اشاره) هفته گذشته نخستین قسمت از برنامه گفت‌و‌گو محور «پیشرو» از شبکه 4 صداوسیما پخش شد که میهمان نخستین قسمت از آن، با توجه به سالروز تشکیل شورای عالی انقلاب فرهنگی، دکتر مخبر دزفولی، دبیر این شورا بود. در این مطلب اما به مهمترین بخش‌های این گفت‌و‌گوی چالشی اشاره می‌شود:
* با توجه به شمول و دامنه گسترده حوزه فرهنگ به نظر من شورای عالی انقلاب فرهنگی دارای جایگاه بسیار مهم و حیاتی در نظام جمهوری اسلامی است. انقلاب اسلامی در حوزه مهم تمدن نوین اسلامی به‌عنوان برنامه کلان نظام باید به یک سه ضلع یک مثلث توجه داشته باشد که ضلع اول این مثلث «فرهنگ» به معنای عام آن است که به معنای عوامل قوام‌بخش و تقویت‌کننده هویت دینی و ملی جامعه می‌باشد.
* اقتدار علمی می‌تواند اقتدار اقتصادی را به ارمغان بیاورد و اگر خواهان تحقق اقتصاد مقاومتی هستیم و می‌دانیم یکی از اصلی‌ترین ابعاد این اقتصاد توانایی آن در مقابله با تهدیدات است، پس باید اقتصاد و علم را با هم پیوند بدهیم و این یعنی تحقق اقتصاد دانش‌بنیان.
* شورای عالی انقلاب فرهنگی در سال 1363 با فرمان حضرت امام «ره» تشکیل شد ولی باید به این موضوع توجه داشته باشیم که این شورا دارای یک ریشه و پیشینه غنی در ستاد انقلاب فرهنگی است که از سال 1359 تشکیل‌شده بود. حضرت امام «ره» د رهمان ابتدای فعالیت ستاد انقلاب فرهنگی فرمودند: ما دانشگاهی می‌خواهیم که در خدمت جامعه باشد و این نگاه در شورای عالی انقلاب فرهنگی هم استمرار پیدا کرد و در همان سال‌های آغازین فعالیت این شورا درحالی‌که کشور در کوران دفاع مقدس بود ایشان در دیدار با اعضای شورای عالی انقلاب فرهنگی فرمودند: جنگ روزی تمام می‌شود ولی آنچه مهم است دانشگاه است که آینده کشور را خواهد ساخت.
* در سال‌های ابتدایی پیروزی انقلاب اسلامی از نظر منابع و سرمایه‌های انسانی برای پیشرفت علمی واقعاً اوضاع مناسبی نداشتیم و به‌عنوان مثال ما فقط 170 هزار دانشجو در کشور داشتیم که این تعداد امروز به حدود 5 میلیون دانشجو رسیده است. در سال‌های ابتدایی پیروزی انقلاب اسلامی تنها 28 دانشگاه جامع داشتیم، درحالی‌که امروز حدود 200 دانشگاه جامع داریم و تعداد اعضای هیئت علمی از حدود 4 هزار نفر به بیش از 9 هزار نفر رسیده است.
* اگر شورای عالی انقلاب فرهنگی به عنوان نهاد عالی سیاست‌گذار در حوزه فرهنگ و علم نبود، بسیاری از این موفقیت‌ها و دستاوردها حاصل نمی‌شد و باید بدانیم این موفقیت‌ها تصادفی نیست بلکه محصول یک سیاست‌گذاری و برنامه‌ریزی مدبرانه و هوشمند است.
* مشکل در اجرای سند تحول بنیادین آموزش و پرورش آن است که هنوز این نگاه فراگیر نشده که در حوزه آموزش‌وپرورش هیچ برنامه مدون و سند لازم‌الاجرای دیگری وجود ندارد. در حوزه پیگیری اجرای اسناد و مصوبات شورای عالی انقلاب فرهنگی، موضوع دیگری وجود دارد و آن نبود ابزار نظارتی است. وزارت آموزش‌وپرورش موظف است تا نقشه راه اجرای سند تحول بنیادین آموزش‌وپرورش را تدوین کند و البته بخش‌هایی از این سند را اجرا کرده است و وزیر محترم آموزش‌وپرورش هم با تمام توان در حال پیگیری و برنامه‌ریزی هستند اما باید توجه کنیم که کار بسیار سنگین است.
* روزی که در کشور هیچ‌کس توجهی به خطر سقوط جمعیتی و انقراض نسل نداشت، حدود 4 سال یک مجموعه علمی و پژوهشی در شورای عالی انقلاب فرهنگی، این موضوع را از همه ابعاد بررسی کرد که دو گزارش علمی این مطالعات در شورای عالی انقلاب فرهنگی ارائه شد که بسیار مورد توجه قرار گرفت. البته اجرای سیاست کاهش موالید از اوایل دهه 1330 شمسی توسط آمریکایی‌ها در کشورمان و سایر کشورهای منطقه اجرایی شد و اختصاصی به سال‌های اخیر ندارد اما آن نهادی که توانست در این موضوع جو سنگین حاصل از برنامه کنترل جمعیت را تعدیل کند، شورای عالی انقلاب فرهنگی بود.
* علی‌رغم پیگیری‌ها هنوز طرح جمعیتی و برنامه‌های مرتبط بعد از گذشت 5 سال در مجلس شورای اسلامی تصویب نشده است و این در حالی است که نرخ باروری در کشور زیر 2 درصد است و این یعنی نرخ رشد جمعیت کمتر از « نرخ جانشینی» است.
* در مورد نظارت بر اجرای مصوبات شورای عالی انقلاب فرهنگی باید به این موضوع نیز توجه کنیم که چرا برخی از مصوبات مجلس شورای اسلامی علی‌رغم وجود ابزارهای نظارتی مانند سؤال، استیضاح، اصل نود و .... اجرا نشده است.
* سند 2030 فقط به بخش آموزش توجه نکرده بلکه این سند با نام «سند توسعه پایدار2030» 17 محور دارد اعم از محیط زیست، فضای مجازی، خانواده و ... است که بخش آموزش هم یک بخش این سند است. نه ما در شورای عالی انقلاب فرهنگی و نه نمایندگان مجلس شورای اسلامی در جریان کار نبودیم تا اینکه آذرماه سال گذشته که این سند رونمایی شد، موضوع در دستور کار قرار گرفت. از همان ابتدا در شورای عالی انقلاب فرهنگی ما موضوع را تذکر دادیم و به دستور رئیس محترم جمهور موضوع در دستور کار شورای عالی قرار گرفت و مسئولان ذی‌ربط آمدند و بعد از بحث و تبادل‌نظر آن‌ها هم پذیرفتند که اشتباه شده است.
* نمی‌شود «سند تحول بنیادین آموزش ‌و پرورش» تصویب شود اما همه توان و سرمایه این بخش برای اجرای سند 2030 مصروف شود و برای اجرای این سند تا اقصی نقاط کشور سازوکار تعریف شود و اگر این توان و سرمایه صرف اجرای سند تحول بنیادین آموزش‌وپرورش می‌شد بخش‌های زیادی از این سند اجرا می‌شد.
* دانشجوی ستاره‌دار مصوبه شورای عالی انقلاب فرهنگی نیست و از نظر ما دانشجو باید پرسشگر و مطالبه‌کننده باشد و اصلاً کرسی‌های آزاداندیشی برای ترویج این روحیه در دانشگاه‌ها به وجود آمده‌اند. از منظر مصوبات شورای عالی انقلاب فرهنگی دانشجو یا صلاحیت ادامه تحصیل را دارد و یا به علت مشروط شده یا سایر تخلفات صلاحیت ادامه تحصیل را ندارد.
* شورای عالی انقلاب فرهنگی وظیفه دارد تا از سرمایه علمی کشور حفاظت کند و اصولاً مصوبه شورای عالی انقلاب فرهنگی در مورد جذب اعضای هیئت علمی دانشگاه‌ها به این منظور تصویب شد که جوانان نخبه و توانمند کشور به‌جای مهاجرت به سایر کشورها بتوانند وارد فضای خدمت علمی به کشور شوند.
* مشکل اصلی در روند اجرای «سند تحول بنیادین آموزش» کنکور است که هم نظام آموزش‌وپرورش و هم نظام آموزش عالی را خفه کرده است و چون بیش از 8 هزار میلیارد تومان گزارش مالی دارد عده‌ای نمی‌خواهند این مشکل برطرف شود. باید به جای کنکور یک نظام جامع، همه‌جانبه و توانمند پذیرش دانشجو به وجود بیاید.
* مهم‌ترین دغدغه فرهنگی من تحقق کامل مثلث «‌فرهنگ»، «علم و فناوری» و «‌اقتصاد» است که زیرساخت اصلی تمدن نوین اسلامی است و تا این مثلث کامل نشود در همه ابعاد مانند اقتصاد مقاومتی و ... مشکل خواهیم داشت. دغدغه دیگر بنده اجرای اسناد مانند «سند نقشه مهندسی فرهنگی» است که ذیل این سند اسناد مهمی مانند سند موسیقی، سند سینما، سند هنرهای نمایشی و ... در کمیسیون‌های مربوطه که با حضور صاحب‌نظران و هنرمندان مشهور تشکیل می‌شود تدوین‌شده و در نوبت تصویب شورای عالی انقلاب فرهنگی هستند.