انتخاب رضایت‌مندانه رشته دانشگاهی در آزمون کنکور - بخش پایانی
توجه به نکات اصلی انتخاب موفق، رمز پیروزی در کنکور
گروه گزارش
پس از اعلام نتایج اولیه کنکور، شاید تنها کسی که از نتیجه خود راضی باشد رتبه یک است. پس از آن هر کس در حسرت جایگاهی پیش‌تر است. این حسرت گاهی تنها اختلافی به مقداریک رتبه و گاهی به مقدار ده هزاران رتبه است.
اما نکته این است که حسرت‌ها به هیچ وجه نباید امید و در نتیجه تلاش را مکدر سازند . نباید از خاطر برد که مسیر کنکور هنوز به انتها نرسیده است و برنده واقعی فردی است که تا انتها هر آن چه باید را به سهم توان خود انجام می‌دهد.
پرستیژ اجتماعی عامل مخرب
در انتخاب رشته درست
مهم‌ترین عامل موفقیت در یک رشته علایق شخصی فرد است؛ حتی اگر در آن به ظاهر از توانایی خوبی برخوردار نباشد. چه بسا افرادی در جهان که در ناتوانایی‌های دوران کودکی و نوجوانی خود در نهایت به اوج رسیده‌اند.
بر همین اساس انتخاب رشته مورد نظر این روزها در بین مشتاقان ادامه تحصیل دوره عالی بسیار مهم و حیاتی است و لازم است در این زمینه دقت کافی داشته باشیم و از مشاوره‌های خوبی هم استفاده کنیم.
پس از پایان دوره متوسطه مهم‌ترین و سرنوشت ساز‌ترین انتخاب هر فرد، انتخاب رشته دانشگاهی می باشد. این انتخاب، سازنده آینده شغلی و اجتماعی افراد می باشد، انتخاب رشته تحصیلی بسیار حساس است زیرا کوچکترین اشتباه می تواند شخص را از آرزوهایش جداکرده و آینده او را تهدید به شکست و ناکامی کند.
این مرحله باید واقع بینانه انجام شود زیرا رتبه و نمره تحصیلی فرد در انتخاباتش نقش مهمی دارد. از تصمیم‌گیری بدون در نظرگرفتن واقعیات باید حذر کنند.
هر داوطلب باید طوری انتخاب رشته کند که اولاً این رشته مورد علاقه او باشد و با توجه به زحمات فراوانی که در سال کنکور کشیده پاداش آن را دریافت کند، دوماً آینده شغلی او را تضمین کند.
عامل موفقیت در انتخاب رشته
برخی داوطلبان تحت تاثیر خانواده و بعضا از روی رقابت وارد رشته هایی می شوند که نه تنها توانایی، بلکه حتی به طور واقع علاقه‌ای هم به آن ندارند. یکی از تلخ‌ترین واقعیت های موجود در حاشیه انتخاب رشته و کنکور ناکامی های ناشی از انتخاب و علاقه‌مندی کورکورانه است .
مریم مقبلی یک مشاور تحصیلی می‌گوید: «علاقه‌مندی مهم ترین عامل موفقیت در انتخاب رشته است، اما در صورتی که از روی آگاهی و به طور جزئی باشد. به طور مثال در سال‌های اخیر شاهد آن بوده‌ایم که جمعیت رشته تجربی و به طور خاص‌تر داوطلبین قبولی در رشته‌های پزشکی، دندان‌پزشکی و دارو سازی در حال افزایش است. حال نکته‌ای که باید مورد بررسی قرار گیرد این است که فرد متقاضی رشته پزشکی آیا به تمامی واحدهای موجود در طول تحصیل این رشته علاقه‌مند است یا خیر؟ و همچنین آیا در کنار مزیت‌های این رشته، دشواری‌ها هم دیده می‌شود یا خیر؟ بی‌توجهی به این مسائل باعث می‌شود فرد پس از صرف وقت و هزینه های دولتی یا شخصی متوجه عدم علاقمندی به آن رشته شود و در موارد دیگر افرادی که به ظاهر نتیجه می‌رسند، اما هرگز نمی‌توان از آنها به عنوان یک فرد موفق نام برد؛ چرا که شرایط نامناسب روحی و روانی آنها را به یک ربات تبدیل کرده است.»
تکمیل ظرفیت، کارت امتیاز کنکور
امیر مهدی اسلامی که خود را مشاور ارشد موسسه کنکور کمک معرفی می کند در گفت‌وگو با گزارشگر روزنامه کیهان می‌گوید: «درست است که با به دست آوردن رتبه نامطلوب احتمال قبولی در رشته‌های مطلوب کم می‌شود، اما هرگز احتمال کسب نتیجه مطلوب از انتخاب رشته به صفر نمی‌رسد و نمی‌توان با قطعیت قبولی را رد کرد. از آن مهم‌تر با وجود امکان تکمیل ظرفیت اهمیت انتخاب رشته دو چندان می‌شود.»
اسلامی انصراف برخی دانش‌آموزان را گواهی بر ایجاد فرصتی مناسب برای سایر دانش‌آموزان می‌داند.
از وی در مورد تاثیر سوابق تحصیلی در آزمون سوال می‌پرسم؛ وی در پاسخ می‌گوید: «تاثیر مثبت سوابق تحصیلی به دلیل شیوه نمره دهی 0 تا 20 در مدارس به‌طور کار آمد در تعیین سرنوشت دانش آموزان ظاهر نشده است. این یعنی عملا برای رتبه‌های برتر سوابق تحصیلی بی معنی است .»
اسلامی این موضوع را در حالی می‌داند که تصور عوام بر تاثیر بالای معدل در کارنامه کنکور دانش‌آموز است. وی توضیح می‌دهد: «با بررسی‌هایی که بنده در این زمینه انجام داده‌ام به این نتیجه رسیده‌ام که دلیل این اتفاق، پایین بودن تراز حاصل از نمرات در بازه 17 تا 20 می‌باشد. ان‌شاالله که آموزش و پرورش با برگزاری صحیح امتحانات بتواند بسترهای لازم برای تاثیر مستقیم سوابق تحصیلی را آماده کند و نتایج قابل قبول و عادلانه‌ای را به دانش‌آموزان نسبت دهد تا مجدد شاهد تاثیرمستقیم سوابق تحصیلی باشیم.»
این مشاور که خود انتخاب رشته داوطلبان را عهده دار است در مورد تاثیر مشاور در انتخاب رشته می‌گوید: «مشاور به عنوان فردی بیرون از ذهن دانش‌آموز می تواند با پرسیدن سوالاتی به منظم شدن ذهن دانش‌آموز و برطرف شدن تردیدها کمک کند. همچنین دانش‌آموز اطلاعات بسیار محدودی از رشته‌ها و بازار کار آنها دارد که مشاور می‌تواند با برطرف کردن نقاط مبهم هر رشته بیشترین کمک را به دانش آموز برساند.»
مسئله بومی‌گزینی، ابهام بزرگی
برای داوطلبان
در زمان انتخاب رشته، این امر تخصصی به کسب و کاری تبدیل می‌شود که افراد غیر متخصص در آن بیشتر مشاهده می‌شوند.
امیر مهدی اسلامی در مورد تعدد مشاوران و مراکز انتخاب رشته و چگونگی انتخاب و مراجعه به مرکز متخصص و معتبر این گونه توضیح می‌دهد: « مهم‌ترین عاملی که باید در موسسات، مد نظر قرار داده شود این است که وقتی موسسات راجع به مشاور مشهوری صحبت می‌کنند آیا ایشان خود شخصا به فرآیند انتخاب رشته شما رسیدگی می‌کنند یا فرد و یا افرادی که در کنار ایشان فعالیت می‌کنند؛ این مهم را انجام می دهند؟ اگر خود مشاور مذکور این کار را انجام ندهد پس قطعا نباید انتظار انتخاب رشته خوبی از آن موسسه داشت.»
اسلامی از رایج ترین اشتباهات داوطلبان که مشکل‌آفرین بوده است، اینگونه اشاره می‌کند: «وارد کردن رشته بدون در نظر گرفتن علاقه‌مندی دانش‌آموز، همچنین وارد کردن رشته‌ای روزانه که دانش‌آموزان علاقه‌ای به آن ندارند و به تصور این که در آن رشته قبول خواهند شد و یا شاید اصلا قبول نخواهد شد.
اینگونه انتخاب‌ها صرفا برای پر کردن لیست انتخاب رشته صورت می گیرد که اشتباه محض است.»
مشاور ارشد یک موسسه کنکوری یکی از رایج‌ترین سوالات را در میان داوطلبان بحث بومی‌گزینی می داند و در این باره این گونه توضیح می‌دهد: «دانشگاهی که در یک بوم قرار دارد حدود 80 درصد از ظرفیت خود را به افراد داخل بوم و 20 درصد مابقی را به افراد خارج بوم اختصاص می‌دهد.»
وی در حالی که شانس قبولی برای افراد داخل بوم را بیشتر می داند در ادامه می‌افزاید: «بومی‌گزینی در حالت کلی 3 نوع دارد. بومی‌گزینی استانی، قطبی و ناحیه ای. که در مقابل رشته‌های دفترچه ذکر شده است. هر یک از این سه کلمه که در مقابل هر رشته آمده است، حاکی از نوع گزینش داوطلب است.»
اسلامی در انتهای کلامش می‌گوید :«داوطلبان سعی کنند تمامی این نکات را در نظر بگیرند و در صورتی که به مراکز مشاوره مراجعه می‌کنند؛ جایی را انتخاب کنند که از موارد فوق به خوبی آگاه باشند.»
دفترچه انتخاب یا ابهام
داوطلبان در دفترچه انتخاب رشته برخی رشته ها را با عنوان رشته‌های تحصیلی مناطق محروم می‌بینند.
این رشته‌ها دارای شرایط خاصی هستند به همین سبب توصیه می‌شود پیش از انتخاب به خوبی از شرایط آن آگاهی پیدا کنند. رشته‌های تحصیلی کاردانی مراکز تربیت معلم نیز دارای شرایط خاص هستند که همانند رشته‌های مناطق محروم نیازمند انتخاب آگاهانه‌ترند.
رشته‌هایی که با عنوان نیمه متمرکز در قالب روزانه آورده شده‌اند، نیز دارای شرایط خاص هستند. فراموش نشود که برای مراکز تربیت معلم هم رشته‌های نیمه متمرکز وجود دارد.
یکی از سؤالات جاری داوطلبان پس از دریافت کارنامه نتایج علمی، درک کامل مطالب آن و استفاده بهینه از این نتایج است. با توجه به محدودیت زمانی انتخاب رشته بهتر است داوطلبین در بین بازه زمانی آزمون سراسری تا اعلام نتایج اولیه اطلاعات لازم برای تشریح کارنامه را کسب نمایند.
اگر داوطلب می‌تواند در دوره‌های روزانه و شبانه انتخاب رشته کند، کلمه «مجاز» در جدول ردیف نام گروه آورده شده است. کلمه «مجاز» بدین معنی است که داوطلب می‌تواند در این دوره‌ها انتخاب رشته داشته باشد.
نکته‌ای دیگر این است که در مورد اغلب مؤسسات آموزش عالی غیرانتفاعی، تغییر رشته و یا انتقال از یک رشته در مؤسسه غیرانتفاعی، به رشته دیگری و یا مؤسسه‌غیرانتفاعی دیگری، امکان‌پذیر نیست.
بایدها و نبایدهای پشت کنکور
یکی دیگر از دغدغه‌های امروز داوطلبان کنکور، این است که پشت کنکور بمانند یا با هر روش و طریقی به دانشگاه بروند؟ مهم‌ترین دغدغه دانش‌آموزان ترس از کسب نتیجه یکسان یا بدتر در سال آینده است.
وحید حضرتی یک فرهنگی توضیح می‌دهد: «بهترین روش این است که روی یک کاغذ مواردی که به نسبت سالی که گذشت، در سال آینده باید تغییرکنند، نوشته شود که این تغییرات در نهایت باعث ایجاد تفاوت در نتیجه نسبت به قبل شوند؛ چرا که تغییر در شرایط مهم‌ترین عامل حاصل شدن تفاوت در نتیجه است.»
وی ادامه می‌دهد: «نکته‌ای دیگر که شرح آن خالی از لطف نیست،حرف ها و نیش های اطرافیان است. ترس از حرف های افراد دیگر از نگرانی دانش آموزانی است که می‌خواهند پشت کنکور بمانند و با یک سال تلاش دیگر خودشان را به خودشان اثبات کنند، اما دچار سر‌درگمی شده‌اند. داوطلبان با ذهنی خالی از تفکرات دیگران و با در نظر گرفتن نکات به راحتی می‌توانند انتخابی صحیح داشته باشند.» در انتها فراموش نشود انتخاب رشته دریافت بیشترین نتیجه ممکن از وضعیت موجود است. از داوطلبانی که قصد ماندن پشت کنکور را دارند تقاضا می شود تا انتهای زمان انتخاب رشته ، به یک سال بعد فکر نکنند تا بهترین و بیشترین میزان بهره‌وری را از نتیجه بدست آمده داشته باشند و در بازه زمانی بعد از انتخاب رشته تا اعلام نتایج نهایی به مقدار کافی می توانند علت ناکامی سال گذشته را بررسی کنند و برای رفع آنها چاره اندیشی و در نهایت تصمیم بگیرند.
هوشیاری در برابر انتخاب رشته
این روزها بسیاری از مراکز به طور فعال در حال دادن مشاوره برای انتخاب رشته و فراخواندن داوطلبان برای شرکت در همایش‌هایشان هستند، مواجهه درست با این اتفاق و بهره مندی صحیح ازمشورت با مشاوران مطلع، آگاه و مسلط می‌تواند دانش‌آموزان دیروز و دانشجویان فردا را به درستی و امیدوار به آینده مطمئن، راهنمایی سازد.
داوطلبان باید هوشیار باشند که انتخابانشان براساس سه پارامتر انجام گیرد:
1- ابتدا رشته و دانشگاه‌هایی که مورد علاقه و ترجیح شخصی آنهاست را از میان دفترچه انتخاب کنند.
2- انتخاب رشته‌هایی که با رتبه داوطلب با توجه به علایق و ترجیحاتش همخوانی بیشتری دارد،در مرحله بعدی قرار می‌گیرد.
3- دانشگاه‌هایی که چندان مورد علاقه فرد نیستند همچنین رشته‌هایی که خیلی علاقه ندارند ولی چون مایل هستند که همین امسال پروسه کنکور به اتمام برسد و قصد شرکت مجدد در کنکور را ندارند در مرحله آخر انتخابات آنها جای می‌گیرد.