کان فی وصیهًْ‌‌النبی (صلی‌الله علیه و آله وسلم) لعلی (علیه‌السلام): و عَلَيْكَ بِصَلوَهًْ‌ِ اللَّيْلِ وَ عَلَيْكَ بِصَلوَهًْ‌ِ اللَّيْلِ وَ عَلَيْكَ بِصَلوَهًْ‌ِ اللَّيْلِ و عَلَيْكَ بِصَلوَهًْ‌ِ الزَّوَالِ، و عَلَيْكَ بِصَلوَهًْ‌ِ الزَّوَالِ و عَلَيْكَ بِصَلوَهًْ‌ِ الزَّوَالِ[1]
در وصیت پیامبر اکرم‌(ص) بر امیرالمؤمنین علی‌(ع) آمده است: بر تو باد كه به نماز شب قيام نمایی و بر تو باد كه به نماز شب قيام نمایی و بر تو باد كه به نماز شب قيام نمایی، و سه مرتبه ديگر گفتند كه بر تو باد كه به نماز زوال مبادرت نمایی و بر تو باد كه به نماز زوال مبادرت نمایی و بر تو باد كه به نماز زوال مبادرت نمایی.
فقراتی از وصیت نبی مکرم به امیرالمؤمنین(ع) را قبلا خواندیم، در ادامه حضرت سه مرتبه این جمله را تکرار می‌فرمایند: نافلۀ شب را بجا بیاور! معلوم می‌شود خصوصیاتی در بلند شدن در نیمه شب، سحرخیزی و عبادت کردن وجود دارد که در هیچ‌یک از نمازهای بیست و چهار ساعت دیگر، این خصوصیات وجود ندارد؛ لذاست که بر آن تأکید شده است.
نقل قولی را از مرحوم آقای حاج میرزا علی آقای قاضی (رضوان‌الله علیه) نقل کردند: اوائلی که مرحوم آقای طباطبایی به نجف رفته و با ایشان آشنا شده‌ بودند، ایشان می‌گفتند: در بین راه، به آقای قاضی برخورد کرد، ایشان به آقای طباطبایی اینطور توصیه می‌کنند: پسرم! اگر دنیا می‌خواهی، نماز شب بخوان! اگر آخرت می‌خواهی، نماز شب بخوان! یعنی اولین توصیه مرحوم میرزا علی آقای قاضی به این شاگردِ برگزیده برجسته همین نماز شب بود، دوستان بخصوص افرادی که بنیه جوانی دارند، این سفارش بسیار مهم را رعایت کنند، نگذارند نماز شب ترک بشود.
یعنی رفتار با نماز شب باید مثل نماز فریضه باشد، مادامی که قادرید و می‌توانید و محذور ندارید، اضطراری ندارید، حتما مقید باشید که نماز شب را بجا بیاورید. این را بایستی همه رعایت کنند. سپس فرمودند: علیک بِصَلوَهًْ‌ الزوال، این را هم سه مرتبه فرمودند؛ به نظر می‌رسد، به قرینه صَلوَهًْ‌ِ‌ اللیل که قبل فرمودند، نافله ظهر است نه نماز ظهر.
نماز ظهر، فریضه است، این تأکید مربوط به نافله ظهر است. اینجاهم مرحوم آقای قاضی (رضوان‌الله علیه) در یکی از مکتوباتی که به بعضی از تلامذه خودشان دارند، بر نافله ظهر خیلی تکیه می‌کنند، می‌فرمایند: این صَلوَهًْ‌ِ الأوابین است. تعبیر مرحوم آقای قاضی است که نافله ظهر، صَلوَهًْ‌ِ الأوابین است. این هم جزو نوافل بسیار مهم است.
_________________
[1] - الشافی، ص 829
* شرح حدیث در ابتدای درس خارج، 18/1/92 به نقل از مشرق