سعید رضایی

«جورچین» عنوان یک فیلم مستند درباره آسیب شناسی بازار اسباب بازی‌ها در ایران. این مستند در قالب یک مجموعه پنج قسمتی پنجشنبه شب‌ها ساعت 20 از شبکه افق درحال پخش است. آنچه سوژه این مستند قرار گرفته، یکی از میدان‌های مهم عرصه فرهنگی و تجاری کشورمان است که متأسفانه مورد بی‌توجهی قرار گرفته است. محمد دیندار، کارگردان این فیلم تلاش کرده تا در بستر پژوهش به زیر و بم‌های این حوزه مهم از فرهنگ بپردازد. در این میان وی به سراغ هنرمندان کودک و نوجوان و سازندگان اسباب بازی‌ها هم رفته است.
درحالی که در هالیوود برای «اسباب بازی» خیلی اهمیت قائل هستند و در اصل آن را اسباب استراتژیک و فتح افکار و فرهنگ‌ها می‌دانند و در این جهت، آثار مختلفی ازجمله سلسله انیمیشن «داستان اسباب بازی ها» ساخته شده، اما در ایران این اولین فیلم با محوریت اسباب بازی است.
اکبر عالمی، مدرس سینما در یادداشتی نوشته بود: «جورچین؛ در قرن بیست و یکم که کشورهای پیشرفته به بازی و سرگرمی بچه‌ها و نوجوانان از چندین و چند منظر فکر می‌کنند، فیلم شما تماشاگر را وادار به فکر می‌کند. یک هشدار به مدیران فرهنگی بود تا یادآور شود که: زمانه عِوَض شده ...! باید نو فکر کنیم.»
محمدتقی فهیم، مستندساز و منتقد سینما نیز درباره این مستند گفت: «موضوع مستند جورچین درخصوص واردات عروسک و اسباب بازی‌های خارجی، تازگی دارد. این مستند به مسئله‌ای اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی می‌پردازد و تاثیر ورود عروسک‌های خارجی را در جامعه مطرح می‌کند. به همین دلیل هم جورچین اثر قابل تاملی است؛ هر چند با کلیشه‌های مرسوم و گفت وگو با کارشناسان ساخته شده است. کارگردان به خوبی توانسته با حرکتی آرام گزارشی از اوضاع عروسک و عروسک‌فروشان شروع کند و به تدریج خود کنار رود و وضعیت را تحلیل کند. جورچین مستند گزارشی تحلیلی است و در مستندهای خبری مستندساز موظف به شناخت مسبب یک واقعه یا وضعیت است اما در مستند گزارشی تحلیلی مستندساز به طرح موضوع می‌پردازد.»
جبار آذین، کارشناس فرهنگی و منتقد سینما نیز به بهانه مستند «جورچین» نوشت: «دنیای گسترده نگاه‌ها، نیازها و خواسته‌های کودکان و نوجوانان و خانواده‌ها، نیازمند توجه، برنامه‌ریزی و برنامه سازی مناسب، هدفمند و سازنده است. به ویژه در این اوضاع فرهنگی که دشمنان و سوداگران داخلی با ورود رنگین و آهنگین! از دروازه‌های بدون در و پیکر آن و از بیراه‌های ماهواره، فیلم و کتاب و انواع مد و لباس و لوازم آرایشی و تزئینی و شکل‌ها و شیوه‌ها و بازی‌های کامپیوتری و اینترنتی و انیمیشن‌های غربی، فرهنگ جامعه، بخصوص صفحه‌های سپید اذهان کودکان و نوجوانان را آماج برنامه‌های ضدفرهنگی قرارداده‌اند... در چنین شرایطی به همت یک نویسنده، پژوهشگر، منتقد و فیلمساز کارآزموده درجهت آسیب شناسی، هشدار به مسئولان و آگاهی خانواده‌ها، فیلم جذاب وخوش ساختی به نام «جورچین» ساخته شده است تا به سهم خود پاسدار ارزش‌ها و آرمان‌های فرهنگی کشور باشد و راه را از چاه به مخاطبان کودک و نوجوان و خانواده‌ها و دست‌اندرکاران امور فرهنگی و هنری بنمایاند. ارزیابی بازار این گونه تولیدات و نواقص کار و بی‌توجهی مسئولان و ورود بی‌رویه بازی‌ها و فیلم‌های مخرب خارجی و کم توجهی به هنرمندان و تولیدکنندگان بازی‌ها و اسباب بازی‌های داخلی هم سخن به میان آورده است. این اثر شاخص سینمایی، به دلیل استقبال مخاطبان، برای چندمین بار و اکنون امید که «جورچین» با ایجاد تلنگر اجتماعی، مدیران فرهنگی، خانواده‌ها و دستگاه‌های فرهنگی وهنری کشور و به ویژه دست‌اندرکاران امور فرهنگی و هنری کودکان و نوجوانان را درجهت پاسداری و‌اشاعه ارزش‌های ملی و دینی و تولید آثار شایسته هنری، بازی‌ها و وسائل مناسب فکری و هنری و فرهنگی به حرکت درآورد.»