فریده شریفی
پیشرفت علم و تکنولوژی در جهان صنعتی امروز و به موازات آن افزایش کالاها و اجناس متنوع و گوناگون، اهمیت کیفیت و مرغوبیت کالا را نسبت به گذشته صدچندان کرده است، انسان امروزی هر کالایی را به راحتی خریداری نمی‌کند و به سراغ کالاهایی می‌رود که از لحاظ کیفیت و مرغوبیت بهترین باشد و نیازهای او را به خوبی تأمین نماید. در واقع مهم‌ترین عامل تنظیم بازار داخلی یا خارجی، مطلوبیت کالایی است که مصرف‌کننده خریداری می‌نماید و اوست که کیفیت کالا را بر هر چیز حتی قیمت مقدم می‌شمرد!
شما جزو کدام دسته از افراد هستید؟‌کیفیت کالا برای شما چقدر اهمیت دارد؟ آیا در هنگام خرید به علامت استاندارد توجه می‌کنید؟ نشان استاندارد برای شما چه معنا و مفهومی دارد و تا چه میزان اعتماد شما را برای خرید کالا جلب می‌نماید؟!
امروزه کیفیت و مرغوبیت کالا مسئله‌ای مهم در عرضه و تقاضای کالا به حساب می‌آید چرا که موضوع سلامتی و اطمینان خاطر مشتریان در میان است و اگر به کیفیت کالا توجه نشود، مشتریان کاهش پیدا می‌کنند و متقابلا درآمدها هم کم می‌شود. اگر مصرف‌کنندگان تمایلی برای خرید کالا و خدمات نداشته باشند مغازه‌داران باید دست روی دست بگذارند و پس از مدتی هم کرکره مغازه‌های خود را پایین بکشند و اعلام ورشکستگی نمایند.
بنابراین در میدان رقابت اقتصادی و بازار داخلی و حتی بازار خارجی این مصرف‌کننده است که حرف اول را می‌زند و تقاضای اوست که شرایط بازار را تعیین می‌کند. استاندارد کردن کالا یکی از اقداماتی است که فروش کالاها را افزایش می‌دهد و به موازات آن شعار مصرف‌کنندگان نیز افزایش پیدا می‌کند.
سرمایه‌گذاری در راه بهبود کیفیت کالاهای تولیدی برای پاسخگویی به نیازهای مصرف‌کنندگان داخلی و راه‌یابی کالاها به بازارهای جهانی و کاهش واردات مهم‌ترین اصل در توسعه اقتصادی است. کشورهایی که در مسیر توسعه اقتصادی قدم برمی‌دارند کشورهایی هستند که بهبود کیفیت کالا و خدمات را در اولویت برنامه‌ریزی‌ها و سرمایه‌گذاری‌های خود قرار داده‌اند و کنترل و مدیریت دقیقی بر خط تولید کالاهای خود اعمال می‌کنند.
استانداردسازی و نظارت بر نحوه تولید کالاها نشان می‌دهد که یک جامعه برای عموم مردم خود چقدر ارزش و اهمیت قائل است. به عبارت دیگر هرچه استانداردسازی توسعه یابد و تعهد به رعایت استانداردها بیشتر شود از پیشرفت و تعالی جامعه خبر می‌دهد. اگر استانداردسازی در جامعه توسعه نیابد و برای همه موارد استاندارد معینی تعریف نشود زندگی افراد طاقت‌فرسا می‌شود و سلامتی انسان‌ها به خطر می‌افتد.
نقش استاندارد در بهبود وضعیت اقتصادی
استاندارد کالاها و خدمات دریک کشور به نفع تمام مردم و اقتصاد آن کشور است چرا که موجب می‌شود تقاضا برای خرید کالای باکیفیت زیاد شود و متقابلا صادرات افزایش یابد. همچنین موجب صرفه‌جویی در وقت و هزینه‌ها، تأمین امنیت و بهداشت عمومی و افزایش رفاه و درآمد ملی می‌شود.
«تارا تجلی‌پور» کارشناس مسائل اقتصادی در گفت‌وگو با گزارشگر کیهان درباره نقش استاندارد در وضعیت اقتصادی کشور می‌گوید: «یکی از ضرورت‌های مهم در استاندارد کردن کالاها یا خدمات تأثیر مستقیم آن بر وضعیت اقتصادی کشور است، به ویژه آنکه امروزه جهان در حال حرکت به سمت اقتصاد باز و معاملات اقتصادی گسترده میان کشورها است، بنابراین عرضه یک کالای باکیفیت و مرغوب و مطابق با استانداردهای بین‌المللی می‌تواند در صادرات کشور مؤثر واقع شود و کالای ایرانی در بازار جهانی با تقاضای بیشتری مواجه گردد.»
وی به اقتصاد مقاومتی که مقام معظم رهبری بارها نسبت به این موضوع تاکید فراوان داشته‌اند نیز اشاره می‌کند و می‌گوید: «استفاده از کالاهای غیراستاندارد موجب تلفات جانی و خسارت‌های مالی فراوان می‌شود و سرمایه‌های کشور را به هدر می‌دهد بنابراین با اصل اقتصاد مقاومتی که به معنای درست مصرف‌کردن، صرفه‌جویی در هزینه‌ها و هدر ندادن سرمایه های ملی کشور است در تقابل است.»
این کارشناس همچنین اضافه می‌کند: «هرگونه اختلال در تولید و توزیع کالا و گسترش کالاهای نامرغوب در جامعه به اقتصاد جامعه ضررهای جبران‌ناپذیری وارد می‌کند و پیشرفت و توسعه کشور را با چالش مواجه خواهد کرد.
«نیره پیروزبخت» رئیس سازمان ملی استاندارد ایران نیز درباره نقش استاندارد در وضعیت اقتصادی کشور می‌گوید: «با توجه به تاکید مقام معظم رهبری درباره تحقق اقتصاد مقاومتی، سازمان استاندارد با هدف افزایش تولید باکیفیت داخلی و به منظور رقابت با کالاهای خارجی، برنامه‌هایی را تدوین و اجرا کرده است.»
وی اضافه می‌کند:‌ «در این رابطه استانداردهای اجباری، تشویقی و خوداظهاری در واحدهای تولیدی اعمال شده که باعث بالابردن کیفیت کالاها می‌شود، اما آنچه مسلم است این است که تحقق اهداف بلند و متعالی اقتصادی و اجتماعی و حتی سیاسی بدون حضور و حمایت همه‌جانبه مردم بعید به نظر می‌رسد، در واقع برداشتن گام‌های بزرگ در عرصه اقتصادی و اجتماعی مستلزم فرهنگ‌سازی و تدوین پیوست‌های فرهنگی است، پویش‌های تبلیغی یکی از شیوه‌های مؤثر در آگاه‌سازی، فرهنگ‌سازی و تهییج عمومی برای انجام اهداف ملی است که موجب تسریع و تسهیل در دستیابی به اهداف بزرگ می‌شود.»
در مباحث اقتصاد خرد، عرضه و تقاضای کالا مطرح است که این مسئله نیز به وسیله مصرف‌کننده تعیین و تنظیم می‌گردد، خریدار معمولاً به سراغ کالاهایی می‌رود که از لحاظ بسته‌بندی، زیبایی، کیفیت و دوام مطلوب باشند و نیاز مصرف‌کننده را به خوبی تأمین کند، اما در اقتصاد کلان، مباحث تولید ملی، سرمایه‌گذاری، تجارت خارجی و اشتغال مطرح است و استانداردها به سمت تولید انبوه در حرکتند، بنابراین اجرای نظام استاندارد تولید انبوه و صادرات روزافزون را برای کشورها به ارمغان می‌آورد.
در هر صورت استانداردها چه در مبحث اقتصاد خرد و چه در بحث اقتصاد کلان زمینه شکوفایی و رشد صنعتی کشورها را فراهم می‌آورند و مصرف‌کنندگان داخلی و یا خارجی از خرید خود راضی هستند و هر روز بر افزایش تقاضای خود می‌افزایند، این مسئله موجب افزایش صادرات و ورود به بازارهای جهانی و مسلماً افزایش درآمد ملی کشور خواهد شد.
از بین رفتن مشکل بیکاری
استاندارد کالاها موجب از میان رفتن مشکل بیکاری است، آری به همین سادگی، با استاندارد کردن کالاها می‌توان بر معضل بیکاری غلبه پیدا کرد. در شرایطی که کالاهای ایرانی با کیفیت عالی و در سطح بسیار مطلوب به بازار عرضه شود دیگر هیچ کس تمایلی به خرید کالاهای خارجی پیدا نمی‌کند و تقاضا برای عرضه کالاهای ایرانی افزایش پیدا خواهد کرد.
یک خانم خانه‌دار که دخترش در آستانه امر ازدواج است در گفت‌وگو با گزارشگر کیهان در این‌باره می‌گوید: «این روزها مشغول خرید جهیزیه برای دخترم هستم و به تمام مغازه‌ها و فروشگاه‌ها مراجعه کرده‌ام تا کالای مناسب برای دخترم خریداری کنم. چرا که همسرم یک کارمند است و با توجه به گرانی اجناس روی کالاهای گران قیمت نمی‌توانیم دست بگذاریم و تمام تلاش خود را به‌کار می‌گیرم تا کالایی با قیمت مناسب و کیفیت مطلوب خریداری کنم.»
وی اضافه می‌کند: «ترجیحاً به سراغ کالاهای ایرانی می‌روم و تمایل زیادی دارم که جهیزیه دخترم را از کالاهای ساخت ایران تهیه کنم اما متأسفانه برخی کالاها کیفیت خوبی ندارند و اصطلاحاً یک بار مصرف هستند و مجبورم جنس خارجی را جایگزین آن کنم.»
این خانم خانه‌دار درباره علامت استاندارد برروی کالاهای ایرانی می‌گوید: «صددرصد از کالاهایی استفاده می‌کنیم که علامت استاندارد داشته باشد چرا که ایمنی و سلامت آن تضمین شده است. مثلاً تصور کنید اجاق گاز یا بخاری تهیه کنیم که استاندارد نباشد، معلوم نیست که چه فاجعه‌ای به بار خواهد آمد؟ به همین دلیل در خرید کالای ایرانی اول از همه به علامت استاندارد توجه می‌کنم و بعد آن را خریداری می‌نمایم. البته آرزو می‌کنم روزی برسد که تمام کالاهای موجود در بازار کشور فقط ایرانی باشد و ما هیچ جنس خارجی در بازار مشاهده نکنیم چرا که خرید کالای ایرانی هم مشکل بیکاری جوانان این مرز و بوم را حل می‌کند و هم ما را از ورود کالاهای خارجی بی‌نیاز می‌کند.»
رئیس سازمان ملی استاندارد ایران نیز در این‌باره می‌گوید: «بی‌تردید خرید کالاهای استاندارد داخلی به رونق تولید و اشتغال منجر می‌شود و بخشی از مشکل بیکاری جوانان را برطرف می‌نماید. مردم نباید فکر کنند کالاهایی که برند هستند الزاماً از کیفیت بهتری برخوردارند، درحالی که بسیاری از کالاهای ایرانی بسیار ارزشمندتر هستند.»
وی اضافه می‌کند: «مردم باید از سلامت و کیفیت کالاهایی که دارای مهر استاندارد هستند خاطرجمع باشند چرا که در کشور، تولید بسیاری از محصولات نظیر کفش، پوشاک، مواد غذایی و حتی لوازم خانگی و صنعتی باکیفیت بالایی صورت می‌گیرد و قابل رقابت با محصولات خارجی است.»
استاندارد
 در کشورهای اسلامی
در کشورهای مسلمان استانداردی به نام استاندارد حلال وجود دارد که مخصوص موادغذایی است و نشان‌دهنده این است که مسلمانان می‌توانند از این مواد غذایی با اطمینان خاطر استفاده نمایند. به‌طور مثال گوشت‌هایی که به مصرف می‌رسند باید طبق موازین شرعی و ذبح اسلامی در اختیار مسلمانان قرار گیرند.
کارشناسان مواد غذایی به مسلمانان توصیه می‌کنند در کشورهای غیراسلامی از مواد غذایی استفاده کنند که برچسب استاندارد حلال برروی آنها نصب شده باشد. غذای حلال نه‌تنها باید از هرگونه ترکیب حرام عاری باشد بلکه باید هیچ نوع ناپاکی هم در آن وجود نداشته باشد و خیال مصرف‌کننده از لحاظ مصرف آن کاملاً راحت و آسوده باشد، بنابراین مهر کردن مواد غذایی به علامت استاندارد حلال به ویژه در کشورهای غیراسلامی یک ضرورت به حساب می‌آید.
در هر صورت استاندارد مسئله‌ای بسیار مهم و حتی استراتژیک در کشور است و ضرورت آن در همه ابعاد زندگی انسان احساس می‌شود، در مواد غذایی، مواد بهداشتی، شوینده، مواد کشاورزی، صنعتی و... همین ضرورت باعث شده که امروزه بیش از 163 کشور در سازمان بین‌المللی استاندارد عضو باشند.
کنترل و مدیریت دقیق بر مسئله استاندارد و توجه جدی بر وجود مهر استاندارد روی کالاها و خدمات از مهم‌ترین وظایف سازمان استاندارد و تحقیقات صنعتی ایران محسوب می‌شود اما مهم‌تر از این مسئله همکاری و توافق جمعی مردم در امر استانداردسازی است که بدون این همکاری و هماهنگی روند استاندارد ساختن کالاها به موفقیت نخواهد رسید و سلامتی و سعادت جامعه تضمین نخواهد شد.