با وجود افزایش شکاف طبقاتی در دولت یازدهم
آیاوعده ریشه‌کنی فقر مطلق طی چهار سال آینده محقق می‌شود؟
گروه اقتصادی-
در حالی که شکاف طبقاتی در دولت نخست روحانی بیشتر شده، وی در سخنان خود بر ریشه‌کن کردن فقر مطلق تا چهار سال آینده تاکید کرده است.
اردیبهشت ماه سال جاری بود که برنامه اقتصادی روحانی برای دوره بعدی ریاست جمهوری‌اش منتشر شد، برنامه‌ای که یکی از مهم‌ترین موضوعاتی که در آن مورد اشاره قرار گرفت مربوط به ریشه‌کن کردن فقر مطلق بود، به عبارت دیگر در این برنامه معین شد 10 میلیون نفر از جمعیت ایران که کم درآمدترین قشر کشور هستند، در پایان چهار سال این دولت از فقر مطلق خارج شوند.
هرچند در آستانه انتخابات، مقامات دولتی رقبای خود را به دادن وعده‌های غیر واقعی متهم می‌کردند و با این وجود خودشان به تکرار همان وعده‌ها (مانند ایجاد 950 هزار شغل در سال) می‌پرداختند ولی در این میان ادعای ریشه‌کن کردن فقر مطلق، یک ادعای بزرگ بود که حتی با واکنش حامیان دولت روحانی مواجه شد.
به عنوان نمونه عباس عبدی که از اصلاح‌طلبان حامی روحانی محسوب می‌شود، با غیر واقعی دانستن این وعده، تصریح کرده بود: «اگر قرار باشد سطح معیشت زندگی این گروه طی سه یا چهار سال پنج برابر شود، در این صورت سطح مصرف آنان به حدود مصرف فعلی دهک ششم خواهد رسید. بنابراین طبیعی است که دهک‌های دوم تا ششم نیز باید آنقدر وضع‌شان بهبود پیداکند که باز هم فاصله‌ای هر چند اندک میان دهک‌ها باشد در نتیجه می‌توان گفت که سطح مصرف کل جمعیت کشور در این فاصله باید حداقل دو برابر یا حتی بیشتر شود تا امکان پنج برابر کردن مصرف پایین‌ترین دهک درآمدی وجود داشته باشد و چون این کار باید از طریق افزایش تولید و سرمایه‌گذاری صورت گیرد، بنابراین باید شاهد رشد سرمایه‌گذاری هم باشیم و از آنجا که هزینه‌های دولت هم معمولاً کم نمی‌شود، پس بدون تردید باید تولید ناخالص داخلی طی چهار سال حداقل 100 درصد افزایش پیدا کند و این نیازمند رشد اقتصادی 20 درصد در سال است که جزو محالات است.»
وقتی بررسی بالا را جدا از اینکه نشان می‌دهد حتی همه حامیان روحانی هم به موفقیت این طرح دل نبسته‌اند، در کنار افزایش شکاف طبقاتی در چهار سال گذشته (یعنی افزایش ضریب جینی از 0/37 به 0/39) بگذاریم، به خوبی ضعف‌ها و سختی‌های پیش روی دولت برای تحقق این وعده نمایان می‌شود.
با این حال، روحانی در مراسم تنفیذ خود بر این وعده تاکید کرد و در ابتدای شهریور ماه نیز روحانی با بیان اینکه به مردم قول داده‌ایم فقر مطلق تا پایان دولت دوازدهم ریشه‌کن شود، گفت: «برای رسیدن به این هدف باید با تحول مالیاتی، فاصله دو دهک بالا و پایین جامعه کم، و فقر مطلق ریشه‌کن شود.»
این برنامه قرار است در سه مرحله اجرا شود و در مرحله اول که از ابتدای سال ۱۳۹۶و در چارچوب قانون بودجه سال اجرا می‌شود، میزان مقرری مددجویان کمیته امداد و سازمان بهزیستی افزایش پیدا کرده و در مرحله دوم، مستمری پرداختی، مبنا و معیار استاندارد زندگی قرار می‌گیرند و هر کسی که درآمدی کمتر از این استاندارد دارد، می‌تواند از دولت درخواست کند تا مابه‌تفاوت آن را به حسابش واریز کنند.
در مرحله سوم و بعد از سال ۱۳۹۸، استاندارد تعریف شده متناسب با رشد اقتصادی و سیاست‌های حمایتی بازنگری خواهد شد.
هرچند تصویر صورتجلسه‌ای مبنی بر تخصیص چهار هزار میلیارد تومان از درآمد هدفمندی یارانه‌ها برای افراد تحت پوشش بهزیستی و کمیته امداد منتشر شده اما عیار موفقیت یا عدم موفقیت این طرح در سال‌های آتی مشخص خواهد شد.
چنانچه باشگاه خبرنگاران جوان گزارش داده نیز، برخی معتقدند طرح این وعده، خوشبینانه به نظر می‌رسد و ریشه‌کن کردن و مهار قطعی این پدیده با شرایط موجود حاکم بر اقتصاد کشور امری بسیار دشوار است.
روز گذشته هم در کیهان از قول محمود جامساز (کارشناس اقتصادی) درباره این وعده دولت آوردیم: در حالی هدف رساندن ضریب جینی به 0/34 است که طبق آمارهای رسمی ۱۲ میلیون نفر از جمعیت کشور زیر خط فقر مطلق هستند و بنابر تایید وزارت رفاه ۲۰ میلیون نفر از امنیت غذایی محروم‌اند.
نکته حائزاهمیت به ساز وکار شناسایی این افراد معطوف می‌شود که امر ساده‌ای نخواهد بود و در فرآیند حصول این امر،قطعا شاهد دشواری‌هایی خواهیم بود که البته این دشواری‌ها به معنای غیر ممکن بودن شناسایی اصولی این طیف نیست و به هر حال با اتکای به برخی از مولفه‌ها می‌توان به شناسایی دقیقی در این خصوص، نائل شد، لذا آنچه که در آن تردیدی وجود ندارد به راه پر فراز و نشیب دولت برای مقابله با فقر خشن معطوف می‌شود، امری که برخی حصول و تحقق چهار ساله آن را خوشبینانه قلمداد می‌کنند.