اپیدمی جراحی‌های زیبایی غیرضروری چنان برخی زنان و مردان ایرانی را گرفتار ساخته است که این روزها درکوچه و خیابان دائما با چهره‌هایی شبیه به هم، به مانند محصولات کپی شده یک واحد مونتاژ با شکل و شمایلی چون بینی‌های قلمی و سربالا، گونه‌های برجسته، ابروها و چشم‌های کشیده و صورت‌های بی‌روح مواجه می‌شویم.
به گزارش ایرنا، سن، جنس، جایگاه اجتماعی و شغل مطرح نیست؛ از پسر جوانِ فروشنده در یک مانتوفروشی تا بانویی دندانپزشک، صورت خود را به تیغ زیبایی جراحان سپرده‌اند تا به گمان خود زیباتر شوند. وضعیت جراحی‌های زیبایی در حال حاضر از تغییر ساده‌بینی عبور کرده و به جراحی‌های عجیب و غریب رسیده است. زاویه‌دار کردن صورت، چال گونه و لب، لیفت چانه و بینی با نخ، مزوتراپی (مجموعه‌ای جراحی با هدف کشیدن پوست)، لیپوماتیک (خارج کردن چربی‌های بدن)، کوتاه کردن فاصله پشت لب و بینی، کوچک کردن گوش‌ها، پیکرتراشی، یک‌دست سازی دندان‌ها، سوراخ کردن لب و لثه، بالا کشیدن ابرو و پلک، کاشت ابرو و ده‌ها نوع دیگر از جراحی‌های غیرضروری که تنها به دلیل الگوبرداری و پیروی از برخی ناهنجاری‌ها و خرده فرهنگ‌های نوظهور روی می‌دهد.
باید اذعان کرد که توجه به زیبایی‌های ظاهری و چهره در جامعه ایران به ویژه میان نسل جوان پا را از مرز زیبایی‌پسندی و عرف فراتر گذاشته تا آنجا که افراد با چهره‌های بدون نقص و زیبا نیز اقدام به دست بردن در چهره خود می‌کنند. گذشته از آسیب‌های فرهنگی و زوال معیارهای زیبایی، انتخاب همسر و پذیرش دوستان، مراجعه متقاضیانِ جراحی‌های زیبایی به غیرپزشکان باعث بروز آسیب‌های جسمی و روحی فراوان برای این افراد شده است.
ایران، رکورددار جراحی بینی
رشد علمی و پزشکیِ ایران را در انجام جراحی‌های پلاستیک نمی‌توان نادیده انگاشت. از عمرعلم جراحی زیبایی و پلاستیک در ایران مدت زیادی نمی‌گذرد اما همین زمان کافی است تا رکورد بیشترین جراحی‌های بینی و زیبایی نصیب ایران شود. ایران و به ویژه تهران اکنون پایتخت جراحی بینی شناخته می‌شوند.
آمار دقیقی از انواع جراحی‌های صورت گرفته وجود ندارد اما برآوردهای موجود از روزانه بیش از 300 جراحی تنها در شهر تهران حکایت می‌کند. بنا بر آمار تازه «سیدابوالحسن امامی» رئیس‌انجمن جراحان پلاستیک ایران، ماهانه به طور میانگین 20 هزار جراحی بینی و زیبایی در تهران صورت می‌گیرد. بخش زیادی از جراحی‌ها به این دلیل که توسط غیرپزشکان مربوط مانند جراحان عمومی، متخصصان گوش، حلق و بینی یا دندانپزشکان صورت می‌گیرند، جزو آمارهای رسمی به شمار نمی‌روند.
از آن روی سکه جراحی‌های پلاستیک و زیبایی نیز نباید غافل شد. افراد بسیاری هستند که به دلیل ناهنجاری‌های مادرزادی، نقص عضو ناشی از تصادف و سوختگی، داشتن بینی‌های بزرگ و غیرعادی و سایر عارضه‌های ظاهری، حضور در جامعه برایشان مشکل‌ساز شده است. پیشرفت جراحی‌های پلاستیک و زیبایی در بازسازی اعتماد به نفس، به این دسته از افراد کمک شایانی کرده است.
چهره‌ها قربانی بحران هویت
 و افول ارزش‌های معنوی
به گفته رفتارشناسان و روانشناسان، پشت‌پرده افزایش جراحی‌های زیبایی کمبود اعتماد به نفس، تبلیغات رسانه‌ای، مدگرایی و کم‌رنگ شدن ارزش‌های معنوی و رفتاری پنهان شده است. در باور این کارشناسان، متقاضیان جراحی‌های غیرضروری، پیش از انجام هرنوع جراحی نیاز به مشاوره و روانشناسی دارند.
تغییر معیارهای انتخاب دوست یا همسر باعث شده تا پذیرش‌های اجتماعی به برخورداری از جراحی زیبایی محدود شود. این وضعیت تا جایی پیش رفته که دختران و پسران با چهره زیبا نیز به دلیل مشکلات ناشی از اعتماد به نفس پایین، عدم دریافت پذیرش و توجه اجتماعی، چشم و هم‌چشمی و مدگرایی اقدام به تغییر چهره خود می‌کنند.
عضو انجمن جراحان گوش و حلق و بینی ایران در بررسی علل شیوع جراحی‌های زیبایی گفت: بسیاری از متقاضیان جراحی‌های زیبایی غیرضروری به بیماری روحی موسوم به «اختلال بد شکلی بدن
(body dysmorphic disorder) مبتلا هستند؛ این افراد همیشه گمان می‌کنند که دچار نواقص و ایرادهایی در صورت و بدن خود هستند.
به گفته حمیدرضا حُسنانی، مراجعه‌کنندگان مبتلا به این بیماری از پزشکان درخواست انجام جراحی‌هایی برای زیباتر شدن دارند اما نکته مورد توجه این است که انجام هر تعداد جراحی پلاستیک برای این افراد، به راضی کردن آنها منجر نخواهد شد و این افراد در نهایت باید به وسیله روانشناسان و روانپزشکان درمان شوند.
وی با‌اشاره به کاهش اعتماد به نفس در بیمارانی که بی‌جهت به دنبال تغییر در چهره خود هستند، تصریح کرد: این‌گونه بیماران در مطب و کلینیک‌های زیبایی به دنبال دستیابی به ارزش‌هایی هستند که با جراحی نمی‌توان به آنها دست یافت.
سوداگری برخی پزشکان
 غیرمتخصص
در کنار عوامل فردی و اجتماعیِ شیوع جراحی‌های زیبایی، سودجویی برخی پزشکان غیرمتخصص هم که تنها به دنبال درآمدهای هنگفت اند، نیاز کاذب را به این نوع جراحی‌ها افزایش داده است.
عوارض جسمی و روحی ناشی از انواع جراحی‌های پلاستیک، مهم‌ترین عامل تداومِ نارضایتی در متقاضیان این دست جراحی‌ها است. عفونت‌های ناشی از ژل‌های تزریقی، عوارض دستکاری در بافت‌های چربی بدن، چسبندگی مخاط، از دست دادن حس بویایی، مشکلات تنفسی، نرسیدن به حد زیبایی موردنظر و جراحی مجدد، کاهش مقبولیت اجتماعی، سرزنش‌های اطرافیان و افسردگی از جمله پیامدهای این‌گونه جراحی‌ها است به ویژه اگر به دست غیرمتخصصان انجام شود.
از مطب تا دادسرای جرایم پزشکی
دادسرای رسیدگی به جرایم پزشکی این روزها مراجعان زیادی دارد که دچار مشکلات جدی پس از جراحی زیبایی شده‌اند. بسیاری از این افراد به دنبال تبلیغات غیررسمی و غیرمعتبر به مراکز، کلینیک‌های غیرحرفه‌ای و حتی آرایشگاه‌ها برای انجام امور زیبایی مراجعه کرده‌اند. نظارت دقیق سازمان نظام پزشکی بر فعالان این حوزه، کنترل تبلیغات، رسیدگی به پرونده‌های تشکیل شده و نیز اطلاع‌رسانی و افزایش آگاهی به کاهش این گونه عارضه‌ها کمک خواهد کرد.
اشکال کار کجاست؟
بحران در هویت فردی و اجتماعی، مادی‌گرایی، کاهش اعتماد به فرهنگ و سنت‌های ملی، کم‌رنگ شدن ارزش‌های معنوی و دینی و الگوبرداری فرزندان از پدر و مادرِ کم‌آگاه یا نا آگاه، از دیگر عوامل افزایش جراحی‌های زیبایی غیرضروری است. به نظر می‌رسد برای نسل جدید ویژگی اخلاقی و رفتار ملاک نیست بلکه این ظاهر دست‌کاری شده و به قول معروف چهره عروسکی افراد است که توجه‌ها را به خود جلب می‌سازد. بی‌بهره بودن از مهارت اندیشه دقیق و تفکر عمیق مهم‌ترین عامل رواج این نوع تفکر میان قشر جوان است.
مهم‌ترین راهکار مشترک از نگاه پزشکان و روانشناسان در این زمینه، تقویت هویت فردی و اجتماعی است. زمانی که جراحان پلاستیک با افرادی روبه رو می‌شوند که به وسواس در زیبایی دچار و جراحی خارج از عرف و غیرضروری را خواستارند، پیش از اعمال هر نوع جراحی باید فرد را به نزد مشاور و روانشناس ارجاع دهند. این اقدام مانع جراحی‌های غیرضروری و عوارض روحی پس از آن در فرد خواهد شد.
در یک کلام، بحران جدی در هویت، فرهنگ و آگاهی، جامعه کنونی ایران به ویژه نسل جوان را به سمت مادی‌گرایی، ظاهرپرستی، پوچ‌گرایی، اندیشه‌های سطحی، باورهای نادرست و افول باورهای دینی و معنوی سوق داده است. خانواده‌ها و نظام آموزشی به عنوان دو بازوی قدرتمند تربیت و پرورش نقش مهمی در هویت بخشی به فرزندان دارند. درونی‌سازی ارزش‌های اخلاقی و پیروی والدین از الگوهای دینی نه تنها باعث افزایش اعتماد به نفس در کودکان خواهد شد بلکه باورمندی و پایبندی به اصول معنوی را در آنان تقویت خواهد کرد. از سوی دیگر، آگاهی‌رسانی درباره علل و پیامدهای روحی و جسمی جراحی‌های زیبایی غیرضروری این پرسش را ایجاد می‌کند که به چه قیمتی اندام سالم و بی‌نقص را بی‌دلیل باید به تیغ جراحی سپرد؟