مسمومیت غذایی یک بیماری ناشی از مصرف مواد غذایی یا نوشیدنی‎های حاوی باکتری‎ها، ویروس‎ها یا انگل‎های مضر است.
به گزارش «اتوریتی نیوتریشن»، در شرایطی که بسیاری از مواد غذایی به طور بالقوه حاوی موجودات مضرند، اما به طور معمول طی پخت و پز آنها از بین می‎روند.
با این وجود، اگر بهداشت رعایت نشود و مواد غذایی به روش درست ذخیره و نگهداری نشوند، به عنوان مثال، نشستن دست‎ها یا نگهداری گوشت خام در و غذاهای پخته در یخچال می‌توانند موجب بیماری شوند.
خوردن مواد غذایی حاوی سموم مضر نیز می‎تواند دلیل مسمومیت غذایی باشد. این سموم می‏توانند به طور طبیعی در غذاها وجود داشته باشند، مانند برخی گونه‌های قارچ یا توسط باکتری در غذایی که فاسد شده است، تولید شوند.
به دلیل اینکه انواع مختلفی از ارگانیسم‌ها می‌توانند زمینه‌ساز مسمومیت غذایی شوند، علائم و شدت آن می‎تواند متفاوت باشد.
افزون بر این، از زمانی که غذای مسموم را مصرف می‎کنید تا زمانی که علائم ظاهر می‌شوند، می‌تواند از چند ساعت تا چند روز متغیر باشد، از این رو، شناسایی مجرم اصلی دشوار می‌شود.
برخی مواد غذایی در زمینه مسمومیت غذایی نسبت به بقیه خطر بیشتری دارند. از جمله می‌توان به گوشت و مرغ خوب پخته نشده، تخم‌مرغ، محصولات لبنی پاستوریزه نشده، نرم‌تنان صدفدار و میوه‎ها و سبزیجات نشسته ‌اشاره کرد.
در ادامه با برخی علائم شایع مسمومیت غذایی بیشتر آشنا می‎شویم.
درد و گرفتگی شکمی
درد شکمی در ناحیه زیر قفسه سینه و بالای لگن احساس می‎شود. در موارد مسمومیت غذایی، ارگانیسم‎های مضر می‌توانند سمومی را تولید کنند که دیواره داخلی معده و روده‎ها را تحریک می‌کنند. این شرایط می‎تواند به شکل‌گیری التهاب در معده منجر شود که ممکن است درد در ناحیه شکم را موجب شود.
افراد مبتلا به مسمومیت غذایی ممکن است گرفتگی در ناحیه شکم را نیز تجربه کنند زیرا عضلات شکم منقبض می‎شوند تا حرکات طبیعی روده را به منظور خلاص شدن از شر ارگانیسم‎های مضر در کوتاه‌ترین زمان ممکن تسریع کنند.
با این وجود، درد و گرفتگی‌های شکمی شایع هستند و می‌توانند به دلایل مختلف شکل بگیرند. بر همین اساس، این علائم ممکن است به تنهایی نشانه‎ای از مسمومیت غذایی نباشند.
افزون بر این، تمام موارد مسمویت غذایی به درد یا گرفتگی شکمی منجر نمی‌شوند.
اسهال
اسهال در قالب مدفوع شل و آبکی توصیف می‎شود که سه بار یا بیشتر طی 24 ساعت رخ می‌دهد. این شرایط به طور معمول نشانه‌ای از مسمویت غذایی است.
اسهال زمانی رخ می‎دهد که کارایی روده برای بازجذب آب و دیگر مایعات ترشح شده طی فرایند گوارش به واسطه التهاب کاهش می‎یابد.
همچنین، اسهال ممکن است با علائم دیگر، مانند حس نیاز به دفع، نفخ یا گرفتگی‎های شکمی همراه باشد.
از آنجایی که فرد مبتلا به اسهال آب بیشتری را نسبت به شرایط عادی از دست می‎دهد، در معرض خطر کم آبی بدن قرار می‎گیرد. در نتیجه، نوشیدن مایعات به منظور تامین آب مورد نیاز بدن اهمیت دارد.
افزون بر آب، غذاهای مایع مانند سوپ نیز می‎توانند به مقابله با کم آبی بدن کمک کنند و اگر قادر به مصرف غذاهای جامد نیستید، مقداری انرژی نیز برای شما تامین کنند.
برای بررسی اینکه با کم آبی مواجه هستید یا خیر به رنگ ادرار توجه داشته باشید. در حالت عادی رنگ ادرار باید زرد کمرنگ یا شفاف باشد. رنگ تیره یا زرد پررنگ ادرار ممکن است نشانه‎ای از کم آبی بدن باشد.
سردرد
سردردها بسیار شایع هستند. افراد می‎‌توانند به دلایل مختلف از جمله استرس، کم آبی بدن و خستگی دچار سردرد شوند.
به دلیل اینکه مسمویت غذایی ممکن است خستگی و کم آبی بدن را به همراه داشته باشد، می‌تواند به شکل گیری سردرد نیز منجر شود.
کم آبی بدن می‌تواند به صورت مستقیم مغز را تحت تاثیر قرار داده و موجب از دست دادن مایع در این اندام و کوچک شدن موقتی آن شود.
در صورت تجربه استفراغ و اسهال که هر دو می‌توانند انسان را در معرض کم آبی بدن قرار دهند، احتمال تجربه سردرد افزایش می‌یابد.
استفراغ
استفراغ یک رفلکس طبیعی برای افراد مبتلا به مسمویت غذایی است. این شرایط زمانی رخ می‌دهد که عضلات شکم و دیافراگم به شدت منقبض می‌شوند و فرد را مجبور می‌کنند، غیرارادی محتوای معده را بالا آورده و وارد دهان کند.
این یک مکانیسم محافظتی است و هنگامی که بدن در تلاش است از شر ارگانیسم‌ها یا سموم خطرناک خلاص شود، رخ می‌دهد. در واقع، مسمویت غذایی اغلب به شکل‌گیری حالت تهوع و استفراغ شدید منجر می‎شود.
برای برخی افراد این حالت کاهش می‎یابد، اما در شرایطی ممکن است به طور متناوب ادامه پیدا کند.
اگر مداوم تهوع دارید، باید کمک پزشکی به منظور پیشگیری از کم آبی بدن دریافت کنید.
احساس بیماری
افراد مبتلا به مسمویت غذایی اغلب کاهش ‌اشتها و دیگر علائم شایع ابتلا به یک بیماری مانند خستگی را تجربه می‌کنند. این شرایط در نتیجه واکنش‌های سیستم ایمنی برای مبارزه با عفونتی که به بدن حمله کرده است شکل می‌گیرد.
به عنوان بخشی از این واکنش، بدن پیام رسان‌های شیمیایی به نام سیتوکین‌ها را ترشح می‎کند. سیتوکین‌‎ها نقش‎های مختلفی بر عهده‌دارند، اما یکی از مهم‌ترین آنها تنظیم واکنش سیستم ایمنی بدن به عفونت است. آنها این کار را با راهنمایی سلول‌های سیستم ایمنی که به کجا بروند و چگونه رفتار کنند، انجام می‌دهند.
افزون بر کمک به بدن در مبارزه با عفونت، مانند مسمویت غذایی، سیتوکین‎ها سیگنال‎هایی را به مغز ارسال می‌کنند و موجب شکل‌گیری علائمی مانند کاهش‌اشتها، خستگی و درد می‌شوند که به طور کلی با ابتلا به بیماری پیوند خورده‌اند.
این مجموعه از علائم می‌توانند به شرایطی که «رفتار بیماری» نامیده می‎شود، منجر شود. زیرا فرد از تعاملات اجتماعی دوری می‌کند، احساس می‎کند به استراحت بیشتری نیاز دارد و‌اشتهایی برای غذا خوردن ندارد.
رفتار بیماری یک نشانه از این است که بدن توجه خود را از فرآیندهای دیگر، مانند گوارش، منحرف کرده و مبارزه با عفونت را در اولویت قرار داده است.
تب
در صورتی که دمای بدن از محدوده عادی - 36 تا 37 درجه سانتیگراد - بیشتر شود، شما تب دارید. تب از نشانه‌های شایع بسیاری از بیماری‌هاست و به عنوان بخشی از دفاع طبیعی بدن در برابر عفونت رخ می‎دهد.
مواد تولید‌کننده تب به نام پیروژن‎ها افزایش دما را موجب می‎شوند. آنها توسط سیستم ایمنی بدن یا باکتری‌های عفونی که وارد بدن شده‌اند، ترشح می‌شوند.
پیروژن‌ها پیام‌هایی ارسال می‌کنند که مغز را فریب داده و این اندام فکر می‌کند دمای بدن سردتر از حالت عادی است. بر همین اساس، بدن گرمای بیشتری تولید می‌کند و گرمای کمتری از دست می‌دهد، از این رو، دمای بدن افزایش می‎یابد و در نهایت تب شکل می‌گیرد.
این افزایش دما به بدن در مبارزه با عفونت از طریق کشتن یا کند کردن رشد ارگانیسم‎هایی که به گرما حساس هستند، کمک می‎کند. همچنین، تب فعالیت گلبول‎‏های سفید خون را افزایش می‌دهد که به مبارزه با عفونت کمک می‌کند.
لرز
لرز می‎تواند به واسطه تلاش بدن برای افرایش دما شکل بگیرد. لرز موجب می‎شود تا عضلات به سرعت منقبض و منبسط شوند، که این شرایط گرما تولید می‌کند. لرز اغلب با تب همراه است، زیرا پیروژن‎ها بدن را فریب می‎دهند که بیش از اندازه سرد شده است و باید گرم شود.
تب می‌تواند به واسطه بیماری‎های مختلفی، از جمله مسمویت غذایی شکل بگیرد، از این رو، لرز نیز یکی از علائم رایج آن است.
ضعف و خستگی
ضعف و خستگی از دیگر نشانه‎های شایع مسمویت غذایی هستند. این علائم به واسطه انتشار پیام رسان‎های شیمیایی به نام سیتوکین‎ها شکل می‎گیرند.
افزون بر این، کاهش میزان غذای مصرفی به واسطه کاهش‌اشتها ممکن است موجب احساس خستگی در بیمار شود.
ضعف و خستگی هر دو از علائم رفتار بیماری هستند، که به بدن در استراحت و اولویت‌بندی بهتر کمک می‏کند.
آنها می‌توانند از علائم بیماری‌های دیگر نیز باشند. در نتیجه، زمانی که با ضعف و خستگی مواجه هستید، بهترین کار گوش دادن به بدن و استراحت کردن است.
حالت تهوع
حالت تهوع احساس ناخوشایندی است که بر اساس آن به نظر می‎رسد در شرف استفراغ کردن هستید، اگرچه ممکن است این اتفاق نیفتد.
در شرایطی که حالت تهوع هنگام مسمومیت غذایی طبیعی است، اما این شرایط به دلایل مختلفی می‎تواند شکل بگیرد که از آن جمله می‎توان به میگرن، بیماری حرکت و غذا خوردن بیش از اندازه ‌اشاره کرد.
حالت تهوع مرتبط با مسمویت غذایی به طور معمول پس از یک تا هشت ساعت از یک وعده غذایی شکل می‎گیرد.
حالت تهوع به عنوان یک سیگنال هشداردهنده عمل می‎کند که به بدن اجازه می‎دهد از گوارش چیزی بالقوه خطرناک آگاه شود.
دردهای عضلانی
هنگامی که با یک عفونت، مانند مسمویت غذایی مواجه هستید، امکان تجربه دردهای عضلانی وجود دارد. این شرایط به این دلیل شکل می‎گیرد که سیستم ایمنی فعال شده و موجب التهاب می‎شود.
طی این فرآیند، بدن هیستامین، یک ماده شیمیایی که به گشاد شدن رگ‎های خونی کمک می‎کند و اجازه می‎دهد گلبول‎های سفید بیشتری برای مبارزه با عفونت منتقل شوند، ترشح می‎کند.
هیستامین به افزایش جریان خون به مناطق آلوده بدن کمک می‎کند. در کنار مواد دیگر درگیر در واکنش سیستم ایمنی، از قبیل سیتوکین‎ها، هیستامین می‎تواند به بخش‎های دیگر بدن رفته و گیرنده‎های درد را تحریک کند.
این شرایط می‎تواند بخش‎های خاصی از بدن را نسبت به درد حساس‌تر کند و به شکل‎گیری دردهای مبهم منجر شود.