اوصاف شیعه(پرسش و پاسخ)
پرسش:
از منظر امام‌صادق(ع) سیمای یک شیعه حقیقی و راستین چه اوصاف و شاخص‌هایی دارد؟
پاسخ:
در بخش نخست پاسخ به این سوال به شش مورد از اوصاف و شاخص‌های شیعیان حقیقی شامل: 1- دانش‌طلبی و تفقه در دین 2- کوشش و تلاش بسیار 3- تواضع و فروتنی 4- صداقت و امانت‌داری 5- یکدلی و یک زبانی 6- انطباق ظاهر و باطن پرداختیم. اینک در بخش پایانی دنباله مطلب را پی می‌گیریم.
7- پذیرش سخن حق
از توصیه‌های مفضل بن عمر به جماعت شیعه این بود که می‌گفت از امام صادق(ع) شنیدم که می‌فرمود: از سخن حقی که به شما گفته می‌شود خشمگین نشوید و به اهل حق آنگاه که شما را آشکارا به آن فراخوانند کینه نورزید زیرا مومن از حق هرگاه به آن فراخوانده شود برآشفته نمی‌شود.(بحارالانوار، ج 75، ص 382)
8- پرهیز از تحقیر دیگران
مفضل بن عمر نقل می‌کند؛ از امام صادق(ع) شنیدم که می‌فرمود: فقیران شیعه آل محمد صلی‌الله علیه وآله را تحقیر و جفا نکنید.(بحارالانوار، ج 75، ص 382)
9- آنچه برای خود می‌پسندید برای دیگران بپسندید
امام صادق(ع) به مفضل فرمود: تو را به شش خصلت سفارش می‌کنم که آنان را به شیعیان من برسانی. گفتم آنها کدامند ای سرور من. حضرت فرمود: اینکه آنچه برای خود می‌پسندی برای برادر دینی خود نیز بپسندی.(همان، ج75، ص 250)
10- ضعیف‌نوازی
سدیر صیرفی بر امام صادق(ع) وارد شد در حالی که گروهی از اصحاب نزد آن حضرت حضور داشتند. امام فرمود: ای سدیر شیعیان ما پیوسته مورد عنایت و حفاظت الهی و پوشیده از گزند و دید دشمن و مصون از گناه هستند. تا زمانی که نسبت به خود و آنچه مربوط به آنان و آفریدگارشان است خوش‌بین باشند و نیت‌هایشان در رابطه با امامانشان درست باشد و به برادران دینی خود نیکی کنند و برای برآوردن خواسته‌های ضعیفانشان به آنان مراجعه نمایند و نیازمندانشان را صدقه دهند.(همان، ج65، ص153)
11- وفای به عهد
بکر از امام صادق(ع) نقل می‌کند که فرمود: قطعا از میان شیعیان خود کسی را که به عهد و پیمان خود بسیار وفادار باشد دوست می‌داریم.(همان، ج66، ص 397)
12- پرهیز از کمک به حاکمان ستمگر
مسعدبن صدقه گوید: از امام صادق(ع) درباره گروهی از شیعه پرسیدم که در کارهای سلاطین وارد می‌شوند و برای آنان کار کرده و مالیات جمع می‌کنند و به آنان یاری می‌رسانند. حضرت فرمود: آنان شیعه نیستند.(همان، ج14، ص 63)
13- جلب محبت برای اهل بیت(ع)
امام صادق(ع) به عبدالاعلی فرمود: به شیعیان سلام و رحمت خدا را ابلاغ کن و بگو: امام به شما فرمود: خدا رحمت کند بنده را که مودت و دوستی مردم را به سوی خود و به سوی ما جلب می‌کند. بدین ترتیب که آنچه را آنان می‌شناسند و خوب می‌دانند اظهار می‌دارد و آنچه را آنان خوش نمی‌دارند و بد می‌شمرند در برابر آنان انجام نمی‌دهد.(پایگاه راسخون، 96/4/25)
همچنین آن حضرت به اصحاب خود می‌فرماید: برای ما(خاندان اهل‌بیت(ع)) زینت باشید و مایه ننگ و عار ما نباشید.(مشکاهًْ‌الانوار، ص 67)
14- پرهیز از دشمن‌تراشی
مفضل از قول امام صادق(ع) نقل کرده که فرمود: چگونه آنان از شیعیان ما به شمار می‌روند، در حالی که درباره ما با دشمنانمان به نزاع و ستیزه‌گری برمی‌خیزند تا جایی که دشمنی آنان را بیشتر می‌سازند.(پایگاه راسخون، 96/4/25)
15- پرهیز از ظلم به مردم
امام صادق(ع) ضمن سفارشات خود به عبدالله بن جندب فرمود: ای پسر جندب! به شیعیان ابلاغ کن و به آنها بگو!: آن کسی که به مردم ظلم و ستم کند، پیرو و شیعه ما نیست.(تحف‌العقول، ص 314)
16- عیب‌جویی از خود و پذیرش انتقاد دیگران
امام صادق(ع) فرمود: سودمندترین چیز به حال انسان این است که پیش از تذکر دیگران عیب خود را بجوید.(همان، ص 385)
همچنین در باب پذیرش انتقاد دیگران می‌فرماید: محبوب‌ترین دوستانم آن کسی است که عیوب مرا به من تذکر دهد و هدیه نماید.(بحارالانوار، ج75، ص 249)