* فریده شریفی

چند ماه دیگر انقلاب بحرین 6 ساله می‌شود. مردم جزیره کوچک بحرین در فوریه 2011 همزمان با بیداری اسلامی در کشورهای عربی غرب آسیا و شمال آفریقا قیام خود علیه نظام دیکتاتوری آل خلیفه را آغاز کردند، مردم بحرین خواستار اصلاحات و تغییر نظام سیاسی کشورشان هستند و می‌خواهند در سرنوشت سیاسی کشور خود تصمیم‌گیرنده باشند. در حالی که رژیم آل‌خلیفه از تحقق خواسته‌های مردمی سرباز می‌زند و این خواسته‌ها و مطالبات مشروع و برحق را با شدیدترین ابزارها و امکانات سرکوب می‌کند.
آل خلیفه که میزبانی تفنگداران پایگاه پنجم نیروی دریایی آمریکا را برعهده دارد برای حفظ منافع غرب در این جزیره کوچک از کمک غربی‌ها به ویژه آمریکا و انگلیس و همچنین عربستان سعودی کمک گرفته و اعتراضات مردمی را به شدیدترین نحو سرکوب می‌کند.
همین مسئله سبب شده تا برخی از تحلیلگران از این انقلاب به عنوان انقلاب «خاموش» یا انقلاب «سرکوب شده» یاد کنند در حالی که مردم بحرین معتقدند هرچند سال که این انقلاب به درازا بکشد باز هم دست از اعتراض و مخالفت علیه رژیم زورگو و دیکتاتور آل خلیفه برنمی‌دارند، نگاهی به گذشته سیاسی این کشور نشان می‌دهد که عملکرد سیاسی خاندان آل خلیفه زمینه‌ساز هرگونه تحول و اعتراضات مردمی در این کشور را به وجود آورده است. به عبارت دیگر شکاف فزاینده دولت و ملت، سرکوب دموکراسی، فضای بسته سیاسی، زور، فشار و اختناق، سانسور رسانه‌ها، دستگیری فعالان و مخالفان سیاسی نه تنها در بحرین بلکه در اکثر کشورهای حاشیه خلیج فارس ریشه‌ای تاریخی دارد که لزوم تغییرات و اصلاحات را ضروری می‌سازد.
در اکثر این کشورها خاندان‌های حاکم بر اغلب نهادها و امور سیاسی کنترل فراگیر و همه‌جانبه دارند و از وجود احزاب و گروه‌های سیاسی مخالف در این کشورها خبری نیست یا اگر هم که حزب و گروهی در حال فعالیت می‌باشد به صورت پنهانی و غیرعلنی است.
مسئله مهمی که در انقلاب بحرین قابل تامل است، حضور پررنگ شیعیان در این قیام مردمی است. بیش از 70 درصد از مردم این جزیره کوچک شیعه هستند در حالی که خاندان آل خلیفه غالبا سنی هستند و از روی کار آمدن و اعمال حاکمیت شیعیان واهمه دارند. در واقع خاندان آل خلیفه که از اقلیت غیر شیعی هستند از هیچ کاری علیه اکثریت شیعه فروگذار نمی‌کنند و شیعیان را مورد آزار و اذیت و بی‌احترامی قرار داده و از کمترین حقوق اجتماعی آنها را محروم می‌کنند.
آمار جنایت‌ها، کشتار و شکنجه وحشیانه دولت بحرین علیه شیعیان در جریان انقلاب و حضور فراوان زندانیان سیاسی در زندان‌های این کشور که اکثرا شیعه هستند نشان‌دهنده رفتار آل خلیفه با شیعیان این کشور است. سلب تابعیت شیخ عیسی قاسم روحانی برجسته شیعی این کشور که رهبر قیام مردمی بحرین محسوب می‌شود از جمله اقدامات آل خلیفه برای تحت فشار قرار دادن شیعیان است.
شیخ عیسی قاسم از برجسته‌ترین علما و رهبران سیاسی بحرین است که در روستای الدراز در اطراف منامه پایتخت بحرین به دنیا آمده و در همین منطقه نیز مبارزه علیه رژیم آل خلیفه را آغاز کرده است. خطبه‌های انقلابی این روحانی برجسته علیه ظلم و ستم خاندان آل خلیفه و ایجاد وحدت و همدلی میان مردم بحرین موجب شد که مقامات بحرین تابعیت این روحانی شیعه را سال گذشته لغو کنند و از آن زمان تاکنون خانه وی را محاصره و ایشان را در حصر خانگی قرار داده و بارها به مردمی که برای حمایت از رهبر خود در اطراف منزل وی تحصن کرده‌اند حمله‌ور شوند. در این درگیری‌ها تاکنون ده‌ها نفر مجروح شده و چهار تن نیز به شهادت رسیده‌اند.
مردم بحرین اعلام کرده‌اند که تصمیم رژیم بحرین در مورد سلب تابعیت شیخ عیسی قاسم به ضرر رژیم تمام خواهد شد و مسیر مبارزاتی مردم از این پس تغییر خواهد کرد.
ازسوی دیگر خاندان آل‌خلیفه در راستای فشار هرچه بیشتر بر شیعیان تنها جمعیت شیعی مخالف حکومت آل‌خلیفه یعنی جمعیت الوفاق اسلامی بحرین را نیز منحل و تمام اموال آن را مصادره کرد.
شیخ علی سلمان دبیرکل جمعیت الوفاق نیز به اتهام تحریک مردم و اقدام علیه حکومت به چهار سال زندان محکوم شد.
الوفاق در سال 2001 از سوی شیعیان بحرین تاسیس شد، این جمعیت توانست تمام 18 کرسی مجلس بحرین را که به شیعیان اختصاص داده شده بود در سال 2010 به دست آورد ولی نمایندگان این حزب در اعتراض به سرکوب تظاهرات در سال 2011 به صورت گروهی استعفا دادند.
انقلابیون بحرینی بر این باورند که اقدامات سرکوبگرانه آل‌خلیفه علیه شیعیان با چراغ سبز آمریکا و حمایت آل‌سعود در راستای از بین بردن ترکیب جمعیتی و محدود ساختن شیعیان صورت می‌گیرد.
ویژگی انقلاب بحرین این است که از جنس انقلاب‌های عربی غرب آسیا نبوده است، این انقلاب علیه وضعیت معیشت عمومی و برای رفاه بیشتر صورت نگرفت هرچند که خاندان آل‌خلیفه در اعمال تبعیض علیه مردم و ایجاد شکاف اقتصادی میان مردم از هیچ تلاشی فروگذار نکرده است اما این انقلاب به دلیل تبعیض ناروایی است که یک خاندان دست‌نشانده در حق بیشتر شیعیان روا داشته است.
آل‌خلیفه از روی کار آمدن شیعیان آنچنان هراسناک است که از همان روزهای اول انقلاب از ارتش مجهز و پیشرفته آل سعود درخواست کمک کرد و ارتش مجهز عربستان بلافاصله برای سرکوب مردمی در خیابان‌های این کشور حضور یافت.
مردم بحرین از این همه ظلم و بی‌عدالتی خسته شده‌اند به ویژه آنکه سیاست‌های تبعیض‌آمیز این خاندان نسبت به شیعیان به گونه‌ای است که موجب شده شیعیان در فقر قرار گیرند.
براساس گزارش مرکز حقوق بشر بحرین در سال 2003 از 572 منصب عمومی و عالی، تنها 101 منصب یعنی 18 درصد و از 47 منصب عالی در حد وزیر و مدیرکل فقط 10 منصب به شیعیان تعلق داشت، علاوه‌بر آنکه شیعیان در این کشور به هیچ وجه نمی‌توانند عهده‌دار مناصب عالی حکومتی مانند وزارت دفاع، خارجه، دادگستری و کشور شوند. نرخ بیکاری جوانان در بحرین 19/6 درصد اعلام شده است که نشان‌دهنده شرایط اقتصادی نامناسب به ویژه درمیان شیعیان است، این نرخ بیکاری در حالی است که بسیاری از فرصت‌های شغلی در این کشور به مهاجرین غیر شیعی مذهب سپرده می‌شود. ورود مهاجرین خارجی و اعطای تابعیت بحرینی به آنها در قالب سیاست تغییر ترکیب جمعیتی بحرین، صورت می‌گیرد که خود یکی از عوامل مهم نارضایتی و اعتراض شیعیان این کشور محسوب می‌شود.
با اقدامات تبعیض‌آمیز خاندان آل‌خلیفه نسبت به شیعیان و متقابلا اعطای تابعیت و تسهیلات به مهاجران خارجی، روند مهاجرت به این کشور رشد فراوانی داشته است به نحوی که در دو سال گذشته اتباع زیادی از کشورهای مصر، اردن، فلسطین، لبنان، عربستان سعودی به بحرین مهاجرت کرده‌اند، به گونه‌ای که روند مهاجرت نسبت به 5 سال گذشته بیش از 10درصد رشد داشته است، دولت بحرین در جهت افزایش فشار بر شیعیان، با نادیده گرفتن ایجاد اشتغال برای جوانان متخصص و تحصیل‌کرده بحرینی، متخصصان اردنی و مصری را جایگزین آنان می‌کند و برای ایجاد انگیزه جهت ورود این اتباع غیربحرینی به این کشور، به واگذاری امکانات و حتی تابعیت به آنها اقدام می‌کند.
بدین ترتیب مشاهده می‌شود که شکاف دولت و ملت در بحرین در طول دهه‌های گذشته با توجه به سیاست‌های تبعیض‌آمیز خاندان آل‌خلیفه بسیار تشدید شده است در برخی اصلاحات ظاهری هم نتوانسته است به این رژیم دست‌نشانده مشروعیت ببخشد. این مسئله موجب اعتراضات گسترده مردمی و گروه‌های سیاسی مخالف شده است و حاکمیت آل‌خلیفه با چالش‌های اساسی مواجه شده است.
با اینکه از شروع انقلاب مردمی بحرین حدود 6 سال می‌گذرد و در این مدت ده‌ها بحرینی شهید و صدها نفر زخمی شده‌اند که این مسئله با توجه به جمعیت اندک بحرین آماری قابل ملاحظه است، لیکن مردم این کشور یک صدا و هماهنگ تاکید کرده‌اند که دست از مبارزه برنمی‌دارند و سرکوبگری‌های رژیم آل‌خلیفه تاثیری در عزم و اراده آنان نخواهد گذاشت.
معترضان بحرینی همچنین تاکید کرده‌اند که این انقلاب برخلاف تصور غربی‌ها نه انقلاب خاموش و نه انقلاب فراموش شده است بلکه انقلابی پویا، محکم و زنده است که هرچه زمان می‌گذرد عزم راسخ انقلابیون مصمم‌تر می‌شود و تلاش بیشتری درجهت احقاق حقوق از دست رفته مردم صورت می‌گیرد.
به هرحال به رغم وجود مخالفان قدرتمند داخلی و خارجی، انقلاب بحرین همچنان به پیش می‌تازد و مردم انقلابی این کشور همچنان در صحنه حاضر هستند. حکومت آل‌خلیفه اگر تمام زندانی‌های این کشور را هم از شیعیان پر کند و بر شدت سرکوبگری‌ها و فشارهای خود علیه مردم بیفزاید اما نمی‌تواند این انقلاب را خاموش کند و این انقلاب با توجه به پیشینه‌های تاریخی خود دیر یا زود به نتیجه می‌رسد و خاندان آل‌خلیفه مجبور خواهد شد  قدرت را به مردم یعنی صاحبان اصلی کشور بحرین واگذار کند.