نگاهی به طرح توسعه حرمین شریفین و فعالیت‌های بازسازی عتبات عالیات- بخش پایانی
افتخار خادمی و خدمات صادقانه ایرانیان به عتبه مقدسه
ایرج نظافتی
خادم اهل بیت(ع) بودن توفیقی است که هر فردی لیاقت حضور در آن آستان مقدس را ندارد.
می‌گویند تا از سوی امام بزرگوار دعوت نشوی محال است بتوانی به زیارت مشرف بشوی چه رسد به اینکه به افتخار خادمی حرمین شریفین نائل آیید.
اما به راستی راز این افتخار چیست و چگونه فرد بزرگی همچون شیخ عباس قمی توفیق تالیف چندین اثر ماندگار در خدمت به مکتب اهل بیت علیهم‌السلام از جمله کتابت اثر ارزشمند و گهربار «مفاتیح‌الجنان» را پیدا می‌کند یا فرد دیگری همچون علامه امینی خالق اثر ماندگار «الغدیر» می‌شود که در آن حقانیت شیعه و اهل بیت(ع)را با استناد به منابع اهل تسنن بیان می‌کند و یا در روزگار ما عزیزانی در ستاد بازسازی عتبات عالیات این توفیق نصیبشان می‌شود تا بیش از چهارده سال همراه با کمک‌های مردمی در سراسر جهان، صادقانه و خالصانه برای ترمیم و بازسازی و توسعه حرمین شریفین در کشور جنگ‌زده عراق مشغول خدمت باشند و شبانه‌روز و بی‌وقفه بکوشند و با توجه به وجود مشکلات متعدد در کشور عراق از جمله تضاد‌های فرهنگی، مشکلات ناامنی و ... همچنان عاشقانه و بدون حاشیه مشغول خدمت باشند.
یاد این جمله کلیدی از حضرت امام راحل می‌افتم که فرمودند: «صدام رفتنی است!»
با سقوط حکومت دیکتاتوری صدام و آزاد شدن ورود زائران به عتبات مقدسه در عراق، خیل مشتاقان و ارادتمندان به اهل بیت عصمت و طهارت علیهم‌السلام راهی این کشور شدند و از طرفی به دلیل سرکوب شدید شیعیان در دوران حکومت بعثی صدام، حرمین شریفین در عراق نه تنها هیچگونه طرح توسعه‌ای پیدا نکرده بودند بلکه از نظر سازه و ساخت و ساز هم بسیار قدیمی و در بخش‌هایی نیز در حال تخریب بودند.
اما با افزایش روزافزون جمعیت زائران عتبات کشور عراق، نیاز به طرح توسعه حرمین شریفین و ساخت و ساز هتل‌ها و مهمانسراها و حسینیه‌های متعدد برای پذیرایی و اسکان این زائران امری ضروری به نظر می‌رسید و این موضوع در دستور کار دولت عراق قرار گرفت که در این میان کشور ما در ابتدا با تشکیل ستادی تحت عنوان ستاد «کمک‌های مردمی» به کمک مردم جنگ‌زده عراق رفت، اما رفته رفته این مرکز نیز پاسخگوی حل مشکلات عدیده موجود در شهرهای مقدس و شیعه‌نشین عراق نبود تا اینکه این مرکز در سال 1382 نام خود را به «ستاد بازسازی عتبات عالیات» با محوریت کمک‌های مردمی تغییر داد. چندی بعد، ناگهان دولت نوپای عراق گرفتار یک جنگ ناخواسته و نیابتی با تکفیری‌های تروریست از درون شد و عمده فعالیت‌های بازسازی و توسعه حرمین شریفین به ستاد بازسازی عتبات عالیات ایران سپرده شد.
این ستاد با همراهی مردم عاشق اهل بیت علیهم‌السلام تاکنون توانسته است طرح توسعه حرمین مطهر در چهار شهر مقدس عراق و همچنین حرم مطهر حضرت زینب(س) در سوریه را بر عهده بگیرد.
آغاز بازسازی حرم مطهر حضرت زینب(س)
بعد از دور شدن تکفیری‌ها از اطراف حرم مطهر حضرت زینب(س) اقدامات بازسازی جهت این حرم انجام شد، به طوری که کاشی‌کاری، بازسازی بخش‌هایی از حرم، تعویض درها و بازسازی مصلی نماز جمعه در کنار حرم بخشی از همین اقدامات است.
حسن پلارک رئیس ستاد بازسازی عتبات عالیات ضمن بیان این سخنان، به گزارشگر روزنامه کیهان می‌گوید: «طرح توسعه حرم مطهر حضرت زینب(س) انجام شده و ما در حال مذاکره با طرف سوری برای آغاز عملیات اجرایی این پروژه هستیم. ضمن اینکه تملک زمین هم صورت گرفته و می‌کوشیم در جهت اداره بهتر حرم اقداماتی را انجام دهیم. طرح توسعه حرم مطهر حضرت زینب(س) به دلیل قرار گرفتن آن در بافت تاریخی و نظر یونسکو نسبت به آن معطل مذاکره با آنها است.»
پلارک اظهار می‌دارد: «ساخت مهمانسرا (مضیف) در حرم مطهر حضرت زینب(س) آغاز شده که امیدواریم در نیمه اول سال آینده عملیات اجرایی آن پایان پذیرد و قرار است که آستان قدس رضوی برای پذیرایی از این زائران در هر وعده غذایی بیش از هزار غذا را توزیع کند.»
چگونگی جذب نذورات خارجی
رئیس ستاد بازسازی عتبات عالیات درباره جذب کمک‌های خارجی برای توسعه عتبات عالیات می‌گوید: «به دلیل تحریم‌ها علیه کشورمان درباره جذب کمک‌های خارجی این اقدامات از طریق رابطین صورت می‌گیرد اما اخیرا جهت جذب این اقدامات مدیریت بین‌الملل ستاد عتبات عالیات فعالیت خود را آغاز کرده و تلاش می‌کنند جهت سازماندهی و جذب کمک‌های شیعیان دنیا اقداماتی را انجام دهند. ما می‌کوشیم فضا و بستر مناسب را برای جذب کمک‌های علاقه‌مندان دیگر کشورها و عتبات عالیات فراهم کنیم که در این زمینه حتی مذاکراتی هم با مسلمانان کانادا، ایتالیا و پاکستان صورت گرفته و تفاهم‌نامه‌هایی هم در این زمینه انجام شده است و قرار است در اربعین سال 96 تفاهم‌نامه ایجاد فضای سبز در کربلا توسط ایتالیایی‌ها اجرایی شود.»
رئیس ستاد بازسازی عتبات عالیات در ادامه تصریح می‌کند: «محور کمک‌های انجام شده به ستاد عتبات عالیات مردمی است و ما می‌کوشیم بسترهای لازم را برای جذب این کمک‌ها فراهم کنیم.»
آمارها چه می‌گویند؟
پروژه‌های کوچک و بزرگ بازسازی عتبات عالیات در حال حاضر به 155 عدد می‌رسد.
ضمن اینکه صد هزار مترمربع بافت فرش در کرمان برای صحن حضرت فاطمه زهرا(س) بافته می‌شود و 555 بافنده در کرمان و 400 بافنده در خراسان جنوبی و 150 بافنده در کاشان مشغول بافت فرش دستباف برای پهن کردن در عتبات عالیات هستند.
تمامی فرش‌های دستباف عتبات عالیات امانی هستند، به طوری که فرش به مدت یک سال در حرم‌ها پهن شده و بعد از آن به علت متبرک شدن در بازار فروخته شده و با هزینه آن فرش جدیدی خریداری و چرخش تولیدی صنعت فرش انجام می‌شود.
گفته می‌شود مردم ایران وقتی از عملیات‌های اجرایی بزرگ در اعتاب مقدسه مطمئن شده‌اند کمک‌های خود را به ستاد بازسازی عتبات عالیات افزایش دادند و اگر فرد ایرانی برای توسعه و بهسازی اعتاب مقدسه ماهی هزار تومان بپردازد سرعت اجرای پروژه‌ها افزایش یافته و قطعا هزینه سه هزار میلیارد تومانی اجرای پروژه‌ها تا 6 سال آینده تامین خواهد شد.
عنایات ویژه
در نامگذاری صحن حضرت زهرا(س)
هم اکنون بزرگ‌ترین پروژه در نجف اشرف به نام صحن حضرت فاطمه زهرا(س) توسط ایرانی‌ها در حال اجراست.
پروژه طرح توسعه حرم حضرت علی(ع) و صحن و شبستان حضرت زهرا(س) ویژگی‌های منحصر به فردی دارد که دائم‌الوضو بودن طراح نقشه این پروژه، یا عنایت خداوند و اهل بیت(ع) در مورد زمان‌بندی خرید زمین هتل‌ها و تخریب آن و همچنین نام صحن حضرت زهرا(س) بخشی از این عنایات است.
علیرضا فداکار رئیس ستاد بازسازی عتبات عالیات نجف اشرف در این باره می‌گوید: «روزی که به دنبال نامگذاری پروژه توسعه حرم امیرالمومنین(ع) بودیم، نام این پروژه در ایران صحن حضرت زهرا(س) و در عراق با توجه به نظر آیت‌الله سیستانی امام هادی(ع) بود که البته عنایات ویژه ائمه را در این باره بعینه مشاهده کردیم.»
وی تصریح می‌کند: «بیش از 4 ماه اختلاف در مورد تعیین نام پروژه توسعه حرم علوی داشتیم که در این 4 ماه 4 بار با آقای ابوعلی معاون استاندار نجف دیدار کردیم و از وی خواستم با آیت‌الله سیستانی دیدار و درباره تعیین نهایی نام این پروژه صحبت کند و به وی بگوید که ایرانی‌ها علاقه‌مند هستند که نام این صحن حضرت زهرا(س) باشد. اما آقای ابوعلی آخرین بار به صراحت به من گفت که صلاح نمی‌داند به یک مرجع تقلید بگوید که شما نظرتان را در مورد نام صحن در حال ساخت حرم علوی تغییر دهید.»
فداکار ادامه می‌دهد: «هر چند وقت یک‌بار برای ارائه گزارش روند کارها خدمت آیت‌الله سیستانی می‌رسیدیم اما در هنگام ارائه یکی از گزارش‌ها به ایشان عرض کردم حضرت زهرا(س) در مدینه غریب هستند و دلمان می‌‌خواهد که نامی از بی‌بی دو عالم در کنار مرقد مطهر امیرالمومنین(ع) داشته باشیم. بلافاصله بعد از پایان این پیشنهاد آیت‌الله سیستانی از نامگذاری صحن در حال ساخت حرم علوی به نام حضرت زهرا(س) استقبال کردند، که جا دارد همین جا یک تشکر ویژه از آیت‌الله سیستانی داشته باشیم که نقش بسزایی در طول مسیر بازسازی عتبات عالیات داشته‌اند.»
رئیس ستاد بازسازی عتبات عالیات نجف تصریح می‌کند: «طبق آمار اعلام شده از سوی ستاد بازسازی عتبات عالیات، هم اکنون 1500 ایرانی در پروژه‌های ستاد عتبات عالیات نجف در حال فعالیت هستند ولی در ایام پیک کار این میزان به 2 هزار نفر رسیده و یا خواهد رسید.»
خدمت به اهل بیت در عتبات عالیات دلی است
عباس قطب‌الدینی مدیر امور استان‌های ستاد بازسازی عتبات عالیات می‌گوید: «آرزوی همه مشتاقان و دلباختگان و دلسوزان آن بوده که بتوانیم روزی حرم‌های اهل بیت را ساخته و توسعه دهیم و خدا را شاکریم که در این مقطع این افتخار را به ایرانی‌ها ارائه کرده است البته نمی‌دانیم که این زمان چه مقدار است اما باید از موقعیت خدمت به اهل بیت علیهم‌السلام حداکثر بهره‌مندی را برد.»
وی خاطرنشان می‌کند: «زمانی که در حرم امیرالمؤمنین و مقابل بارگاه ایشان قرار می‌گیریم به شیعه بودن خود افتخار کرده و وقتی در صحن و سرای امام حسین(ع) و بین‌الحرمین قرار می‌گیریم و کارهای زیبای صورت گرفته از سوی جمهوری اسلامی ایران در عتبات عالیات انجام شده را می‌بینیم خدا را شکر می‌کنیم و به خود می‌بالیم.»
قطب‌الدینی با بیان اینکه جایگاه ستاد بازسازی عتبات عالیات بسیار حساس است، اظهار می‌دارد: «سعی کردیم تا حد توان این جایگاه را حفظ کرده و امیدواریم که خداوند این خدمت به اهل بیت را قبول کرده و این کارها را ذخیره‌ای برایمان در آخرت به حساب آورد.»
واکنش حجت‌الاسلام پناهیان به شبهه‌افکنی‌ها
حجت‌الاسلام والمسلمین علیرضا پناهیان در جواب شبهه‌افکنی‌های برخی نسبت به بازسازی عتبات عالیات می‌گوید: «آنها که می‌گویند پول ساخت و ساز حرم‌ها و سفر عتبات را به فقرا بدهید، چرا نسبت به پول‌هایی که صرف سفرهای تفریحی خارجی می‌شود، اعتراضی نمی‌کنند؟!»
این کارشناس مسائل مذهبی در حاشیه بازدید از کارگاه ساخت نیم ضریح خیمه‌گاه امام سجاد(ع) و در جمع کارکنان ستاد بازسازی عتبات عالیات استان فارس اظهار می‌دارد: «تا فردی قصد سفر به عتبات عالیات داشته باشد یا بخواهد کمکی در زمینه توسعه و بازسازی حرم‌ها انجام دهد، سریعا عده‌ای می‌گویند که پول این را به فقرا بدهید. نوروز امسال چندین هواپیما و مسافر به قصد تفریح عازم آنتالیا شد، سوال ما این است که این پول‌ها کجا هدر رفت و چرا خرج فقرا نشد؟! یا اگر رفته بودند مثلا عتبات، این پول‌ها چقدر خرج ساخت و ساز حرم‌ها می‌شد و حالا که رفتند ترکیه چقدر خرج داعش شده است؟»
وی به اجر معنوی زیارات در روایات اسلامی اشاره می‌کند و می‌گوید: «براساس آموزه‌های دینی، هر کسی قدمی برای اهل بیت(ع) بردارد یا حتی اگر شخصی یک بیت شعر برای آنان بگوید، بهشت بر او واجب می‌شود و حتی اگر کسی این شعر را بخواند یا گوش دهد هم بهشت بر او هم واجب است.»
این استاد حوزه و دانشگاه خطاب به دست‌اندرکاران بازسازی عتبات عالیات می‌گوید: «صحن و رواق‌هایی که شما در حرم‌های مطهر می‌سازید، همانند ابیات اشعار مذهبی است، این اقدامات، زیبایی معارف والای اهل بیت(ع) را دوچندان می‌کند و هر کسی هم در گسترش این معارف کمک کند، در بهشت خدای متعال جا دارد و شما عزیزان از آن اجر و ثواب بهره‌مند هستید.»
اما در پایان این گزارش لازم است از دو عزیز بزرگوار که از خادمان حرم علوی و حسینی در نجف و کربلا هستند سخن بگوییم.
جناب آقای محمدزاده از مسئولان و خادمان در ستاد نجف که در خدمت به زوار ایرانی از هیچ کوششی دریغ ندارند و به گفته دوستان و همکاران کیهانی، آقای محمدزاده در ایام اربعین به شیوه‌ای خستگی‌ناپذیر در اسکان زائران علوی در نجف فعالیتی مضاعف و صادقانه و خالصانه دارد و در کربلای معلی هم جناب آقای نیکوصفت معروف به «حاج ابومحسن» از خادمان حسینیه حرم مطهر امام حسین(ع) و از اعضای ستاد عتبات عالیات هستند که در خدمت به زائران ایرانی فعالیت دارند و امیدواریم این عزیزان و همه خدمتگزاران به ساحت مقدس اهل بیت در صحت و سلامتی کامل باشند.
همچنین لازم است از برادر گرامی جناب آقای کاظمی معاونت فرهنگی و روابط عمومی ستاد عتبات که انجام گفت‌وگوها را با مسئولان این ستاد هماهنگ کردند و جوان برومند آقای میلاد جوادی که زحمت تهیه عکس‌ها در تهران، کربلا و نجف را بر عهد داشتند صمیمانه تشکر کنم، با این امید که گزارش‌های دیروز و امروز کیهان توانسته باشد گوشه‌ای از زحمات خالصانه ایرانیان خادم حرمین شریفین در عراق را پوشش داده باشد، به امید توجهی و گوشه چشمی، به قول حافظ: بر آستان جانان گر سر توان نهادن/ گلبانگ سربلندی بر آسمان توان زد.