فرانکلین، انجمن ایران و آمریکا و دیگران-40
چپ ضد امپریالیست دیروز، پناهنده به امپریالیسم امروز !
کانونهای دانشجویی وابسته به انجمن ایران و آمریکا
از دیگر فعالیتهای انجمن فرهنگی ایران و آمریکا، تاسیس کانونهای دانشجویی وابسته بود که ضمن پذیرفتن دانشجویان در رشتههای مختلف، برنامههای ویژهای برای جذب آنها به جاذبههای کاذب غربی و آمریکایی داشت. برگزاری جشنها و اردوهای گوناگون از جمله این برنامههای ویژه بود. در دهمین سال ایجاد کانونهای دانشجویی یاد شده، جشنی در انجمن فرهنگی ایران و آمریکا برپا میشود که برخی مدعوین آن از جمله «هوشنگ حسامی» از روزنامه کیهان و «علی اکبر کسمایی»، مترجم و نویسنده از سوی «اداره اطلاعات آمریکا» قابل تامل است!
اما تبلیغات آمریکایی در کانونهای دانشجویی آنچنان شدید است که حتی توجه ساواک را جلب میکند! خصوصا هنگامی که اعتراض گروهی از دانشجویان را برمی انگیزد. سند ساواک مبنی بر اعتراض گروهی از مسئولین کلوپهای کانون دانشجویان وابسته به انجمن ایران و آمریکا نسبت به تبلیغات افراطی برای آمریکا:
... اخیرا دانشجویان مسئول کلوپهای دانشجویان وابسته به انجمن ایران و آمریکا از طرز رفتار مسئول کانون، خانم «علیامخدره ضیایی» و همچنین نحوه سخنرانیها که بیشتر برای شناساندن آمریکا و آمریکاییان بوده به شدت انتقاد و حتی عدهای کارتهای عضویت خود را پس داده و جلسات کلوپهای کانون نیز به هم خورده و تشکیل نمیشود.
اسناد ساواک نگرانی برخی نشریات مبنی بر نفوذ بیگانگان از طریق همین کانونهای دانشجویی را منعکس کرده است. هشدار روزنامه «خاک و خون» درباره نفوذ بیگانگان از طریق کلوپهای دانشجویی وابسته به انجمن فرهنگی ایران و آمریکا به نقل از سند ساواک به شرح زیر است :
... کانون دانشجویان وابسته به انجمن ایران و آمریکا از ده سال پیش در خیابان شاهرضا مقابل دانشگاه تهران تأسیس و با انجام برنامههای هنری و علمی در زمینه جلب دانشجو فعالیت مینماید، محل اجتماع تعداد زیادی از دانشجویان دانشگاهها گردیده است که بعضی از جراید کشور از جمله روزنامه خاک و خون ضمن چاپ مقالهای، مطالبی در این زمینه درج و اظهار نمودهاند که کانون مذکور چون از طریق بیگانگان تأسیس و اداره میشود، غیرمستقیم تبلیغاتی نیز به نفع اتباع بیگانه در آن مکان انجام میگیرد که مسلما در افکار جوانان بیاثر نبوده و زمینه را برای گرایش آنان فراهم مینماید که به هیچوجه به صلاح مملکت نمیباشد...
بخشی دیگر از مقاله روزنامه «خاک و خون» شماره یک و هشدار درباره کلوپهای دانشجویی وابسته به انجمن فرهنگی ایران و آمریکا چنین است:
... نگاهی به سخنرانیهای ایراد شده در کانون دانشجویان که تحت عنوانهای «نحوه انتخابات ریاست جمهوری در آمریکا» و «زندگی کشاورزی آمریکایی» و یا «دانشجو در آمریکا» و یا «وضع تحصیل در ایالات متحده»و یا «آزادی بیان در آمریکا» و یا ارائه کتابهایی مثل «واشنگتن» و یا «هنر آمریکایی» و «چگونه آمریکا، آمریکا شد» به خوبی معلوم میشود که ماهیت چنین کانونی چه میباشد و تا چه حد در ارشاد و تشویق جوانان میهن ما برای پاسداری از آرمانهای ملت ایران مؤثر میباشد؟!...
در صفحه اول روزنامه «خاک و خون» شماره یک به تاریخ 4 اسفند 1347 و مقالهای درباره اهداف سوء و ضد ایرانی کلوپهای دانشجویی وابسته به انجمن فرهنگی ایران و آمریکا آمده است:
.... کانون دانشجویان که به حق میبایست از سوی دانشگاه تهران و در حال حاضر از سوی وزارت علوم و آموزش عالی ایجاد و رهبری گردد نه از سوی یک سازمان بیگانه. در این کانون که از دیرباز تاکنون توانسته است با اجرای برنامههای به ظاهر هنری و علمی به نشر افکار و برنامههای خاص فراهم ساختن موجبات فرار مغزها پرداخته است، متأسفانه گروهی از جوانان ما که تشنه تجمع و بروز استعدادهای خود میباشند، گرد میآیند و ناخودآگاه به راهی سوق داده میشوند که زیانهای جبرانناپذیری را به دنبال دارد...
وابستگی انجمن فرهنگی ایران و آمریکا و کانونهای دانشجویی آن به سرویسهای اطلاعاتی آمریکا و غرب، اظهر من الشمس بود، چنانچه در سند ساواک به نقل از اظهارنظری درباره اداره کلوپهای دانشجویی وابسته به انجمن آمده است:
... روز 1/5/46 حسین حبیبی در یک بحث خصوصی اظهار داشته است که کانون دانشجویان واقع در خیابان شاهرضا روبروی دانشگاه را سازمان جاسوسی آمریکا (سیا) اداره مینماید...
این نفوذ استعماری گاهی به سود دیگر قدرتهای غربی چرخش میکرد. سند ساواک حکایت از چرخش تبلیغات گردانندگان کانون دانشجویان وابسته به انجمن فرهنگی ایران و آمریکا به سود انگلیس دارد:
... ازدو هفته قبل بطور ناگهانی گردانندگان کانون دانشجویان که بر له کشور آمریکا ضمن تشکیل نمایشگاههای عکس و در اختیارگذاردن کتاب و مجلات و غیره تبلیغ مینمودند، درباره پیشرفتهای صنعتی و کشاورزی انگلستان به شرح بالا تبلیغ مینمایند.
نظر منبع: تبلیغ به سود کشور انگلستان بطور وضوح در کانون دانشجویان به چشم میخورد...
اما آنچنان که در اسناد انجمن فرهنگی ایران و آمریکا آمده است، برخی از دانشجویان عضو این انجمن وابسته به گروههای چپ مارکسیست بودند که در سالهای بعد حتی به گروههای مسلح نیز پیوستندکه از آن جمله میتوان به «فرخ نگهدار»اشاره کرد که دورانی در این انجمن فعال است و در دوران دیگر به گروهک «چریکهای فدایی خلق» پیوسته و ظاهرا با امپریالیسم آمریکا میجنگد و در سالهای بعد به آغوش همان امپریالیسم آمریکا پناه میبرد!
گزارش ساواک از یکی از همدانشگاهیهای «فرخ نگهدار» درباره خصوصیات وی (در کنار بیان برخی مسائل دیگر دانشگاه) حکایت از روحیه و اخلاق مادی و کاسبکارانه وی در همان دوران کانونهای دانشجویی انجمن فرهنگی ایران و آمریکا دارد:
... درباره «فرخ نگهدار» به استحضار میرساند نامبرده شخصی است بسیار مغرور، شاگرد متوسط کلاس بود و برای ایجاد شورای صنفی از همه بیشتر فعالیت داشت و خیلی جاهطلب بوده، میخواست رهبری دانشجویان را به عهده بگیرد...
سند ساواک مورخ 27/4/1347 حکایت از اعترافات «فرخ نگهدار» به عنوان عضو کانون دانشجویان وابسته به انجمن فرهنگی ایران و آمریکا درباره این کانون دارد، در حالی که وی هنوز بازداشت یا دستگیر نشده بود و روشن است که مسئله انتقال اطلاعات در میان بوده:
... تعدادی از آنان (دانشجویان دانشکدههای مختلف دانشگاه تهران) عضو کانون مزبور بوده که در اکثر برنامهها و فعالیتهای آن شرکت داشته. منجمله «فرخ نگهدار» دانشجوی دانشکده فنی که از اقاریر وی در مورد وضع کانون خلاصهای تهیه گردید و به عرض تیمسار مدیریت کل رسید...