فی الکافی عن النَّبیِّ( صلی‌الله‌علیه‌وآله):مُسْتَرِيحٌ وَ مُسْتَرَاحٌ مِنْهُ أَمَّا اَلْمُسْتَرِيحُ فَالْعَبْدُ اَلصَّالِحُ اِسْتَرَاحَ مِنْ غَمِّ اَلدُّنْيَا وَ مَا كَانَ فِيهِ مِنَ اَلْعِبَادَهًْ إِلَى اَلرَّاحَهًِْ وَ نَعِيمِ اَلْآخِرَهًْ وَ أَمَّا اَلْمُسْتَرَاحُ مِنْهُ فَالْفَاجِرُ يَسْتَرِيحُ مِنْهُ اَلْمَلَكَانِ اَللَّذَانِ يَحْفَظَانِ عَلَيْهِ وَ خَادِمُهُ وَ أَهْلُهُ وَ اَلْأَرْضُ اَلَّتِي كَانَ يَمْشِي عَلَيْهَا(1)
رسول خدا فرمود: آدميزاد يا آسوده مى‏شود يا از دستش آسوده مى‏شوند، امّا آسوده شده: آن بنده رستگار و درستكارى است كه از رنج دنيا و آنچه از تكاليف بندگى بر اوست به سوى آسايش ابدى و بهشت آخرت آرام مى‏گيرد و اما آسوده كننده: آن انسان فاسقى است كه دو فرشته نگهبان او، و نوكر و خانواده و زمينى كه بر آن راه مى‏رفته از وجود او راحت مى‏شوند.
***
[پیامبر گرامی اسلامی حضرت محمد(ص) فرمودند: کسانی که] از این مرز بین دنیا و آخرت همه عبور می‌کنند دو قسمند: یک عده‌ای خودشان با این عبور به راحتی می‌رسند و از رنج نجات پیدا می‌کنند؛ یک عده هم کسانی هستند که وقتی عبور می‌کنند، دیگران از دست آنها راحت می‌شوند.
أَمَّا الْمُسْتَرِیحُ ،آن کسی که خودش با عبور از دروازه‌ مرگ به راحتی می‌رسد، فَالْعَبْدُ الصَّالِحُ،بنده‌ صالح است که راحت می‌شود،
اِسْتراحَ مِنْ غَمِّ الدُّنْیا ،پس عبد صالح [از غم دنیا آسوده می‌شود] یکی این [آسایش است]، وَ ما کانَ فِیهِ مِنَ الْعِبادَهًْ الى‌ الرَّاحَهًِْ وَ نَعِیمِ الآخِرَهًِْ، [و از رنج تکلیف و بندگی آسوده می‌شود]، یک ریاضت‌هایی بر عهده‌ بنده‌ مؤمن هست. عبد صالح در دنیا ریاضت‌هایی باید بکشد؛ کارهایی باید بکند؛ تقیداتی دارد. مثلاً فرض کنید روزه‌ ماه رمضان در هوای گرم یا برخاستن در نیمه‌ شب از خواب راحت برای عبادت. اینها یک رنج‌هایی است؛ رنج‌های جسمانی است. اگرچه حالا آن بندگانی که به مراتب بالا برسند، این رنج‌ها برایشان راحت است و لذت می‌برند اما متعارف ماها اگر چنانچه خودمان را دچار کنیم به این‌جور عبادات و واقعاً تقید داشته باشیم بالاخره یک پابندی و سختی است، از آن هم راحت می‌شود. [راحت شدن از اینها به سوی آسایش ابدی و بهشت آخرت] این آن قسم اول است.
أَمَّا المُسْتَراحٌ مِنْهُ فَالْفاجِرُ [اما آن کسی که دیگران از دست او آسوده می‌شوند، او انسان فاجر است].
چه کسی از دست او راحت می‌شود؟
یَسْتَرِیحُ مِنْهُ الْمَلَکانِ، اول [کسانی که از دست او راحت می‌شوند] این دو ملک الهی که مأمور نوشتن اعمال او هستند؛ آنها از دست او راحت می‌شوند. [آنها] که هی می‌دیدند او گناه می‌کند، خطا می‌کند، معصیت الهی می‌کند، اینها ملک بودند، لابد از او رنج می‌بردند ، آنها از دستش راحت می‌شوند.
اللَّذانِ یَحْفَظانِ عَلَیْهِ ،آن کسانی که یحفظونهُ مِن اَمرِالله یعنی به دستور خدای متعال حفاظت می‌کنند.
وَ خادِمُهُ ،آن کسانی که در دنیا خدمت او را می‌کنند، از دستش راحت می‌شوند.
وَ أَهْلُه ُ [و خانواده‌ او از دستش راحت می‌شوند]،
وَ الْأَرْضُ الَّتى‌ کانَ یَمْشى‌ عَلَیْها، همین زمینی که انسان فاجر بر روی او عبور می‌کند، این زمین هم از دست او راحت می‌شود. ما نمی‌فهمیم که در این عالم وجود و در این عالم کون چه دارد می‌گذرد. با این چشم ظاهری چیزهایی را نمی‌شود فهمید اما این واقعیت دارد؛ آن زمین هم از دست او راحت می‌شود.
___________________
۱) الشافی، ص ۸۸۲
* شرح حدیث در ابتدای درس خارج، 29/2/94
*پايگاه اطلاع‌رسانی دفتر حفظ و نشر آثار رهبر معظم انقلاب