساختمان شبیه باشد، به جنازه‌ای متعفن شبیه است.
محمد جواد ظریف وزیر امور خارجه- اردیبهشت 96- تصریح کرد:«آیا آمریکا آماده است به متن برجام پایبند باشد، روحش به کنار. تاکنون واشنگتن هر دو را زیر پا گذاشته است».
در هفته‌های گذشته روزنامه زنجیره‌ای آفتاب یزد در مطلبی نوشته بود:«دولت ماه‌ها پس از توافق هسته‌ای، به هوای چیدن میوه‌های برجام نشست و بر پایه این دلخوشی، برنامه‌ها و سیاست‌های کاری خود-دوران پسابرجام- را نوشت اما ماحصل این انتظار، فرصت سوزی، از دست رفتن منابع موجود به هوای گشایش برجام و در نهایت کاهش صبر اجتماعی با استمرار فشارهای اقتصادی بود».
روزنامه زنجیره‌ای قانون نیز- مهر ۹۶- در گزارشی نوشته بود:«پیش‌بینی مقام معظم رهبری مبنی بر اینکه آمریکا به هیچ عهدی پایبند نیست، اینک در حالی به حقیقت می‌پیوندد که تیم مذاکره‌کننده ظریف می‌پنداشتند همه راه‌ها را برای تقلب و عهد شکنی بسته‌اند و به اصطلاح، مو لای درز برجام نمی‌رود...حال، در چنین شرایطی چه باید کرد؟ آیا همان‌گونه که ظریف می‌گفت ایران دوباره و بسیار سریع می‌تواند در صورت خلف وعده طرف مقابل به غنی‌سازی برگردد؟ چگونه می‌توان راکتورهای مملو از سیمان و برنامه‌های رها شده هسته‌ای را دوباره به کار انداخت؟».
روزنامه زنجیره‌ای آرمان نیز در روزهای گذشته در مطلبی نوشته بود:«آنچه مدنظر دولتمردان درخصوص نتایج برجام بود به دست نیامد زیرا تاثیرات برجام بر اقتصاد کشور به هیچ وجه احساس نشد».
برجام بدون آمریکا!
رئیس‌جمهور با بیان اینکه در همه حالت برای برجام فکر کرده و برنامه‌ریزی داریم و در صورت لطمه خوردن به آن برای فناوری و زندگی مردم، هیچ مشکلی پیش نخواهد آمد، گفت: برجام باشد یا نباشد ، برجام با آمریکا و  یا بدون آمریکا، ما برای هر شرایطی آماده ایم و برنامه داریم. آنها فکر می‌کنند با تبلیغات خود، ملت ایران از استقلال، آزادی و حاکمیت ملی خود پشیمان می‌شود، اما این ملت، هرگز از مسیر انقلاب و راه حق دست برنخواهد داشت.
وی تأکید کرد: جمهوری اسلامی ایران هرگز آغازگر نقض پیمان نیست، اما دشمنان این ملت حتماً بدانند که از این کار پشیمان خواهند شد و می‌بینند که در طول کمتر از یک هفته آثار و نتایج آن متجلی خواهد شد.
روحانی در اظهارنظری تأمل برانگیز تاکید کرده است که  ما برای برجام بدون آمریکا نیز
برنامه داریم!
در روزهای گذشته «نیکی هیلی» نماینده آمریکا در سازمان ملل در نشستی در دانشگاه دوک گفته بود:«ایران در برجام می‌ماند، حتی اگر ما از آن خارج شویم».
همچنین در روزهای گذشته، علی اکبر صالحی رئیس‌سازمان انرژی اتمی گفته بود که:«ما در مذاکرات با آمریکا مذاکره می‌کردیم نه مجموعه 1+5».
روحانی نیز در سال 92 تاکید کرده بود که «اروپایی‌ها آقا اجازه هستند. آمریکا کدخداست و بستن با کدخدا راحت‌تر است».
گفتنی است نشریه فارن پالیسی-شهریور 96- نوشته بود: «پایبندی ایران و اروپا به برجام علی‌رغم خروج آمریکا از برجام نادرست است. زیرا در اتحادیه اروپا هیچ زیر بنای قانونی برای اینکه دولت‌ها بتوانند این اقدام را عملی کنند وجود ندارد».
روزنامه زنجیره‌ای آفتاب یزد-شهریور 96- در مطلبی نوشته بود:«بدون آمریکا هرچند به‌نظر می‌رسد در هر صورت وضعیت ایران بدتر از قبل از تحقق برجام نخواهد شد و تبادلات اقتصادی بهتر می‌شود، اما شرکت‌های بزرگ‌تر اروپایی بدون آمریکا همکاری با ایران نخواهند داشت. این یعنی اینکه عملاً بدون آمریکا برجام معنایی نخواهد داشت».
اعضای ارشد دولت روحانی مدعی‌اند که به زبان دیپلماسی مسلط هستند.اما متاسفانه اصول بدیهی دیپلماسی از جمله اظهارنظر از موضع قدرت و اقدام متقابل، هیچ جایگاهی در دیپلماسی دولت ندارد.
با تأمل در اظهارنظر روحانی درخصوص ماندن در برجام بدون آمریکا و اظهارنظر هیلی، به روشنی به پاسخ این سؤال می‌رسیم که چرا در پسابرجام، روز به روز تحریم‌ها افزایش پیدا کرد و طرف مقابل نیز گستاخ‌تر شد.
روحانی پیش از این نیز با تعبیر ضد امنیت ملی و نادرست «خزانه خالی» در آستانه مذاکرات هسته‌ای، کشور را در موضع ضعف و غربی‌ها را در جایگاه مدعی قرار داد. ظریف نیز- آذر 92- در اظهارنظری خلاف واقع و مغایر منافع ملی گفت:«آمریکا می‌تواند با یک بمب تمام سیستم دفاعی ایران را از کار بیندازد!».
به جرأت می‌توان گفت که اینگونه اظهارنظرهای غلط به دشمن گرای تحریم و فشار می‌دهد. اینکه تا می‌توانید تحریم‌ها را افزایش داده و ما را تحت فشار قرار دهید و خیالتان راحت باشد که ما هیچ واکنش متقابلی انجام نمی‌دهیم.
متاسفانه دولت آقای روحانی با ژست
«تنش زدایی» و «تعامل» با امتناع از اقدام متقابل، موجب شد تا در پسابرجام، تحریم‌ها با قوانینی همچون آیسا و کاتسا 2017(مادر تحریم ها) زیر ساخت گسترده تری پیدا کند و گستاخی طرف مقابل نیز افزایش یابد.
فلسفه اصلی اقدام متقابل، تاثیرگذاری بر رفتار طرف مقابل و وادار کردن آن به عقب‌نشینی و یا حداقل منصرف کردن آن از زیاده‌خواهی‌های بیشتر است. متاسفانه پس از امضای برجام هیچ‌گاه این رویکرد از سوی مقامات ارشد دولت روحانی مشاهده نشد.
امتناع دولت از اجرای قانون
متاسفانه برخلاف فضاسازی رسانه‌ای حامیان دولت، در پسابرجام هم تحریم‌ها افزایش یافت و هم گستاخی آمریکا و هم پیمانانش گسترش یافت.
پس از امضا و اجرای برجام، دولت آقای روحانی در واکنش به گستاخی‌های مکرر آمریکا، به فشار ایمیلی، پیام توئیتری، نامه‌نگاری،گلایه محترمانه،انتقاد لفظی و حتی توجیه عهدشکنی اقدام کرد.حال آنکه تنها پاسخ عملی و قاطع به گستاخی آمریکا عمل به 29 شرط اجرای برجام بوده و هست.
لازم به ذکر است که نحوه اقدام متقابل علیه آمریکا در ماده 3 «قانون اقدام متناسب و متقابل دولت جمهوری اسلامی ایران در اجرای برجام» مصوب مهر ماه سال 1394 مجلس شورای اسلامی به روشنی مشخص شده است. در این ماده آمده است: «دولت موظف است هرگونه «عدم‌پایبندی» طرف مقابل در زمینه لغو مؤثر تحریم‌ها یا بازگرداندن تحریم‌های لغوشده و یا «وضع تحریم تحت هر عنوان دیگر» را به‌دقت رصد کند و اقدامات متقابل در جهت احقاق حقوق ملت ایران انجام دهد و همکاری داوطلبانه را متوقف نماید و توسعه سریع برنامه هسته‌ای صلح‌آمیز جمهوری اسلامی ایران را سامان دهد به‌طوری‌که ظرف مدت دو سال ظرفیت غنی‌سازی کشور به یکصد و نود هزار سو افزایش یابد».
متاسفانه دولت هیچگاه قانون فوق را اجرا نکرد.
روحانی با بیان اینکه راه ما مشخص است و به فکر تهدید کسی نیستیم، تصریح کرد: روابطمان با همسایگان دوستانه خواهد بود. آنهایی که سخنان نادرست می‌زنند خواهند فهمید که این حرف‌ها به نفع آنها نخواهد بود.سلاح و موشک ما دفاعی است، برای دفاع از کشور هر نوع سلاحی که لازم باشد را می‌سازیم تا بتوانیم در این منطقه و جهان نا امن امنیت مان را حفظ کنیم.
نقطه‌های خیالی!
افزایش‌ افسارگسیخته و حیرت‌انگیز نرخ دلار در روزهای اخیر حتی صدای حامیان دولت را نیز درآورده است. در همین رابطه، «حسین راغفر» کارشناس اقتصادی حامی دولت گفته است:«نوسانات نرخ ارز و سیر صعودی آن نشانه ونزوئلایی شدن اقتصاد است و برخی مسئولان اقتصادی در آن سهم دارند».
افزایش افسارگسیخته نرخ دلار و کاهش پی‌در‌پی ارزش پول ملی در حالی است که دولت روحانی مدعی بود در سایه برجام، مشکلات اقتصادی و معیشتی مردم حل خواهد شد. روحانی مدعی بود که «آنچنان گشایشی برای مردم درست می‌کند که اصلا نیازی به یارانه نداشته باشند»! در همه این سال‌ها، دولت با پافشاری متعصبانه روی دستاورد‌های نداشته برجام، همه توجه خود از ظرفیت‌های داخلی را به غرب و گشایش از آن سو معطوف کرد و از توان داخلی به معنی واقعی غفلت کرد.
متاسفانه علیرغم تجربه پرهزینه برجام، دولت همچنان در پی «اجرای برجام به هر قیمت» و چشم دوختن به نقطه‌های خیالی و بی‌توجهی به ظرفیت‌های عظیم داخلی است. رویکردی که به افزایش تحریم‌ها و گسترش مشکلات اقتصادی منجر خواهد شد.