سید عباس صالحی، به عنوان دوازدهمین وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در سال‌های پس از پیروزی انقلاب اسلامی کار خود را شروع کرد. او در شرایطی مسئولیت وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی را به عهده گرفته که انتقادات فراوانی به عملکرد این دستگاه وارد است. این انتقادات در زمینه سینما بیش از سایر بخش‌هاست. طوری که کمتر کسی را می‌توان یافت که وضعیت امروز سینمای ایران را مطلوب توصیف کند.
در قسمت قبلی این گزارش که قبل از رأی اعتماد سیدعباس صالحی (دو هفته قبل) انجام شد، دیدگاه‌های سه نفر از هنرمندان سینما درباره اولویت‌های وزارت ارشاد در حوزه سینما و همچنین میزان امیدواری آنها به بهبود وضعیت سینما در دولت دوازدهم را پرسیدیم. عباس رافعی، داود توحیدپرست و هوشنگ توکلی، هر سه بر ایجاد عدالت و توجه به شاخص‌های فرهنگ آرمانی و انقلابی در سینما تأکید کردند و در عین حال، به بهبود شرایط سینما در چهار سال آینده هم امیدوار نبودند. در قسمت دوم این گزارش، نظر چهار هنرمند را با توجه به انتصاب سیدعباس صالحی در مقام وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی پرسیدیم که در ادامه می‌خوانید:
همه چیز در سینمای ما
بلاتکلیف است
احمد نجفی، بازیگر و کارگردان سینما درباره موضوعاتی که باید در اولویت وزیر ارشاد قرار بگیرند به خبرنگار کیهان گفت: اصلی‌ترین اولویت این است که تکلیف بسیاری از مسایل در سینما روشن شود. چون امروز در سینمای ما همه چیز روی هواست! من به عنوان یک کارگردان نمی‌دانم که چه جایگاهی دارم و باید چه فیلمی بسازم. به‌طور مثال، وضعیت سینمای دفاع مقدس، سینمای مستند و... اصلا مشخص نیست! سینمای ما هدفمند نیست. ما امروز بین قوانین کشور و دستورات و بخشنامه‌ها سرگردان هستیم. هنوز حتی تعریف سینما برای ما معلوم نیست.
وی افزود: ما امروز به بیش از هزار سالن سینما نیاز داریم اما جای سوال است که آیا این تعداد سالن سینما باید ساخته شود یا نه؟ آیا سرمایه‌گذارها می‌توانند در این زمینه هزینه کنند یا خیر؟ همه ما درباره این موضوعات حرف می‌زنیم اما هیچ کدام عملی نشده است.
نجفی تصریح کرد: الان وضعیت سینمای ما به گونه‌ای است که اگر من یک فیلم هویتی بسازم، دیگری که ضد آن ساخته، زودتر و با سالن‌های بیشتری فیلم خود را اکران می‌کند! در چنین شرایطی من باید چه کنم؟
وی، وفور آقازاده‌ها در عرصه سینما را از دیگر معضلات دانست و تصریح کرد: در پخش، در اکران،در خانه سینما و ... همه جا آقازاده‌ها هستند. این وضعیت بسیار نامعقول است. چرا به استعدادها در شهرستان‌ها توجهی نمی‌شود؟ یک مقطعی در شهرستان‌ها هم فیلم هایی تولید می‌شد، اما الان این اتفاق نمی‌افتد و به‌جای بچه‌های با استعداد شهرستانی، این آقازاده‌ها هستند که در سینما به راحتی رشد می‌کنند!
نجفی در پاسخ به این سؤال که تا چه حد به بهبود وضعیت سینما در دوران وزارت ارشاد سیدعباس صالحی امیدوار است هم گفت: من خیلی وقت است که دیگر امیدوار نیستم. اما ان‌شاءالله که وزیر جدید ارشاد در چهار سالی که در این مقام حضور دارد، موفق باشد و بتواند به اهدافی که دارد دست پیدا کند.
رقابت سالم ؛ ضامن ارتقای سینما
حمیدرضا صلاحمند، کارگردان سینما ابتدا در پاسخ به این پرسش که تا چه حد به بهتر شدن وضعیت سینما با حضور وزیر ارشاد جدید امیدوار است، به خبرنگار کیهان گفت: من همیشه امیدوار هستم، در این مورد هم با توجه به سوابق آکادمیک وزیر جدید ارشاد از یک طرف و زمینه آشنایی وی با کار وزارت ارشاد و شرایط فرهنگ و هنر و سینما از طرف دیگر، به بهتر شدن شرایط امیدوار هستم. فکر می‌کنم که با جایگاهی که عباس صالحی بین قطب‌های مختلف جامعه دارد، می‌تواند سبب آشتی بیشتر بین سینماگران، حاکمیت و جامعه بشود. همچنین به نظرم، وی اشراف کاملی به محدودیت‌ها، مشخصات و نگرانی‌های سینما دارد که این هم می‌تواند به او کمک کند.
کارگردان فیلم «نیش زنبور» درباره موضوعاتی که وزیر ارشاد در حوزه سینما باید در اولویت قرار دهد هم اظهار داشت: به نظرم بیش از آنکه روی سینماگران کار شود باید روی فرهنگ و سلیقه مردم کار شود. یعنی باید سلیقه مردم را ارتقا داد که آن هم بطور تدریجی و قدم به قدم باید انجام شود و نه به شکل انقلابی. به این ترتیب که باید بین آرمان‌های فرهنگی و نیاز مردم به تفریح و سرگرمی، میانگین ایجاد کرد و در خط همان میانگین جلو رفت.
وی تأکید کرد: نمی‌توان از فیلمسازها خواست که فرمول‌های خاصی را اجرا کنند و  در مقابل، مردم ساز خود را بزنند. اگر مردم برای سرگرمی به سینما می‌روند، باید آگاهانه هم توقع مردم را برطرف کرد و هم قدم به قدم، ایده آل هایی که از سینما توقع می‌رود همپای مردم اعمال شود. وگرنه اگر برای یک سری موضوعات هزینه شود اما مردم همراهی نکنند، راه به‌جایی نخواهیم برد.
صلاحمند همچنین راه حل کاهش معضل بیکاری در سینمای ایران را ایجاد رقابت سالم دانست و گفت: اینکه یک تعداد کارگردان از جمله خود من سال‌هاست که بیکار هستیم برمی‌گردد به تعداد زیاد فیلمساز و کارگردان که آن هم تقصیر هیچ کس نیست.این یک صحنه رقابت است و هیچ مشکلی ندارد اما به شرطی که داور بازی خود وارد بازی نشود و رابطه سالم بین فیلمنامه‌نویس‌ها، تهیه‌کنندگان، کارگردان‌ها و متولیان امر ایجاد شود. باید شرایطی فراهم شود که کسانی که سالم و غیردوپینگی کار می‌کنند، به نتیجه برسند. یعنی علاوه بر اینکه دولت موظف است که به ما به عنوان شهروندان این کشور یک سری خدمات رفاهی ارائه دهد، ولی توقع داریم که یک رقابت سالم هم در سینما جریان پیدا کند. اگر سلیقه مردم به تدریج ارتقا یابد و در عرصه رقابت، دولت از یک جریان خاص حمایت نکند، سینما به‌طور طبیعی رشد خود را خواهد داشت.
وی در پایان گفت: آنچه برای من فقدانش احساس می‌شود، مسئله دانش و فرهنگ اجتماعی خود دست‌اندرکاران است. ما باید بیش از هر چیز مردم را بشناسیم و خود را جدای از مردم ندانیم. اگر نفس مردم به ما بخورد، خواست و نیازهای جامعه نیز تنظیم می‌شود. باید هم به‌صورت سازمان یافته و هم عالمانه جامعه را بشناسیم و هم اینکه خودمان میان مردم باشیم.
وزارت ارشاد
از فیلم سازی کنار بکشد
محسن محسنی نسب، کارگردان و تهیه کننده سینما به این پرسش که تا چه حد به بهبود وضعیت سینما در دوران وزارت ارشاد سیدعباس صالحی امیدوار است، به خبرنگار کیهان این‌گونه پاسخ داد: آقای صالحی، در این چند روزی که کار خود را به عنوان وزیر ارشاد شروع کرده، حرکاتی از خود نشان داده که چندان جای امیدواری باقی نمی‌گذارد! به‌طور مثال، چند روز قبل در رسانه‌ها خواندیم که وی سالگرد تولد یکی از بازیگران را تبریک گفته و حتی حال فرزندان او را هم پرسیده است! با توجه به اینکه در سینمای ما بسیاری از هنرمندان مطرح و زحمتکش حضور دارند، وزیر ارشاد اگر بخواهد عدالت را رعایت کند باید در تمام طول سال برای تک تک هنرمندان پیام تبریک تولد صادر کند و اسم فرزندان همه هنرمندان را نیز ذکر کند!
وی درباره توقعات خود از وزیر جدید ارشاد اظهار داشت: یکی از توقعات من از وزیر ارشاد جدید این است که دستگاه تحت اداره‌اش را از کار فیلم‌سازی خارج کند. تولید فیلم، وظیفه وزارت ارشاد نیست، بلکه این نهاد باید به درستی کار نظارتی انجام دهد و به جای اینکه سرمایه را هدر دهد، به تقویت زیرساخت‌ها و سخت‌افزارهای سینما (مثل ساخت سالن سینما) بپردازد. چون وقتی دولت برای ساخت فیلم پول می‌دهد، یک سری فیلمساز ضعیف، آثاری را می‌سازند که قابل دیدن نیست. وزارت ارشاد بعد برای اینکه کار خود را توجیه کند، در جشنواره‌های دولتی به این فیلم‌ها جایزه می‌دهد. امیدوارم وزیر جدید، این اشتباه را تکرار نکند.
کارگردان «یاس‌های وحشی» ادامه داد: در سینمای ما کلونی‌هایی تشکیل شده است که در هر دولتی هم حضور دارند و امکاناتی را از صنف در اختیار گرفته‌اند که گاهی از آن‌ها به عنوان مافیا یاد می‌شود. آن‌ها هم در بخش تولید و هم در بخش اکران حضور دارند و مانع اجرای عدالت در سینما می‌شوند. اگر تعداد سالن‌های سینما زیاد شود، می‌توان جلوی مانور بیشتر آن‌ها را گرفت.
وی تصریح کرد: امیدوارم وزیر جدید بداند که او نیز مثل وزرای سابق، خواهد رفت اما ما هنرمندان و فیلمسازان همیشه هستیم. وزیر ارشاد باید بداند که هنرمندان، رفتارهای او را رصد می‌کنند، پس بهتر است که عادلانه رفتار کند تا نام و یاد نیکویی از او بین ما بماند.
تحول باید
از درون هنرمندان اتفاق بیفتد
محمد کاسبی، بازیگر سینما اما نظر متفاوتی دارد. او در پاسخ به این پرسش که از وزیر جدید ارشاد چه توقعی دارد، به خبرنگار کیهان گفت: من سر سوزنی از وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی توقعی ندارم. انتظار من از خالقان آثار هنری، یعنی هنرمندان است. چون آثار هنری از درون هنرمندان تراوش می‌کند. هیچ وزیری نمی‌تواند درون یک هنرمند را ببیند و آثار هنری او را ارزیابی کند. بنابراین خوب یا بد آثار هنری سرزمین من به درون هنرمندانم بر می‌گردد. از کوزه همان برون تراود که دروست. اگر آثار هنری دیدید که پوچ و بی معنی است بروید سراغ هنرمند، به وزیر ربطی ندارد. مگر ظهور بزرگانی چون حافظ و سعدی و ... حاصل فکر و فعالیت یک وزیر بود؟ اگر کسی هنرمند باشد می‌داند که چطور متعالی باشد.
وی افزود: وزیر ارشاد وظیفه‌اش اجرای قوانین است اما انسان‌سازی که به وزیر ربطی ندارد. هنرمند ابتدا باید در درونش انسان سازی اتفاق بیفتد و بعد اثر هنری خوبی از او تراوش کند. هنرمند اگر به انسانیت نرسد، اثر هنری او نیز متعالی نخواهد بود.
وی البته پیش از این در گفت‌وگویی درباره وزارت ارشاد بیان کرده بود: یکی از بزرگ‌ترین مشکلات و آسیب هایی که ما در حوزه فرهنگی و هنری کشور شاهد هستیم به دلیل حضور افرادی است که پای ثابت زیرمجموعه‌های وزارت ارشاد بوده‌اند و همیشه به یک شکل کار کرده‌اند، امیدوارم وزیر ارشاد جدید هیچ یک از زیرمجموعه خود را از میان چهره‌های تکراری انتخاب نکند.
بازیگر سریال‌های تلویزیونی «خوش غیرت» و «خوش رکاب» در گفت‌وگو با سینماپرس افزود: تجربه تمامی این سال‌ها ثابت کرده که اصولاً وزرای ارشاد چندان در چگونگی امور فرهنگی و هنری کشور دخیل نیستند و این معاونت‌های زیرمجموعه آنها و مشاوران‌شان هستند که سیاست‌گذاری‌ها را شکل می‌دهند و عموماً بر اساس سلایق شخصی و دیدگاه‌های خودشان امور فرهنگی و هنری کشور را پیش می‌رانند، از این رو ضروری است که شخص وزیر ارشاد معاونینی را انتخاب نماید که از همه نظر اصلح باشند.
وی ادامه داد: دیگر تکرار بس است؛ ما تا چه زمانی باید شاهد آن باشیم که همواره تعداد بسیار اندکی از افراد در پست‌ها و مقام‌های مختلف وزارت ارشاد و نهادهای تابعه آن‌جا به جا می‌شوند؟؛ سازمان سینمایی که متأسفانه بدتر از سایر معاونت‌ها و حوزه‌های تابعه وزارت ارشاد است و همواره تعدادی افراد مشخص در این سازمان حضور دارند که پست‌هایشان با هم عوض می‌شود. ما امروزه نیازمند حضور نیروهای جوان و خلاق با اندیشه‌ها و تفکرات نو و به روز در سیستم وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و سازمان سینمایی هستیم.
کاسبی سپس با تأکید بر اینکه در کشور قحط‌الرجال نیامده است اظهار داشت: سیستمی که اینک جریان اداره امور فرهنگی و هنری کشور را در دست دارد برای این کار پیر شده و کارایی چندانی برای توسعه، رشد و ارتقای امور فرهنگی نداشته و نمی‌تواند داشته باشد از این رو ضروری است که شخص وزیر ارشاد با توجه به این نکته مهم یک پالایش اساسی و همه جانبه در وزارت ارشاد انجام دهد.
برنده سیمرغ بلورین بهترین بازیگر مرد برای فیلم سینمایی «پدر» خاطرنشان کرد: اگر تغییرات اساسی در چینش مدیران زیرمجموعه وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی رخ بدهد ما می‌توانیم به این مطلب امیدوار باشیم که تغییراتی مثبت به نفع تمامی حوزه‌های فرهنگی و هنری صورت گیرد در غیر این صورت قطعاً شاهد تکرار مکررات و همان رویه‌های غلط پیشین در این وزارتخانه خواهیم بود.
وی در پایان تأکید کرد: سینمای ایران به عنوان یکی از ارکان و بخش‌های مهم سیستم فرهنگی و هنری کشور امروزه بیش از هر زمان دیگری نیازمند تغییرات اساسی و چشمگیر است؛ متأسفانه ما شاهد آن هستیم که نارضایتی سینماگران از وضعیت سینما به بالاترین حد خود در تمامی سال‌های پس از انقلاب رسیده و این اتفاق بسیار ناراحت‌کننده و نگران‌کننده است.